🛑 Dhurim librash për bibliotekën "Musine Kokalari"- nga K. P. Traboini

DHURIM LIBRASH PËR BIBLIOTEKËN “MUSINE KOKALARI”

 Nga K.P. Traboini

Shkrimtarët shqiptarë  janë në gjendje karantine shtetërore, ata nuk mund ti dërgojnë librat nëpër librari sepse sipas urdhrave të dikastereve qeveritare, kushdo që dërgon krijimet e veta në shitje duhet ti shoqërojë me një NIPT( leje e numër biznesi kundrejt një pagese vjetore që kap shumën mbi një milion lekë), gjë që për autorët që i botojnë librat me shpenzimet e veta është e pamundur. Kësisoj lidhjet e autorëve shqiptarë me lexuesit janë prerë arbitrarisht nga ata që paguhen nga paratë e popullit për të organizuar shpërndarjen e librave si pjesë e qenësishme e kulturës kombëtare.
Ndodhur në këto rrethana, autorët shqiptar në vështirësi ekonomike i mbajnë librat e botuar me shpenzimet e veta në shtëpi. Dëm i dyfishtë ky. Edhe financiar por më kryesorja librat rrinë stok çfarë asnjë autor nuk e dëshiron.

Duke lënë në një anë shpenzimet, se për pasionin e jetës do të paguash gjithsesi, personalisht jam munduar të krijoj lidhje me lexuesit nëpërmjet dhurimit të librave duke shfrytëzuar takimet dhe përurimet. Kështu në të gjitha përurimet e librave të mi duke përfshirë edhe ato në Panairet vjetore të Librit, i kam dhuruar. Në dy panaire thuajse gjysmat e librave i kam dhuruar “Itaka grua” 2008 dhe “Lule pellazgjike e “U dashka të dal natën vonë” 2012. Edhe në takimin me studentët e Universitetin e Tetovës 2008 e njëjta gjë. Edhe në vitet e mëvonshme me librat “E kam atdheun tek porta” 2013, “Dashuri” 2013, “Fajin e ka Hekuba” 2014, po ashtu dhe në takimet në Prizren e në Tuz për librin “Flamuri në Deçiq” 2012. Librin për fëmije “Djali nga Hoti” e kam shpërndarë të gjithë në takimet me fëmijët në shkollën fillore të Traboinit të Hotit si dhe në shtëpinë e fëmijës, Tiranë. Po kështu në Traboini të Hotit është organizuar promovimi dhe është shpërndarë falas libri “Miti i Hotit”, 2017. Në bibliotekën “Marin Bartleti” në Shkodër janë organizuar dy takime të mia me lexues ku janë shpërndarë librat “Ode për Shkodrën”, “Aristidh Kola”, “Ofeli”, ”Orakujt kanë zbritur në ferr” e tjerë. Duhet thënë se lidhjet me bibliotekën e vendlindjes janë të përhershme dhe çdo libër të ri i botuar është dhuruar në dy kopje.Edhe pse në kushte të vështira izolimi nga pandemia në këtë vit, botimin nuk e kam ndërprerë. Në 2016 organizuam një takim letrar e dhurim librash në Institutin e të Miturve në Kavajë.  Këto ditë nëntori, në bibliotekën “Musine Kokalari” që gjendet pranë bulevardit “Gjergj Fishta” në Tiranë, dhurova 40 libra, 20 tituj nga dy kopje për secilin. Në këtë librari do të dhuroj gjithashtu edhe botimet e reja të vitit 2019-2020 duke përfshirë “Zogjtë e Arlingtonit”, “Charles Bukowski”, “World Poetica”, “American poetica”, si dhe “Emily Brontë dhe 100 poetë nga bota”. Pavarësisht në çfarë vështirësish kalon krijimi e çfarë sakrificash e shpenzimesh i përballojnë autorët, mendoj se kontakti me lexuesin e justifikon gjithçka dhe është kënaqësia më e madhe që merr një krijues. Kësisoj punonjëses së Bibliotekës “Musine Kokalari” i afrova gjithashtu që kushdo krijues i ri, i pasionuar pas poezisë e letërsisë, që dëshiron të ketë libra nga krijimtaria ime, mjafton ta shpreh këtë dëshirë dhe do tua dërgoj librat dhuratë pa asnjë ngurrim. Kohët dhe rrethanat ndonjëherë përmbysin çdo koncept. Në kushte të zakonshme lexuesit kërkojnë nëpër librari e panaire librat e autorëve, por ndodhka që edhe autorët të kërkojnë lexues. Kjo është një lidhje pa të cilin çdo krijim mbetet në harrim, prandaj ja vlen disa “sakrifica”, sado të vogla.

 

10 nëntor 2020 

 

Takim letrar dhe dhurim librash në Institutin e të Miturve në Kavajë 2016

🟩 Dom Ndoc Nikaj, romancieri i parë shqiptar - nga K.P. Traboini

DOM NDOC NIKAJ,                       ROMANCIERI I PARË SHQIPTAR

- Veprimtar atdhetar, botues, romancier dhe historian, që në moshën 82-vjeçare vuajti qelive të burgjeve të diktaturës komuniste -

Nga K. P.  Traboini

Dom Ndoc Nika (15 qershor 1864 – 16 janar 1951) njihet si një nga veprimtarët atdhetarë më të mëdhenj të pavarësisë në Shkoder, i cili ka marrë pjesë në një Kongres për Lirimin e Shqypnisë qysh në vitin 1902 në Paris, prej nga kah ka sjellë edhe flamuj kombtar. Ka themelu shoqninë atdhetare "Bashkimi". Bashkpunëtor i Faik Konicës në revistën "Albania" qysh në fillim. Ka disa që meqë At Gjergj Fishta e ka ironizu diku ne vargjet e tij, e venë në dyshim figurën e Ndoc Nikajt. Duhet thanë se  krisjet me mes të shkrimtarëve nuk losin asnji rol me vlerësimin e figurave. Ato vlerësohen prej veprave të tyne.  Por edhe për disa të tjerë që nuk e dinë se kush ka kenë Dom Ndoc Nikaj, do tu themi; ka kenë së pari historian. Që në vitin 1902 në Bruksel ka botue librin "Historia e Shqipnisë", po ashtu dhe "Historia e Turkis" po at vit ne Londër.  Ka kenë romancier, ka shkru romanin e parë shqiptar, mirëpo rregjimi komunist nuk mund t'ia linte meritën e romancierit të parë shqiptar një prifti katolik që edhe e kishin burgosur, ndaj Shuteriqet e Co. shpikën si roman të parë shqip  "Lulja e kujtimit" e Foqion Postolit, një vepër skematike pa ndonjë vlerë të veçantë dhe botuar në 1924, kur Ndoc Nikaj kishte botuar " Marcja..." Shkodër 1889, "Dashunia e msheftë" në vitin 1905, "Shkodra e rrethueme" 1913, "Tivari i marrun" 1015, "Bukuroshja" 1918 e të tjerë. Ndoc Nikaj ka sjellë shtypshkronjë nga jashtë 1909 dhe ka nis botimin e librave se gazetave shqip. Te shtypshkronja e tij botohej edhe "Hylli i Dritës". Është botues i gazetës "Koha/Bashkimi" 1910 në Shkodër dhe i gazetave te tjera ne vazhdim “Besa Shqyptare” dhe "Zani i Shkodrës”. Kurrë nuk e prajti shkrimin e veprimtarinë atdhetare. Në moshën 80 vjeçare shkruan librin me kujtime nga jeta e vet dhe me ngjarje të përjetueme në qytetin e Shkodrës, botuar nga "Plejad", Tiranë 2003. Radio "Vatikani", më 10.12. 2010 shkruante në faqen e vet elektronike, "Tani pranohet se Dom Ndoc Nikaj është romacieri i parë me romanin "Shkodra e rrethueme" 1913. Në të vërtetë ai është romancieri i parë, por kjo vepër nuk është e para e prozës së gjatë artistike shqipe. Romanin e parë Dom Ndoci e botoi që më 1889. Titullohet "Marcja: martirja e parë e krishtenimit në fillés të vet". Është historia e martirizimit të Marcies, e cila kallet e gjallë në dhe, sepse nuk pranon të mohojë Krishtin. Vepra është një rrëfim ndërmjet hagjioagrafisë e romanit, me gjatësinë e një novele, që lexohet me prandaj edhe sot, në se mund të gjendet ende në skajin e ndonjë biblioteke tejet të vjetër shkodrane. Ka ardhur, pra, koha të pranojmë se fillon me një martire të krishterimit historia e romanit shqiptar."  E trishtueshme të thuhet se si shpërblim për veprimtarinë e madhe atdhetare, komunistët injorantë në fushë të dijeve e arrestojnë në moshën 82 vjeçare në vitin 1946 dhe ky atdhetar i devotshëm do të vdiste në vitin 1951. Pas një jete kushtuar Atdheut, të vdesësh i vetmuar, pas  keqtrajtimit qelive të burgut pa ba asnjë krim, i harruar edhe sot mbas afro një shekulli në amshim, është tej e përtej përfytyrimit. Është nji mizori e halldupëve të zbritur skërkave si vandalë e jo si çlirimtarë e që krijonin kudo tragjedi si të ishin pushtuesit më të egër në histori. Dhe na thonë se Shqipëria u çlirua me 29 nëntor 1944. Jo kurrë për besë. Edhe sot e kësaj dite jemi të pushtuar nga bijtë e bushtrave të komunizmit.  Pyesni çfarë thonë këta për Dom Ndoc Nikën. As që e njohin fare. As që e kujtojnë. E megjithatë Dom Ndoc Nikaj me veprën e vet është i pranishëm. Duan nuk duan. Sepse historia nuk bëhet as nga dumbabistët e kohës së shurdhërisë e as nga kuqalash-balashët të cilëve u ka ngecur ora në histori.

 

Libra të botuem ose të lana në dorëshkrim nga Dom Ndoc Nikaj

1. Vakinat e scêites kisc 1888, Romë (Historia e të shenjtes kishë).
2. Marcja: martirja e parë e krishtenimit në filles të vet 1889, Shkodër.
3. Bleta ner lule t'Parrizit 1899, Shkoder.
4. Historia E Shcypniis 1902, Bruksel.
5. Historia e Turkiis 1902, Londër (përkthim nga italishtja).
6. Dashunia e msheftë 1905
7. Shkodra e rrethueme 1913
8. Tivari i marrun 1915
9. Bukurusha: Diftim historiak i vietve 1478-79, 1918
10. Fejesa ndjep: A se Ulqini i mârrun 1918
11. Lulet në thes 1918
12. Burbuqja 1920
13. Lulja e veshkun 1920
14. Motra për vllàn 1921, pjesë teatrale.
15. Për mik (dorëshkrim)
16. Ç’pat thanë gjyshja (dsh)
17. Han Islandi (dsh)
18.  Një testament (dsh) 
19. Te shpella e murosun (dsh)

 

Paranojat e Musa Jukës - nga Kol Shkodrani

PARANOJAT E MUSA JUKËS 

- Nga turkoshak fanatik në ministër i Shqipërisë –

Nga KOL SHKODRANI

Më gjithë dëshirën e mirë të ndokujt për të na përcjellë ne Media Sociale ditirambe për disa figura jo fort solide ne atdhetari, po vëmë ore se edhe ndërsa marrin përsipër të shfaqin veprimtarinë e ndokujt, anashkalojnë shumë episode që tregojnë se këto figura ishin jo fort të qëndrueshme. Le te marrim Musa Jukën për të cilin thurin aq shumë lavde. Dhe le ti referohemi me këtë rast një bashkëkohësi të tij, një atdhetar i njohun në Shkodër por dhe njeri i kulturës, Ndoc Nikaj, i mirënjohun si historian, romancier e gazetar. Në kujtimet e tij të botueme nga enti botues “Plejad” 2003, shkrimtari Ndoc Nikaj shkruan edhe për pshtjellimet e disa shqiptarëve në Shkodër në kohën kur po realizohej pavarësia e Shqipërisë. Ndoc Nikaj nuk ngurron te shkruaj hapur se shumë hoxhallarë e besimtarë myslimanë të Shkodrës e kishin shumë të vështirë ndarjen nga perandoria otomane. Në kohën kur Ndoc Nikaj botonte gazetën e tij atdhetare "Koha/ Bashkimi" në gjuhën shqipe, krahu mysliman i qytetit, të fanatizuar prej osmanizmit me në krye veprimtarin pro osman Musa Juka hapën gazetën turkoshake "Sedaja Milet" me germa turqisht. Të shumtë ishin ata nga ana e aradhave të Musa Jukës që banin thirrje publikisht që të mos rrëzohej flamuri i turkisë dhe "Nuk e dum flamurin me sorrë". Ishte fjala për flamurin e Gjergj Kastriotit. Asnjëherë nuk asht pyetun se pse vendlindja e Luigj Gurakuqit nuk e ngriti flamurin në vitin1912, anipse malësorët në kryengritje e kishin ngrit në pranverë 1911? Ja pra se shkaqet gjenden në kundërshtite e brendshme dhe mentalitetin anadollak të popullsisë. Dihet që Musa Juka edhe pse i pa shkolluar,nuk ka asnji dëshmi që të ketë mbaruar shkollën e lartë apo Universitetin, bani karrierë, madje ishte dora ma e fortë e Ahmet Zogut, dhe në qershor 1924 shkoi edhe ky fare patrioti në Beograd dhe u përgatit nga serbët për të ardhur sërish në Shqipëri. Po përcjellim disa faqe nga libri "Kujtime" të shkrimtarit Ndoc Nikaj që të bindemi e te kuptojmë se nuk duhet të rrëmbehemi e të glorifikojmë figura që nuk janë aq solide ne histori, qe kane drite hijet e tyre. Ditirambet e lavdet nuk i shërbejnë të vërtetës, janë të përkohshme si tollumbacet. Që shkojnë e nga shkojnë lartësive  e pëlcasin. Si puna e këtyre turkoshakëve fanatike paranojakë të vitit 1912-1913, të cilët pas një shekulli kërkojnë të na i shesin për atdhetar.
O tempera o Mores!