Një kalendar historik për Marko Boçarin - nga K. P. Traboini

Kalendari Arvanit për Marko Boçarin

NJË KALENDAR HISTORIK PËR MARKO BOÇARIN

 

Nga K. P. Traboini

Se pari shpjegojmë përse bëhet fjalë në këtë parashtresë: Kalendari Arvanit 1990, që përmban 12 figura, të gjitha për Marko Boçarin, paisur me shpjegime përgatitur nga Aristidh Kola, Angjeliki Arvanitaki-Pilihu, Panajotis Gjinosatis dhe në faqen e muajit shtator, është tabloja me motivin e piktorit italian Ludovico Lipparini (1800-1856), jo origjinali, por një riprodhim i saj me porosi për Muzeun Historik të Greqisë. Në qendër të tablosë është Bajroni i veshur me fustanellën shqiptare dhe bën homazhe mbi varrin e Marko Boçarit, ngjarje që ndodhi në shtator 1823. Poeti veshur me fustanellën shqiptare, mori shpatën që ishte lënë mbi varr dhe me të në dorë u betua: “Dëshëroj të jetoj me ju, të luftoj armiqtë me ju, dhe nëse lind nevoja, të vdes bashkë me ju”.

Kjo ështe e vërteta historike, por çfarë nuk zbulojmë e sajojmë ne shqiptarët e sotëm në shtypin tonë të përditshëm. A thua që vetëm në momentin që ne e shohim a lexojmë një objekt a shkrim, a pikturë apo artifakt, pra që në atë moment ka nisur të bëhet e njohur, që në atë moment ekziston dhe ne jemi zbuluesit e asaj gjësë së zbuluar për të cilën flitet nëpër tituj gazetash me germa të mëdha. Kam mbetur disi i habitur jo pak herë. Herën e fundit ishte shkrimi në një gazetë ku një autore me emrin V. M. bënte njoftimin “sensacional”: “Zbulohet tabloja kur Bajroni u betua mbi varrin e Marko Boçarit”.
Mbeta i habitur për faktin se kur e në çfarë rasti konsiderohet zbulim një tablo. Për t’u zbuluar duhet së pari të jetë e mbuluar a të ketë humbur. Ta kene vjedhur. A të ketë mbetur fshehur diku me vite e shekuj. Por kjo nuk ka ndodhur kurrqysh me tablonë e betimit të Bajronit në varrin e Marko Boçarit. Vërtetë kjo autore e këtij shkrimi i referohet librit “Shqiptarët në artin botëror”, por ai libër është një enciklopedi e arteve figurative që afirmon e nuk ka marrë përsipër të bëjë zbulime. Libri në fjalë ka shumë vlerë, ka materiale që botohen për herë të parë në Shqipëri, por as kjo nuk e bën një tablo të zbuluar, aq me tepër kur ajo ndodhet e ekspozuar në muzetë e botës. Madje fare afër, matanë detit në Itali.
Gazetarja shkruan: “Disa thonë se kjo tablo, po edhe shumëfishimi i litografive bazuar te kjo pamje ndodhen në Muzeun e Historik Kombëtar të Greqisë, por në enciklopedinë në fjalë, kjo tablo shënohet të jetë në një nga muzetë e Italisë.”
Mendoj se shprehja “disa thonë” kur bëhet fjalë për një vepër të njohur nuk shkon. Nuk ka të bëje kjo me thashetheme shtypi, për faktin se është e ditur se vepra origjinale ndodhet në Trevizo, Veneto, ku është realizuar në vitin 1850, gjashtë vjet para se të ndërronte jetë piktori Ludovico Lipparini.
Tani të shohim çfarë është ky “zbulim” që pretendon gazetarja. Siç e thamë është fjala për kompozimin e betimit të Bajronit mbi varrin e Marko Boçarit, që është e njohur dhe e publikuar dhe mund të gjendet lirshëm. Madje edhe ne që po shkruajmë këto rradhë kemi një kopje të kalendarit botuar në përkujtim të 200 vjetorit të lindjes së Marko Boçarit. Ky kalendar është botuar në Athinë në vitin 1990 nga Lidhja Arvanitasve e Greqisë. Kalendari përmban 12 figura, të gjitha për Marko Boçarin, pajisur me shpjegime të shkurta dhe përgatitur nga Aristidh P. Kola, Angjeliki Arvanitaki-Pilihu, Panajotis Gjinosatis. Në faqen e muajit shtator, është pikërisht piktura në fjalë, Bajroni veshur me fustanellën shqiptare bën homazh mbi varrin e Marko Bocarit. Madje poshtë foto-tablosë kemi dhe një shpjegim në greqisht. Ndryshe nga se shkruan V. M.: “Shumë e kanë ngatërruar, po fotoja që shihni të botuar është e nënshkruar dhe i takon piktorit italian Ludovico Lipparini ku dëshmon një fragment, që ka bërë xhiron e botës, në art e letërsi: poeti i famshëm anglez, lordi Bajron betohet para varrit të luftëtarit shqiptar Marko Boçarit.”, ndërsa krejt ndryshe thuhet në kalendarin Arvanitas. Ky kuadër është një lithografi e Kapelos (Capello) mbështetur në një skicë-plan të Markovich dhe ndodhet në Muzeun Kombëtar Historik të Greqisë. Pra nuk është foto e pikturës së Ludovico Lipparinit, por një variant i saj në litografi. Historia e artit punon me seriozitetin e çdo lloj historiografie tjetër.
Tani dy fjalë për kalendarin. Është realizuar nga Lidhja Arvanite në nderim të heroit Marko Boçari, me rastin e 200 vjetorit të lindjes se tij (1790-1990). I njohur është fakti se emrin e Marko Boçarit e ka marrë qendra kulturore e Lidhjes Arvanite dhe për këtë është e nevojshme një shpjegim. Marko Boçari, nuk ishte vetëm një luftëtar dhe një nga heronjtë me të shquar të kryengritjes së vitit 1821, përveç veprimtarisë luftarake ai ishte i njohur për patosin e tij për krijimtarinë, shkrimin dhe të bukurën. Ëndrra e tij e madhe ishte ti arsimonte suljotët që të largoheshin nga gjendja luftëtarëve të paditur e te pashkolluar, që shpesh luftonin të përçarë pa bërë asnjë përparim që të rronin në paqe në një shoqëri të lirë e të drejtë. Njëkohësisht shqetësohej se mos arsimimi e zgjimi kulturor të mos ndikonte të humbnin mjaft prej karakteristikave të njohura që i kishte Suljoti, si traditat, rrëfimet popullore, këngët e vallet, të cilat në mes të paditurisë dhe varfërisë qe kishin gjithnjë Suljotët të cilët edhe në vështirësitë më të mëdha të kushteve të jetës njerëzore, gjithnjë dëshironin mrekullira.
“Dëshiroj të arsimohesh, -i shkruante Marko Boçari djalit të tij Dhimitrit, që gjendej në Ankona të Italisë, - por përveç kësaj dëshiroj të njihesh me kulturën popullore Suljote, të mbetesh gjithnjë suljot, siç ka mbetur babai yt”.
Në atë epokë të ndryshimeve të mëdha në Ballkan e në Europë, ishte e qartë se shpirti liridashës arvanitas si “luftëtar me armë” nuk ishte e mjaftueshme për të krijuar një jetë më të mirë, një shoqëri më të mirë. Nevojitej arsimimi i bijve të atij populli dhe pikërisht për këtë Arvanitasit e epokës së pas revolucionit do t’ju duhej të shisnin gjithçka të çmuar që kishin që të “mësonin e shkollonin fëmijët e tyre”.
Shqetësimi dhe frika që kishte Marko Boçari në letrën dërguar të birit në Itali, se mos arvanitët do të humbnin identitetin vet, ishte jo vetëm i vërtetë, por ajo ndodhi. Në Greqi jetojnë miliona arvanitë, shto dhe rreth një milion shqiptar të ardhur si emigrantë, por mjerisht konstatohet se identiteti arvanitas është gërryer aq shumë, sa jo vetëm që nuk e flasin më gjuhën shqipe, i kanë harruar traditat e prejardhjen, por më e rënda ndjehen me grekë se vetë greket.
Kur ishte i ikur ne Korfuz, shqiptari suljot Marko Boçari hartoi “Fjalorin dygjuhësh Romaiko dhe Arvanitiko” (1809), ai gjithashtu shkroi se këtë e bëri me kërkesën e konsullit Pukëvil, por edhe që suljotët të mësonin greqisht që të komunikonin me banorët e Korfuzit ku qenë strehuar.- shkruhet ndër të tjera ne faqen e fundit të kalendarit.
Fati i Marko Boçarit ishte tragjik edhe pas vdekjes së tij. Tri herë e varrosën dhe e zhvarrosen. Monumenti mbi varr, i realizuar nga francezi David D'Angers ( 1788-1856), pati një fat të ngjashëm: u shkatërrua, e dërguan përsëri në Francë, u riparua, u kthye në Greqi, por jo në varrin e heroit, por në një vend tjetër. Më në fund e vendosën në Parlamentin e vjetër ku ndodhet edhe sot.

Dy fotot e para janë të Kalendarit Arvanit dhe e treta vepra origjinale e Ludovico Lipparinit që ndodhet në Itali. Kompozimi është i njejtë, por trajtimi është i ndryshëm. Çfarë ka këtu për të zbuluar?!

 

 

Riprodhim i veprës së Lipparinit në Litografie Capello-s

Betimi i Bajronit në varrin e Marko Boçarit - nga Ludovico Lipparini

Ar - lashtësia që fle e zgjohet në një fjalë - nga K. P. Traboini

 

Arkimedi

AR - LASHTËSIA QË FLE E ZGJOHET NË NJË FJALË

Nga K. P. TRABOINI

Kanë dalë në skenat mediatike internetike tashma dy kategori që luftojnë si Don Kishotë ndaj njeri-tjetrit, sa tragjikë aq dhe komikë, që na bëjnë herë të qajmë e herë të qeshim. Një palë, tragjikët, që kërkojnë çdo gjë në gadishullin Ilirik, por edhe në Europë ta bëjnë shqiptare, pa marrë parasysh se popujt para se të formësoheshin si kombe kanë qenë përzier me njeri-tjetrin ani pse ishte gjuha që i dallonte. Të shohësh në thellësi të shekujve me syzet e ideologjive nacionaliste të sotme do të thotë, o të mos gjesh asgjë, o të gjesh gjithçka ashtu siç ta do qejfi. E kështu, për faqe të bardhë, Shkodrën e bëjmë Trojë e Romën e bëjmë shqiptare. Si në kaledoskop ku, aty ku më parë shihje të kuqe, pas pak copzat e qelqta të shfaqen si arabeska blu.
Por ka edhe ndryshe. Kur dikush në pasione të ndezura thotë është shqip"Eureka", Evrika, që thoshte Arkimedi në Siçili kur ju pre koka nga luftëtari pushtues romak, nihilistët e zgaqun qeshin e gajasen. Por, mor zotni nihilista që nuk gjeni asgjë historike nga lashtësia në këto troje, që mohoni edhe atë çfarë bota shkencore pohon;
në Malësi, ku gegnishtja ende ruhet si nga lashtësia, thonë VRE KAH/ Shiko këtu/ nga del edhe kuptimi etimologjik i kësaj fjale që përdori Arkimedi, qe duan ta quajnë greke, por është iliro-pellazgjike sepse në asnjë gjuhë tjetër veç shqipes nuk i gjen anën kuptimore të fjalës E VRI KA. Arkimedi i hutuar nga gëzimi për zbulimin vet i tha ushtarit "Evrika" (ej shiko këtu), pa ditur qëllimin e ushtarit i cili i zgjidhte problemet me shpatë, si këta nihilistet tanë. Arkimedi nuk ishte romak, por se ç' janë këta nihilistat tanë e për kë punojnë as dreqi nuk e di. Dalin tufa zgaqamanësh që qeshin e përqeshin kur flitet për identitetin dhe autoktoninë e shqiptarëve, lashtësinë e gjuhës shqipe, ndikimin e saj në gjuhët e tjera, del dhe lista e peticioni i 120 kuazi-intelektualëve, me o pa tituj shkencorë, me firmë e vulë akademike për të ndaluar në media TV këdo që ka mendim të ndryshëm nga këta çobanët e stanit akademik. Berihaj profesora, në stilin komunist të Enver Hoxhës! Ndalim posi, mirë kur nuk thoni burgim e pushkatim. Del pastaj dhe një nga stani i Enverucave, një asistent i Akademisë përralltare të Tiranës që qesh si klloun nga New Yorku e në vend të VRA/ VRE MENDJES, veç zgërdhihet. Bën edhe libër të zgërdhishëm pa dhënë asnjë argument bindës dhe të besueshëm që punët janë ashtu, siç i do zogu i qejfit të tij e jo ndryshe.
Ata, anti etimologët për të cilët fjalët nuk thonë asgjë, nuk duan të dëgjojnë për mendim ndryshe, kur brenda fjalëve gjendet e kristalizuar vetë historia. Nuk ballafaqohen. Nxjerrin ndonjë profesor plak të rrjedhur, që ka nostalgji për kohën e monizmit e që thotë se vetëm 4 deri në 6 shekuj ka gjuha shqipe. Pra, ky soj gjuhëtari enverist, e nxjerr gjuhën e lashtë shqipe më të vonshme se ardhja e sllavëve.
Më vjen ndërmend një rrëfim që më bëri këto ditë miku im, shkrimtari Agim Gjakova. Esat Dishnica në kohën e Zogut ishte ndodhur në Pogradec. Vuri re një grup burrash që rrinin në pritje. Ju afrua kureshtar. Njëri nga ata që prisnin e pyeti Esatin "Edhe ti për ato po pret?" Esat Dishnica nuk mori vesh asgjë, ndaj e pyeti se përse bëhet fjalë. "E mor dhe ti, -i tha bashkëbiseduesi, ato more, paratë që na jep çdo muaj konsulli serb."
Një gjë dihet dhe pohohet nga vete qarqet serbe, në Shqipëri shpërndahen çdo vit në mënyrë të vazhdueshme disa miliona dollarë në kuadër te spiunazhit ndërballkanik. Pyetja është kush i merr ato miliona dollarë që jep çdo vit shërbimi i fshehte serb, se qëllimi dihet, ngjallja e frymës së antishqiptarizmit, gërryerjes së indentitetit deri në shkombtarizim?
Po përse vallë mbllaçiten profesorat pleq kështu? Ata e dinë mirë vjetërsinë e shqipes dhe rrënjët e saj pellazgo-ilire, por halli i madh i ka vënë përmbys, i bën të mohojnë edhe atë që pohojnë e vërtetojnë të huajt për gjuhën shqipe, se në kushtet e mungesës së historisë së shkruar e artefakteve, gjuha e kombeve është i vetmi mjet që na mban lidhur madje edhe me epokat prehistorike. Është si litari që na mban lidhur me fundin e pusit e prej të cilit nxjerrim ujin jetëdhënës.
Jo pak herë në historinë e popujve e shkuara ka qenë jetdhënëse për të ardhmen. Rilindja Europiane erdhi pas kërkimeve të lavdisë se dikurshme dhe u bë kësisoj drita e të ardhmes që botën e pruri deri këtu. Po ne pse të mos bëjmë të njëjtën gjë me rilindjen shpirtërore të kombit tonë e të themi me fjalën tonë të lashtë sa bota E VRE KAH /Shiko këndej/. Shkoni në Hot, Grudë e Malësi të Madhe që ashtu si Arkimedi mbi ranë e thonë edhe sot e kësaj dite atë shprehje që disa na e shesin për greqisht. Madje çdo gjë ilire e konsiderojnë greke.
Ka që veshtrimet historike i banalizojnë. Nuk e dimë për çfarë qëllimesh. Nuk mendoj se zhargonet e vonëshme sjellin ndonjë risi në pikpamje historike as sociale. Në kohën e pushtimit turk, mjaft familje të pasura që ishin islamizuar e quanin veten turq, pra ndryshe nga popullsia e thjeshtë të cilët i konsideronin raja të tyre e ata ishim arbnesh e jo abëresh siç rendomë përdoret. Nuk funksiononte fenomeni gjuhësor rotacion në Gegni e Gegnisht, që është litari që na lidh me fundin e pusit historik. Arbnesh ishte emërtimi i popullsisë vendase para se të merrej emërtimi shqiptar që është i ri. Nga vjen emri arbën/arbnesh është çeshtje etimologjie, gjithësi nuk është vështirë të gjendet në vramendje sepse ka rrënjë fjalën AR, ndër më të vjetrat fjalë të trojeve të lashta ku ne kemi mbijetuar si popull. Ajo fjalë vjen që përtej lashtësisë. Profesori arvanitas Jorgo Miha e shtjellon këtë fjalë me shumë derivate deri te fjala Thes/ar, Thes/ali/, Thesaloniki / pra Selaniku. Ai argumenton se Thesali u quajt vendi që ishte aq i begatë sa produktet bujqësore, të lashtat prodhoheshin me shumicë, me thes. Edhe në Malësi të Madhe, deri vonë madje janë matur gjërat me thes. Kaq thasë grunë më nxjerr ara, ishte një shprehje e zakonshme. Pra thesi përdorej në lashtësi si njësi matëse.
Bërthama gjuhësore ngërthehet pas fjalëve aq të vogla sa i afrohen tingullit. Nuk mund të ketë fjalë më të shkurtër se ar, dhe metal më të çmuar se sa ari. A vjen fjala Arbëni nga rrënja AR, meqë ka kuptimin e arit metal, pra a mund hipotekisht të themi se Arbëni ishte vendi ku prodhohej ar. Dihet se në Iliri ka pasur vende ku nxirreshin minerale dhe prodhoheshin metale.
Por fjala jonë që na lidh me lashtësinë AR ka edhe kuptime të tjera të buruara prej saj, arë i thonë tokës së punuar rreth e përqark shtëpive. Njeriun që pronari merr me pagesë për të punuar tokën e tij e quajnë argat. Siç thamë dhe më lart në zona të caktuara në vend të fjalës argat përdornin arbnesh, kjo më se shumti përdorej nga ato familje që kishin mendësinë se ishin turq dhe ndryshe prej vendasve, arbneshëve, kishin një indentitet tjetër. Ka që shkojnë më tej gjeografikisht dhe historikisht me këtë hamendsim, ku, periferive të Romës së lashtë kishte rajone që quheshin arbans, ilirë që punonin tokat e ishin një mburojë për qytetin, po dihet se edhe në Kroaci shqiptarët e hershëm vetquheshin arbanas, ndoshta dhe sot.
Gjithësesi e gjithë kjo orbitë gjuhësore, gjeografike dhe historike zanafillen e kanë te fjala magjike AR, aq lakonike, aq prodhuese, dhe po aq tunduese kur kthehet në tokë e punueshme dhe në metalin me të çmuar - dy burime të mëdha në ekonominë njerëzore.
Hulumtimet në mungesë të artefakteve a dorëshkrimeve bëhen nëpërmjet fantazisë pjellore, gjë të cilen modestisht u përpoqa ta bëj thjeshtë se më tundojnë mendimet denigruese të atyre soj sorollop akademikësh që na nxjerrin të huaj në shtëpinë tonë, ku kemi jetuar këtu e përtej 10 mijë vjetëve.
Pasha qiell e pasha dhe, pasha këtë bukë që po ha e këtë ujë që po pi, pasha gur e pasha dru, pasha babë e pasha nanë, Zoti në këtë tokë pellazge na ka dhanë, e kjo tokë e vjetër i ka eshtnat tonë që dhjetmijë breza e kurrnji tjetër veç nesh. Kur ne me krenari themi kështu, kujt i dhëmb e kujt i djeg? Në mos qofshin shqiptarë këta djegabythës, kush janë e çka dreqin duan këtu?

Gravura Arkimedi

PULLAZXHIU I NEW JORKUT nga K. P. Traboini

PULLAZXHIU I NEW YORKUT

Nga K. P. TRABOINI

Po është e vërtetë. Pullazxhiu i New Yorkut dha kontribut në veprimtarinë "Vendlindja thërret" duke mbledh miliona dollarë në Amerikë si ndihmë për UÇK, anipse asnjë transparencë se si u shpenzuan milionat nuk është dhënë kurrë. Me tu çliru Kosova nga Amerikanët Pullazxhiu ja mësyni Kosovës tashmë si milioner. Albin Kurti e bëri pullazxhiun deputet. Në kohen kur ishte deputet në Kosovë Pullazxhiu bëri një trimëri të pashoqe për sa i përket turpit e marres. Jo se tash në vitin 2025 del e flet kundra Albin Kurtit, se medalja ka dy anë dhe Pullazxhiu e di mirë këtë teknikë, por diç tjetër turp e marre, madje thënë mbase dhe krim që e ka krye ky pullazxhi në Tiranë. Me dy fjalë vazhdimi i historis me ish Pullazxhiun e New Yorkut është si më poshtë:  Me paratë që jepnim në Amerikë për "Vendlindja thërret", Pullazxhiu bleu apartamente në Tiranë, me pretekstin për ti përdor për nevoja të UÇK. Meqë UÇK nuk mund të blinte në emer të saj, Pullazxhiu nga New Yorku vuri vëllanë e vet për të bërë blerjet e ky vëllai i bleu në ëmër të vet. Punë e zgjuar e Pullazxhiut. Kur u çliru Kosova erdhi kryengritja e 2001 në Iliriadë. Atje u vra tradhëtisht Komandant Teli. Shtëpia në Tiranë nga shtabi i UÇK së Iliriadës, sepse asaj ju kalu apartamenti, ja fali familjes së heroit Komandant Telit, gruas e dy fëmijëve jetimë. Falja u bë me letra dhe firmat e komandantëve.

...Kaluan 10 vjet. Tashmë Pullazxhiu ishte depute i Vetvendosjes në Kosovë. Pullazxhiu vuri të vëllanë për të marrë apartamentin në Tiranë. Ish kuadrot e UÇK që kishin lëshuar dokument për faljen e kundërshtuan. Pullazxhi bëri një farë gjyqi në Tiranë që ti njihej apartamenti vëllait. Gjyqi u bë fshehtas dhe nuk u njoftua fare familja e Komandant Telit. Atë kohë kërkuam për ta revokuar vendimin. U tha se ka kaluar koha. I kërkova takim zevendës kryetarit të Këshillit të Lartë të Drejtësisë Kreshnik Spahiu. Bashkë me bashkëshorten e Komandant Telit shkuam ta takojmë, po ky farë majmuni që tash të çan atë që nuk thuhet në televizione nga Austria, kur hymë nga dera e parë ai doli nga dera e pasme. Ky burrec që i lyen flokët si plakat e Vjenës ku vegjeton, shet pordhë e na jep mend, sa i tha sekretarja nxitoi të mos e shihnim , doli nga dera e pasme, hipi në makinë e u zhduk. Pullazxhiu i New Yorkut tash deputet pullazxhi i Prishtinës i kishte rregulluar punët mirë me damllaxhijtë e drejtësisë së Tiranës. Kështu çoi përmbarimin dhe i nxorri dy jetimët e Heroit të vrarë në Shkup 2001, në mes të rrugëve të Tiranës. Familja e heroit në rrugë, Pullazxhiu që mblidhte dikur dollarë në Amerikë, tash defrehej në Prishtinë. I kemi shkruar në atë kohë të gjitha këto, por edhe vetë Albin Kurti atë kohë e bënte veshin shurdhër. I duhej Pullazxhiu atëherë për demonstratat që do ta sillnin në pushtet për ta bërë mbase edhe Pullazxhiun ministër, por që nuk mbërrini me hip në fik. Bash për këso punësh tash Pullazxhiu i ka dalë dore. Meqe ka fushatë nxjerr të palara e allishverishe nga ato që bënin kur ishin në opozitë. Kushedi këndellet Pullazxhiu nga ata që duan të vinë në pushtet të shesin ndonjë copë Kosovë, siç shiten a falën Çakorret, kush dreqi po i di planet e tyre.Gjithësesi Pullazxhiu që nxorri jetimet e heroi të UÇK në rrugë po përpëlitet nëpër intervista televizive për të kapë ndonjë ofertë për ndonjë copë pushtet. E për këtë nuk po e kursen as Albin Kurtin ish shefin e vet.Ja do zanati si Pullazxhiu i New Yorkut që VetVendosja, e cila e ka harru edhe emrin e vet, në Prishtinë na e bëri pullazxhiun Deputet. Mbrëmë e pashë të llomotiste në një Televizion të Prishtinës. Kush është Pullazxhiu do thoni ju. Lëre, lëre, Flori djalë është, emri nuk i thotë asgjë më shumë se kaq, Pullazxhi.

🔴 Psarotaverna e Çelibashit - nga K. P. Traboini

 

PSAROTAVERNA E ÇELIBASHIT

 

Rotacion si në rradhë të peshkut, një herë ne dhe një herë ata, marrëveshje padrinosh xhetellmen, pse, a nuk e dëgjuat shefin e opozitës të deklaronte nga taraca me dhjetra herë "Është radha jonë". Sepse ka rradhë në dyqan të peshkut, or byrazer. Komisioni Zgjedhor i Çelibashit qëndron dinjitar si Psarotavernë *. As nuk vihet në hesap se çfarë mendon e çfarë do popull zeza.

 

K. P. TRABOINI
Politically Independent

Në këtë vend gjithçka është e molepsur dhe e menderosur me stil komunist imponues, me m. bolshevikësh, dhunues, shkatërrues, e të etshëm deri në marrëzi për pushtet. Dhe Europa qesh me ne, prit tek dera - thotë. E kjo opozitë koti që kemi, një tufë karrieristësh që shqyhen kush e kush ta kap partinë, si nuk u dëgjua një herë të thoshte se nuk e duam ish ministrin e Brendshëm të Diktaturës Gramoz Ruçi në asnjë post. Squk të gjithë këta "antikomunistë" të llangusur. Thonë këta tartufë ta dënojmë diktaturën me fjalë e në realitet janë bashkë në allishverishe, madje edhe me lidhje familjare çfarë përbën klanin politik që ndërron pushtetin mes vetes.
Në të vërtetë kush i do këto matrahula që e drejtojnë jetën shqiptare si feudalë mesjete. Kjo Europa a ka sy në ballë apo i ka në vend tjetër, që nuk u bën presion të qërohen nga pushteti e politika gjithë kjo plehërishte dhe skotë çakejsh qe vjedhin kudo e çdo send? Po si erdhën punët deri këtu?
Në dhjetor 1990, por edhe shkurt 1991 nuk ishte aspak e vështirë të vihej re se pushteti po kalonte nga komunistët tek po komunistët. Mjafton të sjellësh emrat e personave që i kishin zgjedhur për pardesy të bardha, o komunistë ose bashkëpunëtorë të sigurimit. Siç merrnim ushqimet me listë, Ramiz Alia i zgjodhi politikanët e të ardhmes me listë.
Të gjithë pardesytë e bardha, të piketuar për udhëheqës duheshin mbrojtur nga sigurimi i shtetit në situata të turbullta nëse gjendja dilte jashtë kontrollit. Lexoni emrat e atyre që u gjenden dhe formuan Partinë Demokratike. Dhe dëgjoni pohimin fantastik të Preç Zogajt kur në një emision TV ku tha se në formimin e partisë të gjithë ishin të ftuar, pra formimi ishte i hapur, çfarë nuk ishte aspak e vërtetë, po nuk thotë se kush i bëri ftesat, kush i hartoi listat dhe si na u gjendën ta zëmë i biri i kriminelit komunist Josif Pashko, anëtar i Komitetit Qendror të PPSH, pra i ati ka qenë kryetar gjykate në dënimet me vdekje të nacionalistëve shqiptarë kur e morën pushtetin komunistët, çfarë shënonte jo çlirimin por robëruan popullin. Ky do të përfaqësonte përmbysjen e madhe të komunizmit, ky bashkë me ish agjentët e sigurimit që u gjendën në atë mbledhje. Pra bijtë po përmbysnin baballarët?! Po kush kishte qenë armiku kryesor i komunizmit në dyzet vjet, kush kishte hequr mizoritë në burgje e internimet. Ku ishin bijtë e të pushkatuarve, pse nuk i bënë vend as dhe njërit.
Preç Zogaj është një poet i mirë, por një politikan i keq, sepse kushtëzohet prej pengut të vet në diktaturë, është si puna e kalit që nëse e rreh një herë ai nuk bën më për kalë shale, por veç të mbrehet në karrocë, kështu që mbrehur në karrocë vazhdon edhe sot e kësaj dite të tregoj e shkruaj për gjoja përmbysjen e madhe kur asgjë nuk është përmbysur. Mirë këta të PD-së që gjetën një ish sekretar partie e komunist prej 24 vjetësh dhe e vunë në krye, është afër mendsh që nuk mund të vinin një njeri që nuk kish qenë komunist e nuk kishte lidhje me udhëheqësit komunistë. Po kush i thirri këta, kush i bëri vend në atë formim të partisë “opozitare”? Padyshim krejt udhëheqës-ekipi i Partisë së re u hartua nga të dërguarit e Ramiz Alisë. Kishin përvojë komunistët në këtë drejtim dhe ka një përqasje aspak të çuditshme në mes të formimit të PD dhe të PKSH. Më 8 nëntor 1941 të gjitha letrat i luante jugosllavi Miladin Popoviç, i cili gjeti tek Enver Hoxha dishepullin e vet a më mirë të thuash gjeti shërbëtorin e vet siç e pohuar edhe Liri Belishova në intervistën e vet tek gazeta “Panorama” 15 janar 2015.
Kështu ndodhi edhe në dhjetor 1990 kur Ramiz Ali kish afruar pranë studentëve njerëzit e vet për të parë mundësitë për të ndikuar në çdo lëvizje që ato do të bënin. Sigurimi shqiptar ka qenë shumë i zhvilluar, dinte edhe sa lugë kishe në shtëpi, siç thoshte populli dhe nuk na paska qenë në gjendje të kontrollonte zhvillimet në qytetin e studenteve. Problemi i saj ishin disa studentë të cilët për shkak të temperamentit të tyre ishte e vështirë t’i përpunoje, prandaj dhe për të krijuar një solucion zbutës u dërgua tropojani i mjekësisë. Le ta mbulojnë sa të duan, të gjithë që në atë kohë i kanë përjetuar ngjarjet kanë thënë, nga na doli ky doktori si udhëheqës politik, e kur u shfaqën Gramoz Pashko, Aleksander Meksi, e të tjerë, nga na dolën edhe këta.
Por këto dilema nuk i kishte as ministria e brendshme, as Komiteti Qendror i Partisë së Punës. Gjithçka shkonte sipas parashikimit ani pse të dërguarit e Ramiz Alisë i dolën fjale e nisën të mendojnë për vete, por gjithnjë duke e ruajtur mesazhin që ishte dhënë, që udhëheqja e komunistët pavarësisht që për 40 vjet kishin shtypur me egërsi me dhunë, nuk do të pësonin asgjë dhe pushteti do t’u jepej bijve të tyre dhe jo reaksionit, nacionalistëve e ballistëve. Pra kemi dy formatime që përqasin aq shumë, një formin nga Miladin Popoviçi 1941, tjetri prej Ramiz Alisë 1990, ndryshimi i vetëm është se ky i fundit u bë nga një shqiptar dhe jo nga një jugosllav.
Kulmi ka qenë kur na doli edhe ministri i diktaturës Gjinushi e bëri dhe ai parti bashkë me Lisjen Bashkurtin që ka qenë sekretar i parë i Komitetit Qendror të Rinisë Komuniste dhe në atë kohë ruaj në kujtesë që dërgova një shkrim rreth diplomacisë së shtetit komunist e riciklimit të komunistëve nëpër parti të reja dhe ia dërgova Frrok Çupit në gazetën e sapo dalë RD, në fund të janarit 1991, por nuk ma botoi. Më kishte botuar më parë më 16 janar shkrimin “Vlera e simboleve kombëtare” ku kërkoja heqjen e yllit komunist nga flamuri kombëtar, por këtë për riciklimin e komunistëve në partitë kërpudha që po mbinin në prag të derës së PPSH, nuk ma botoi.
Me refuzimin e atij shkrimi, dyshimi që kisha mu vërtetua katërçipërisht. Në të gjitha partitë po gëlonin ish komunistët. Prandaj kam mendimin se gjithçka ka qenë e manipuluar veç rasteve të veçanta kur kjo nuk ka qenë e mundur dhe u ka dalë dore. Xhelil Gjoni, ish anëtar i Byrosë Politike që ka dalë me një intervistë ka të drejtë kur thotë se ishte piketuar rruga nëpër të cilën do të ecte demokracia me pikatore. Sepse ja ku jemi, vërtet iku Xhelili nga pushteti asokohe, por ja ku mbeti i biri. U bë ministër i brendshëm. A mendohej kjo në dhjetor 1990 apo në shkurt 1991? E keni pas deputet deri vonë e kush e di mbase është ambasador diku. Se shteti vazhdon të jetë i ish komunistëve dhe bijëve të tyre.
Po të kish ndodhur demokracia e vërtetë kjo vazhdimësi e pjella bastardhe komuniste nuk do të kishin vend në parlament dhe as në pushtet. Kurrsesi në ndonjë post qeveritar, nuk do të kishte as bashkëpunëtorë të sigurimit ministra e deputetë. Prandaj është jo pandehmë, por bindje e plotë se siç e planifikuan ashtu ndodhi. Nga ana tjetër Xhelil Gjoni gënjen kur thotë se mitingu që organizoi ai kundër atyre që u futën në ambasada më 2 korrik 1990, ishte i lirë. Jo. Ka pas urdhër të rreptë nga Komiteti i Partisë së Tiranës që duhej të ishin të gjithë punonjësit në miting tek Pallati i Kulturës, dhe po mungove pushoheshe nga puna. Për këtë kishin vënë edhe njerëz të merrnin firmat nëpër institucione që do të shkoje patjetër në miting. Janë gjallë njerëzit që i vunë ata të Byrosë së Partisë të na i merrnin firmat në Kinostudio në korrik 1990. Në është gjallë daktilografistja e Kinostudios Nazmije Pepa le të flasë. Pra ka qenë miting me detyrim dhe me firmë, ndryshe nuk do të shkonte asnjë veç komunistëve.
Por edhe gjendja reale që kemi ende dhe sot e kësaj dite tregon se dekomunistizimi i shoqërisë shqiptare nuk është bërë kurrë, ndaj edhe më tej Shqipëria do të jetë e kapur prej pinjollëve të tyre, edhe kur këta shtiren si demokratë të mëdhenj. Ja edhe mendësinë e medias që ka kurajën të shpalosë në publik edhe lajme të këtij lloji, në “A1 Report TV” thuhet se "Nipi i Spiro Kolekës arreston nipin e Enver Hoxhës". Pra edhe prej televizionit që është afër Qeverisë e përkëdhelet prej saj, duke i dhënë tenderë, i konsideronte këtë arrestim të Ermal Hoxhes për drogë, si luftë brenda llojit. Kujtojmë se me tenderin Bunker Art #1 dhe #2, italiani bos i shtyp -TV në Tiranë Carlo Bollino fitoi miliona euro.
Konkluzioni që del është se që nga viti 1944 e sot pushtetin vazhdojnë ta kenë komunistët e pinjollët e tyre biologjikë. Rasti më tipik është i vitit 2017, kryeministri shqiptar në mes të parlamentit afishoi pozicionin e tij duke thënë se jam partizan (kuptohet partizan i Enver Hoxhës se ai i kishte partizanët) dhe jo i Ballit Kombëtar, që sipas tij hanin e vazhdojnë të hanë pula. Një fjalor krejt i ngjashëm me atë të Enver Hoxhës gjatë 40 vjetëve të sundimit të tij. Asnjë protestë nuk u pa nga opozita për këtë skandal, as nuk e dërgoi çështjen në Gjykate Kushtetuese sepse kryeministri është i gjithë popullit e jo i komunistëve e partizanëve të Enver Hoxhës. Si kryeministër ka bërë një betim të cilin e thyen publikisht në parlament e ku deputetët, që kanë një nivel kulturor mjeran, heshtin si mumie egjiptiane. Dhe e dini se pse nuk u ankuan, se edhe këta te Enver Hoxhës kanë qenë, madje me shumicë spiunë sigurimi të emëruar për faqe të zezë deri edhe ministra.
E vetmja gjë që ka ndryshuar në këto dekata te lodhshme, të emërtuara tinëzisht si tranzicion, është liria për të folur dhe shkruar, por edhe kjo e kufizuar se nuk ka një Media plotësisht të lirë e jashtë politikës në Shqipëri. Nuk gjen dot një organ që kritikon e investigon të dy palët e politikës, partitë e korruptuara deri në palcë prej të cilave buron një pushtet i kalbur, që veprojnë si banda, të cilat nuk janë opozitarë me njëra-tjetrën, por thjeshtë kundërshtare në pamje e solidare në thelb. Me qëllim për të zhvatur popullin, çfarë e tha hapur nga kryeministri. Vetingu nuk bëhet për ne, - ju drejtua kundërshtarëve të vet, por për të tjerë. Kësisoj i qetësoi dhe i siguroi bashkë hajdutet kundërshtarë se nuk ju prek njeri. Pra ai që do të kontrollohet se mos vjedh qenka populli dhe jo qeveria, as nëpunësit e lartë, as deputetët apo krerët e opozitës e ish kryeministri, e ish ministrat. Kjo po është reformë si ato të Tanzimatit në epokën e mallkuar të sulltanëve, sikur të ishim në shekullin e 19. Dhe diplomatët e huaj shohin dëgjojnë e heshtin si bufa.
Këto parti gjoja kundërshtare nuk dallohen nga njëra-tjetra prej ideve a platformave, por thjeshtë prej kolltukëve për të cilët bëhet lufta si qëllim në vetvete. A nuk u vu re se Kryeministri shqiptar, që është dhe kryetar i PS, nuk përmendi asnjë program për mirëqenien e popullit, punësimin a pensionet. Madje nuk premtoi për ndonjë zhvillim ekonomik apo kujdes social. Rast unik në botë të shkosh dhe të zgjidhesh pa premtuar asgjë. Gjithë kohën në një fushat të kaluar u morën me bejte e zhargone deri në banalitet estradash: “Që të mos na e luaj tjetri timonin andej e këndej na jepni atë dreq vote”.
Pra fushata kishte qëllim në vetvete pushtetin, “timonin” e as gjë tjetër, pa thëne as se çfarë do të bënte me këtë pushtet e si do ta dredhonte timonin. Ndërsa tjetri nga opozita lëshon kushtrimin "Është rradha jonë, është rradha jonë!" sikur të ishin në radhë të peshkut.
Një fushata e tillë vulgare pa asnjë premtim real, dhe me genjeshtra ordinere, e ka degjeneruar tërë sistemin zgjedhor në Shqipëri duke e bërë të pakuptimtë. Gjithsesi të shfaqet e çfarëdo demagogjie që të përdoret, demokracia komuniste e platformës së Ramiz Alisë me pikatore ka triumfuar. Duam apo nuk duam ne, duan apo nuk duan ta pranojnë të huajt, dielli me shoshë nuk mbulohet.

♨️* Psarotavernë/ restorant peshku/ si ngjalat në gjirin e Lalëzit.