- Elegji per moralin politik -
Shkruar nga KOLEC TRABOINI
Padyshim qe tere thelbi i prapsive ne shoqerine shqiptare konsiston pikerisht tek mungesa e moralit tek ata qe mund ti quajme "burra shteti" apo "burra te politikes". Mirepo cfare kerkojme ne ne kete mocal te madh te pasdiktatures ku vec bretkoca e kallamishte ka. Kerkojme "Brave man"? E ku ti gjesh ata nacionaliste e idealiste( si Hasan Prishtina per shembull) qe shpenzuan edhe kacidhen e fundit per kete Dhè e per kete Popull. Ata kane vdekur. Ca i mori zoti, ca te tjere u vrane, me shume prej te veteve se prej hasmit.
Ata cfare mbeten gjalle, a linden nen diktature, kane kaluar te gjithe neper shtratin e Prokustit. Nuk eshte fjala se u ishte percudnuar trupi, por me e keqja u ishte mpakur shpirti. A thene ndryshe ishin si ata kuajt, qe te rrahur prej te zoterve, nuk benin me per kaloshin, por vetem per kale karroce.Vec ky tipar nuk eshte vetem rezultat i nje gjysemshekulli dhune, por eshte ne thelb me i kahmotshem.
Nje soj njerezish prej races sone shqiptare, historikisht ishin mesuar ti benin hosana pushtuesit shekuj te shkuar. Jo pak ishin pershtatur aq rehatshem ne rrethet e pushtuesve otomane, saqe na u bene vezire per te shtypur popujt e tjere te Perandorise Otomane pa perjashtuar edhe te vetet( cfare e bene me zell te madh), na u bene pashallare e cfare nuk u bene e sot madje per faqe te zeze historianet tane mburren. U mpleksen kaq shume me pushtuesin, kjo skote kameleonesh, sa me zor u ndane prej tyre ne 1912. A nuk e zbuan Vidin e ngriten flamurin e ish pushtuesve me thirrjet "Duam baben!". Dhe e donin vertete...
Kur Shqiperia e konsolidoi ne mvetesine ( fale Austro-Hungarise e me pas Amerikes), prap u gjenden njerez te hosanave qe ju mpleksen qeverive qe ndrroheshin, madje ju gjenden ne Hosana Baraba Esat Pashe Toptanit, me pas farefisit te tij Ahmet Zogut, qe nuk e kishte per gje te vinte agjentet e vet per te vrare burrat e kombit, apo te varte ne litar , tek Fusha e Druve ne Shkoder madje edhe prifta si Dom Gjon Gazulli me 5 mars 1927. Sot emrin e Zogut vrases e ka nje bulevard ne Tirane por emrin e priftit martir nuk e gjen kurrkund, madje as te vellait te tij, po prift, Dom Nikoll Gazulli, albanolog e gjuhtar me emer ne historine e gjuhesise, qe e vrane kriminelat e ndjekjes te Enver Hoxhes ne pranvere 1946.
Njerezit e hosanave, ata qe i lepiheshin pushtetit dhe perfitonin prej tij do te vazhdonin te mbijetonin edhe ne kohen e pushtimit fashist e nazist. Se, kishte nga ata qe e priten Musolinin me arme, por edhe nga ata qe e priten me lule. Kronikat jane ne arkivin e Albafilmit e ato nuk te lene te kesh kurrfare medyshje. Cudia me e madhe shqiptare do te vinte pas pesedhjet vjeteve, pas vitit 1990 kur jo pak prej puthadoreve me te zjarrte te pushtuesve fashiste e naziste na u shpallen heroj e martire ne pluralizem. ne keto pushte puthadoret e diktatorit cfare do te benin. Do te pershtateshin edhe ata sic ne kohen e diktatures u pershtaten fort mire ky lloj insani. Fakti qe e qame e u qurrosem aq shume kur theu qafen per ne ferr diktatori, tregonte se na i kishin shplare trute aq mire( ca madje me deshire te cpengueme) sa ishim kthyer ne nje soj urithesh, te cileve erresira ku jetonin u dukej komoditet.
Kur erdhi dita per tu cliruar nga skllaveria e erresires, drita na verboi me shume se syte, mendjen. U leshuam si te marret te djathte e te majte, te shkatrrojme cdo gje mbi faqe te dheut. Ca nga urrejtja qe u kishte verbuar gjykimin, ca per te fituar nje deshmi se megjithese i kishin sherbyer me zell diktatures ishin reabilituar ( madje keta u treguan me te zellshem ne shkatrrim). Cdo fabrike e uzine, cdo shkolle e cdo spital e klasifikuam si prone e diktatorit dhe jo si rezultat i djerses e mundit tone te perbashket. O burra te shkatrrojme me themel. Dhe e kthyen ne pluhur te gjithe "bazen materiale te socializmit", duke harruar se duam nuk duam, qe te hash duhet te punosh dhe cekun e bardhe pa mund e pa djerse kurrkush ne bote nuk ta jep vec demagogjia politike.
U krijuan parti. E parti do te thote pushtet. E pushtet ne konceptin e njerezve te mesuar me hosana do te thoshte perfitim e mireqenie personale. U sulen te gjithe te hynin ne parti. Ca djathtas e ca majtas, ca nga bodrumet e ca nga hatllat, vec te kapeshin pas ndonje karrikje a kolltuku. Kush ishte i velur prej emrit Parti, kush ishte dritheruar prej tmerrit te Partise, iku nga syte kembet neper bote duke menduar vec per buken e gojes, sepse idealet ishin perdhosur aq shume, saqe fjala politike ishte sikur te thoshje rruspi.
E keshtu kur lindi pluralizmi, ne te cilin politika beri buke me krundet e Enver Hoxhes.
E krundet e Enver Hoxhes, te ndara ne parti, nisen te luftojne me njera tjetren me egersi te pashoqe sepse keshtu ishin mesuar me lufte klasash. Thua ne barrikaden kundershtare nuk kishe shqiptare, krunde si vehten, por bash armiqt e pushtuesit turq, serb apo greke. E paradoksi eshte se me armiqt shekullore ta zeme serbet, mund te benin kompromise( nafte) por me shqiptaret e partise kundershtare nuk leshonin pé. Nuk leshonim pé se po na e moren pushtetin, iku mireqenia, ndersa kompromisi me serbet ishte mireqenie e garantuar, gjendeshe apo nuk gjendeshe ne pushtet.
Brenda ketyre krundeve partiake, kur parti e re populiste na erdhi ne pushtet, u emruan qeveritaret, diplomatet, prefektet, shefat, drejtoret. Kur erdhi puna qe nje parti e krundeve te djathta mori rrakapjekthi prej marrezive piramidale, pjesa me e madhe e aparatcikeve te saj bene si mijt, te cilet e braktisin te paren anijen qe mbytet. E keta minj te majmosur tashme, kur e pane se kali i pushtetit te partise populiste ra pa fryme, nxituat ti heqin patkojt. Dhe ja hoqen pa frike e pa zori... Tani a mund ne te kerkojme qe kjo lloj mase amorfe e pa kurrfare idealizmi, te respektoje parimet morale e dinjitetin politik. Ne mund tua kerkojme, por ata te mesuar historikisht, te trasheguar mbase edhe nga trungu i fisit Hosana Baraba nuk mund te heqin dore nga zanati per t'ua hequr patkojt kuajve te ngordhur te pushtetit e politikes.
Nuk dua te ofendoj asnje prej personave qe me poshte do te permend me iniciale, por vetem ti sjell per te ilustruar nje realitet absurd, mungesen e dinjitetit ne sferen e politikes dhe te hallkave te pushtetit ne Shqiperi.
Kryeministri A.M. pasi perfitoi 6 vjet kolltukun e kryeqeveritarit e me kokefortesi te Presidentit nuk u hoq nga ai post, kur tere populli kerkoi doreheqjen e tij, me pas, kur Berishes i ra rrisku te udhehiqte opoziten, ky A.M. pra, doli ne opozite me opoziten e kunder mbrojtesit te vet, i cili paradoksalisht, per hir te kryeministrit, pranoi te digjej Shqiperia ne trazirat e vitit 1997. Shtroj pyetjen a ka te drejte morale ky ish kryeminister te llomotise per politiken nepermjet gazetave qe e dhe ato nuk e njohin moralin politik? Kush u beson akoma altoparlanteve te ndryshkur?!
Nje person thua anonim u katapultua si ne kryeministri si funksionr i larte. Kur qeveria e tij u rrokanis, ky na u shfaq tashme si nje oponent duke hedhur tere letyrat mbi ish partine e vet me epitetin demokratike, e kurrnji fjale mbi kundershtaret politike qe ja kishin marre pushtetin perdhunshem nen moton bolshevike, dhune kunder dhunes, cfare e ktheu demokracine e pluralizmin ne nje ferr per qytetaret qe nga frika e pasiguria si te vetmin shpetim pane udhen e mergimit, qofte dhe ne rrezik te jetes se vet e te familjeve.
D. Sh., duke mos pas kurrfare aftesie na u gjend minister, nje minister qe nuk pertonte te pervishte menget e te grushtonte gazetaret ne kafenete e Tiranes, ky pra, si i voli fiqte, mori spaten ti binte trungut...iku nga partia e vet demokratike e formoi nje parti fantazme me nuanca pro mbreterore. Madje u mpleks edhe me Leka Zogun e zogistet ani pse ata shfaqeshin si fantazma politike. Mos pyesni ku jane idealet sepse eshte nje pyetje qe i ngatrron keq analfabetet e politikes.
Nje ish ambasador i emruar nga Berisha ne Turqi, shfaqet sot si analist dhe tere forcen e vet, tashme ne nje fushe te re, larg diplomacise, e perqendron ndaj ish partise e qeverise se vet prej te ciles perfitoi jo pak.
Nje tjeter u emrua ambasador ne Amerike, dhe gjate gjithe karieres diplomatike e mbrojti me fanatizem partine e vet demokratike madje mori nen mbrojtje edhe prapsite e ushtrimit te pushtetit dhe, kur partia e pushteti qe e vuri ambasador u gremis, doli dhe ky ne opozite me te vetet.
Ne partine kundershtare, socialiste, ndodh pak a shume e njejta gje. I dolen kundra Nanos te gjitha ata qe ishin beniaminet e Nanos qe ky i ushqeu si dadua femijen me tamlin e pushtetit. Mjel Shqiperine e ushqe tarafin e miqesine, packa se keta te fundit kur te kish mbaruar qumeshti do t'ja hedhnin kryetarit te vet tasin ne koke.A nuk i degjoni si ulurijne kunder Nanon nanoxhijte dhe ata qe i lepiheshin zonjes se tij neper koktej pijanikesh.
Prandaj themi se e drejta morale eshte nje nocion qe ne Shqiperi nuk njihet. E ne kete sfond teper te trishte te jetes shqiptare nuk eshte cudi qe nje njeri pa kurrfare principi moral ne politike, pa kurrfare ndjesie ndaj interesave kombetare, nje puthador i Millosheviqit, i cili vetem pak kohe para se ky te niste fushaten e gjenocidit me te madh qe ka pare populli shqiptar ne Kosove, ta shpallte vrasesin serb pellumb paqe kur tha se "Millosheviqi, qe ka ditur te beje luften, di dhe te beje paqen". Vetem kjo shprehje duhet ta kishte zhdukur kete politikan te paprincipte nga skena shqiptare nga politika, nga gazetat e televizioni..
Por jo, krundet e Enver Hoxhes qe sot bejne politiken gjysma-gjysma ne Shqiperi kerkojne ta bejne President teneqen e shpuar e te ndryshkur. Le ta bejne. Allaversen...Ne qe jemi larg Shqiperise, te pakten kemi te drejte te mburremi per faktin se kurre nuk ja kemi futur thiken pas shpine Atdheut, sic per gjashtembedhjet ka bere rasati i Partise se krimit dhe te dhunes qe e ktheu Shqiperine ne germadhen e Ballkanit dhe shqiptaret ne hije te vetvehtes, sa sot te vine te pabesueshme vleresimet plot shkelqim qe Bajronit dhe Edith Durhami benin dikur per shqiptaret.
Boston 2007
www.traboini.com
