PENDAGJELI I ARTE...

- Demkat qe hartojne e japin çmime -

Shkruar nga KOLEC TRABOINI

Jepet nje lajm se Ministria koglomerat e Kultures, Rinise e Sporteve se pas ankimeve te shumta per cektesine e dhenies se çmimeve Penda e Arte do te organizoje shpejt e shpejt dhenien e kater çmimeve te reja si me poshte:

Çmimin "Ismail Kadare" për librin e parë më të mirë të vitit - prozë ose poezi;
Çmimin "Musine Kokalari" për shkrimtaren më të mirë grua të vitit;
Çmimi "Gjergj Fishta" për shtëpinë botuese që kontribuon në botimin, vlerësimin dhe studimin e traditës të letërsisë shqipe dhe
Çmimin "Ali Asllani" për librin më të mirë të autorit që jeton në emigracion.

Mire behet qe organizohen dhenie çmimesh( me bollek tashma) por ato mos valle do te marrin rrjedhen e çmimeve te Pendagjeleve te Arte, ku ne konkursin e shtetit shqiptar gjysmat e çmimeve u jepen kosovareve.
Po nese Kosova ( ne vedi e pavarur) organizon paralelisht konkursin e vet Pendagjeli i Arte a do t'ja jape gjysmat( pra Gjysmagjelin e vet te Arte) shkrimtareve nga Shqiperia? Ne e befte kete Kosova, e nese matane Shkelzenit gjenden komisionere objektiv e me shije si Mark Marku ne Tirane, atehere te njejtet autore, marrin çmime edhe andej edhe ketej kufirit shqiptar-shqiptar...e keshtu dy gjysmat bejne nje.
Ka konkurse brenda shtetit, por ka edhe konkurse mbarekombetare. Qeveria shqiptare nuk ka ato atribute qe te zhvilloje as kulturen e as letersine ne Kosove, kur letersine e kulturen ne Shqiperi e ka burnut....Kosova jo me si shtet por edhe si kulture nuk eshte vilajet i Shqiperise. Eshte tjeter pune qe ne marrveshje te perbashketa ne mes shtetesh e qeverish, organizohen konkurse te artit e letersise, apo dhe te bukurise, ku te perfshihen mbare shqiptaret e botes.
Nuk mendoj se duke i trajtuar problemet keshtu, cenojne sadopak atdhedashurine apo idealet nacionaliste stropjo te qeveritareve tane ketej kufirit, qe kane keshilltare do njerez qe frymezohen kafeneve, prane gotave te rakise e tymit te duhanit qe neper lokalet publike pihet per shtate pale qejfe. Kurrsesi.
Per çmimin"Ismail Kadare" qe do tu jepet fillestareve nuk kam cfare te them se Kadare eshte gjalle dhe ai i di punet e veta, por qe nje fillestar te marre çmimin me emrin e shkrimtarit, qe pretendohet te jete me i madhi i letersise shqiptare i njohur kudo ne bote, e kandidat i sahershem per çmimin "Nobel" se si me duket. Po kushedi, mbase ata te Ministrise se Kultures e kane marre izen e Kadarese e ne jemi te vonuar
Per çmimin "Musine Kokalari", do te thosha se para se te jepet nje çmim me emrin e kesaj figure te nderuar ne luften e paepur per demokraci, eshte e mira te botohet e plote vepra e saj qe fare pak njihet dhe te analizohet nese ajo si autore i ka vlerat artistike te mirefillta per te hyre ne historine e letersise shqiptare, por as nga e djathta e as nga e majta sepse po politizohet letersia krejt si ne kohen e monizmit. Pastaj, si u harrua Dora D' Istria, a, si te mos na shkoje mendja te japim nje çmim me titullin "Edit Durham" ne librat e te ciles jo vetem ngrihet lart dinjiteti dhe cilesite e shqiptareve, por edhe eshte mbrojtsja me e flakte e pavaresise dhe integritetit te Shqiperise ne shtypin europian.
Cmimi "Gjergj Fishta" u dashka dhene per botuesit.Po Gjergj Fishta nuk ka qene botues. Ka qene poet, ka qene satirik i pashoq, ka qene deputet, ka qene fetar por botues jo.
Tani te dalim tek çmimi "Ali Asllani" per Diasporen, nje çudi me tre pika.
Dime qe dikur ka qene nje çmim per Diasporen me emrin De Rada por qe kurre nuk u vu ne funksionim nga Ministria e Kultures, e cila ben sikur ky çmim nuk ka ekzistuar ndonjehere.
Si na u hoq De Rada e na u vu Ali Asllani, qe ka merita si poet e si prefekt i Vlores ne mos gabofsha, por nuk ka kurrfare lidhje me Diasporen. Nuk e dime qe ka qene mergimtar ndonje dite a ndonje nate Ali Asllani. Ka lidhje me se shumti me Vloren e rrethinat, ndoshta ky ka qene shkaku qe ndonje Demke ministrie, per ti bere qejfin ministrit vlonjat te Kultures, ja ka veshur çmimin e Diaspores Ali Asllanit, duke harruar krejt myteberrçe se Diaspora ka patur shkrimtare shume me te madherishem se sa Ali Asllani. E keta nuk jane pak; Marin Barleti, Marin Becikemi, Jeronim De Rada, Zef Serembe, Faik Konica, Fan Noli, Naim Frasheri, Anton Zako Cajupi, Filip Shiroka, Pashko Vasa, Viktor Eftimiu, Ernest Koliqi, Martin Camaj, Bilal Xhaferri e te tjere.
Zgjedhja e emrit te Ali Asllanit si çmim per Diasporen, venia e tij perballe ketyre figurave te medha te kombit e te letersise qe kane vepruar ne mergim, me shume se e nderon, e tkurr dhe e zbeh te shkretin Ali, qe nese do te ishte gjalle nuk do ta vinte vehten kurre para mjeshtrave te medhej te letersise shqipe.
Keshtu qe çmimi per Diasporen eshte nje mediokrritet per te mos thene nje turp ministror ne fushen e kultures. E se mos eshte vetem kjo...Ka edhe plot turpe te tjera, po kush po pyet. Turpin tashme e hane me buke edhe ministrat e arrnaustankultures e jo me Demkat qe hartojne e japin çmime.

Boston 2007
www.traboini.com