08 January 2018

🔴 Rrëfimi i Faik Konicës për Ahmet Zogun

 
RRĂ‹FIMI I FAIK KONICĂ‹S PĂ‹R AHMET ZOGUN
Një barbar i paqëndrueshem e bukëshkalë, gjysmë hero e gjysmë karagjoz

Nga FAIK KONICA

Të premten e zezë, më 7 prill 1939, ndërsa mbretëresha Geraldinë e Shqipërisë ishte e sëmurë në shtrat, pasi dy ditë më parë kishte lindur një djalë, fashistët pa asnjë provokim të dukshëm dhe pa shpallur luftë, pushtuan Shqipërinë, një vend të paarmatosur, pothuaj pesëdhjetë herë më të vogël sesa agresori.
Kjo bëmë e lavdishme ngjalli xhelozinë e mbretit Zog të Shqipërisë, i cili nga dëshira për të hyrë në garë me një heroizëm kaq të madh, ua mbathi me të shtënën e parë dhe i la atdhetarët shqiptarë të luftonin të vetëm kundër forcave me epërsi dërrmuese.
Përbuzja e botës së qytetëruar qe madje më e madhe se tmerri për agresorët fashistë, ndërsa sa për të kapërcyer ato momente në mënyrë të mëshirshme, ajo e përmbajti opinionin e saj për dezertorin shqiptar.
Ndodhi qĂ« nĂ« atĂ« kohĂ« unĂ« isha pĂ«rfaqĂ«sues diplomatik i ShqipĂ«risĂ« nĂ« Uashington, ku isha vendosur qĂ« mĂ« 1929 si i dĂ«rguar i vendit tim, pĂ«r rilindjen e tĂ« cilit kisha punuar qĂ« nĂ« rini. Qeveria amerikane duke iu pĂ«rmbajtur politikĂ«s sĂ« vet pĂ«r tĂ« mos njohur ndryshimet tokĂ«sore tĂ« bĂ«ra me “metoda gangsterĂ«sh”, vijoi tĂ« mĂ« quante si pĂ«rfaqĂ«sues ligjor tĂ« ShqipĂ«risĂ«. PĂ«r mĂ« tepĂ«r, ky vendim lidhur me gjendjen time u bĂ« mĂ« i lehtĂ« nga fakti se fashistĂ«t, nĂ« fillim duke e paraqitur veten nĂ« mĂ«nyrĂ« mjaft tĂ« çuditshme si “çlirimtarĂ«” tĂ« ShqipĂ«risĂ« dhe jo si dhunues tĂ« lirisĂ« sĂ« saj, u kujdesĂ«n qĂ« tĂ« ngrinin njĂ« qeveri shqiptare tĂ« rreme, qĂ« e mbajti shĂ«rbimin diplomatik. Por italianĂ«t, tĂ« cilĂ«t nĂ« kundĂ«rshtim me vendin e tyre madhĂ«risht tĂ« shquar nĂ« historinĂ« e kulturĂ«s, disa herĂ« na shfaqen mĂ« tĂ« zgjuar sesa inteligjentĂ« dhe qĂ« gjithmonĂ« kanĂ« qenĂ« tĂ« pĂ«rmendur pĂ«r padurimin e tyre, nuk mund ta mbanin mĂ« nĂ« kĂ«mbĂ« njĂ« mashtrim qĂ« ishte i leverdishĂ«m pĂ«r prestigjin e tyre duke i hedhur njĂ« vello, sado tĂ« hollĂ«, dhunĂ«s sĂ« tyre, kĂ«shtu qĂ« nga mesi i korrikut qeveria – kukull e TiranĂ«s mori urdhĂ«r tĂ« mbyllte legatat dhe konsullatat shqiptare jashtĂ« shtetit. NjĂ«kohĂ«sisht tĂ« dĂ«rguarit e vendeve tĂ« ndryshme, duke pĂ«rfshirĂ« edhe tĂ« dĂ«rguarin e Shteteve tĂ« Bashkuara tĂ« vendosur nĂ« TiranĂ«, u informuan nĂ« mĂ«nyrĂ« mjaft tĂ« papritur se statusi i tyre diplomatik nuk do tĂ« njihej kĂ«tej e tutje. ShumĂ« shpejt pas kĂ«saj, qĂ« tĂ« jemi tĂ« pĂ«rpiktĂ« mĂ« 24 korrik 1939, Sekretari i Shtetit mĂ« thirri nĂ« Departamentin e Shtetit dhe mĂ« njoftoi se, mbi bazat e reciprocitetit, ai ishte i detyruar ta quante se misioni im kishte marrĂ« fund. Zoti Kordel Hall, i cili u bĂ« edhe mĂ« i mirĂ«sjellshĂ«m sesa ishte zakonisht, me sa duket e kuptoi habinĂ« time tĂ« pashprehur pĂ«r diskriminimin e dukshĂ«m kundĂ«r ShqipĂ«risĂ« nĂ« krahasim me trajtimin qĂ« i ishte bĂ«rĂ« ÇekosllavakisĂ«, i dĂ«rguari i sĂ« cilĂ«s vazhdonte tĂ« njihej si pĂ«rfaqĂ«sues ligjor i kombit tĂ« vet. Zoti Kordel Hall mĂ« shpjegoi se ndryshimi nĂ« trajtim vinte pĂ«r shkak se “ndryshimi i ÇekosllavakisĂ« ndodhi brenda njĂ« nate”, ndĂ«rsa nĂ« ShqipĂ«ri ndryshimi ishte bĂ«rĂ« shkallĂ«-shkallĂ«. UnĂ« nuk kam dyshim se ky shpjegim ka baza mjaft tĂ« shĂ«ndosha, por mĂ« duhet tĂ« pranoj se unĂ« nuk arrita ta kuptoja. MegjithatĂ« nuk e ndieja se kisha tĂ« drejtĂ« tĂ« kĂ«rkoja shpjegime. Pasi dĂ«gjova qĂ« nĂ« fillim pa e hapur gojĂ«n, e falĂ«nderova Sekretarin e Shtetit pĂ«r shumĂ« qĂ«ndrime tĂ« mirĂ«sjellshme gjatĂ« misionit tim dhe u largova.
Është e tepërt ta them se isha i hidhëruar për gjithçka nënkuptonte ky epilog i trishtuar lidhur me të ardhmen e vendit tim, por njëkohësisht më duhet ta pranoj se pata një farë ndjenje të lehtësimit vetjak. Është e qartë se pozita e një njeriu, që pranohet si i dërguar i ligjshëm i një kombi dhe megjithatë nuk përfaqëson dot një qeveri reale, është e hapur për shumë gjëra të pakëndshme. Kjo më kujton një aktor të Shopenhauerit, i cili vijon të luajë pasi ka mbaruar shfaqja dhe është ulur perdja. E ndieja veten edhe më të çliruar megjithatë, sepse lidhja ime me Zogun ishte shkëputur përfundimisht.
AsnjĂ«herĂ« Zogu nuk ka qenĂ« njĂ« sundimtar me tĂ« cilin mund tĂ« merreshe vesh, por nĂ« vitet e fundit ai ishte bĂ«rĂ« i padurueshĂ«m. Nga natyra ai kishte disa cilĂ«si tĂ« shquara dhe nĂ« fillim kishte zotĂ«sinĂ« t’i maskonte tĂ« metat qĂ« i kishte mĂ« tĂ« shumta, derisa njĂ« ditĂ« suksesi nĂ« rritje e shtyu tĂ« hiqte maskĂ«n dhe doli siç ishte: njĂ« barbarĂ« i paqĂ«ndrueshĂ«m dhe bukĂ«shkalĂ«. Por edhe pĂ«r ata qĂ« u pĂ«lqen, edhe pĂ«r ata qĂ« nuk u pĂ«lqen, ai mbetet njĂ« karakter enigmatik interesant, njĂ« pĂ«rzierje e papajtueshme kontradiktash, gjysmĂ« hero e gjysmĂ« karagjoz, i cili pĂ«r shumĂ« kohĂ« do tĂ« tĂ«rheqĂ« si mbledhĂ«sin e çudirave tĂ« historisĂ«, edhe studiuesin e psikologjisĂ«. Disa herĂ« mĂ« kanĂ« kĂ«rkuar tĂ« shkruaj njĂ« libĂ«r tĂ« shkurtĂ«r pĂ«r kĂ«tĂ« personazh kureshtar. Kam qenĂ« nĂ« mĂ«dyshje pĂ«r shumĂ« kohĂ«, kryesisht sepse jam zĂ«nĂ« prej disa vjetĂ«sh me planin pĂ«r njĂ« histori tĂ« ShqipĂ«risĂ«, tĂ« mbĂ«shtetur nĂ« kĂ«rkime tĂ« mundimshme, qĂ« pĂ«rfshijnĂ« studimin e dorĂ«shkrimeve tĂ« pabotuara nĂ« bibliotekat e EvropĂ«s. MegjithatĂ«, nĂ« çastet e çlodhjes, duke shfletuar faqet e ndonjĂ« autori tĂ« kohĂ«s sĂ« ElizabetĂ«s siç bĂ«j herĂ« pas here, mĂ« duket se kam parĂ« ndonjĂ« fanepsje tĂ« Zogut nĂ« pjesĂ«n e Shekspirit pĂ«r mbretin Xhon dhe Dogberrin ose nĂ« veprat e Marlout pĂ«r Mortimenin e Ri dhe Çifutin e MaltĂ«s. Shkurt, Zogu qĂ« nuk mĂ« ka interesuar asnjĂ«herĂ« si sundimtar, mĂ« nĂ« fund mĂ« preku fantazinĂ« si subjekt anatomie. Zaret u hodhĂ«n. E ndieja se duhej tĂ« shkruaja diçka pĂ«r tĂ«.
Editor: ©