SKENDER SHERIFI- PROMOVIM POETIK ME MINISTRA
Të gjitha ankimimet e Skënder Sherifit shkuan kot, u shkrinë si kripa në ujë. Nuk ja përbuzën pomovimin siç paragjykoi drithërueshem dhe anatemoi poetët shqiptarë në një intervistë në gazetën "Nacional" të djelen që shkoi për te cilet tha se : asnjë nuk ma ka lërë një gjurmë të thellë dhe
definitive në sensibilitetin dhe shpirtin tim si poet. Mirëpo ndodhi çudia për tu çuditur Brukseli e Tirana bashkë. E nderuan me superlativa aq sa nuk ja mbanin këllqet. Dhe e dini kush foli në promovim. Vetë Ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Shqipërisë Aldo Bumçi, u pasua në foltore nga Ministri i Kulturës RS Visar Zhiti, i treti foli dekani i Fakultetit Filologjik Shezai Roka, dhe natyrisht drejtori i Institutit Albanologjik Adrian Marashi. Mund të kenë folur edhe të tjerë por meqë mbledhsia u kthye ne një koncert balerinash si tek "Fiks fare"e zgjati shumë, si mora një kopje të librit "Silenzio" dola nëpër rrugët plot gjallëri e drita mbrëmasore tiranase. Mu fiksua mendimi se poezia më shumë qe jashtë ne rrugë se sa në sallën Black Box të Universitetit te Arteve të Tiranës ku muzika me tone maxhore të bënin të buçisnin veshët.
Thashë me vete, vallë kush gjeni poetik i botës ka pas lumturinë të flasin në promovimin e librit me vjersha të kohës së adoleshencës dy ministra dhe dy titullare në rang akademik.
Po poetët ku ishin? Të thjeshtët e të urtët poetë të cilët e urrejnë bujën e protokollet shpesh shpifanake.
Mesa duket Skënder Sherifi ka ditur të krijojë lidhje me hierarkinë e pushtetit por nuk po arrin të krijojë lidhje me poetët, ata që ndjehen të braktisur dhe jashtë vemendjes institucionale anipse krijojnë art të vertetë. E për më tepër libri "Silenzio" ishte fund e krye në gjuhën frenge dhe është e natyrshme që poetët e Tiranës ta ndjejne veten ngushtë. Përse do të flasin?! Ata janë dashnorë të zjarrtë të gjuhës shqipe. Nuk rrekën pas marrakendjeve tunduese të botës duke patur të bukuren e të emblen gjuhën shqipe këtu...
K.Traboini
4 prill 2013
"…. janĂ« tepĂ«r tĂ« murosur, tĂ« burgosur, dhe tĂ« kufizuar brenda botĂ«s sĂ« tyre... pos qĂ« janĂ« supĂ«r arrogant, me deliriumet e narcizismit dhe tĂ« madhĂ«shtisĂ« sĂ« supozuar tĂ« tyre, me postura teatrale, me lloqe, me gjykime e paragjykime morale, me fiksime...".
Skënder Sherifi fshikullon rreptë e pa mëshirë krijuesit shqiptarë në fushë të letrave duke i vënë para alternatives: o të shkojnë të bëjnë stazhin në Tibet ose nëse nuk kanë këllqe deri atje, të paktën në Konja të Turqisë në ndonjë teqe dervishësh. Kështu mendon e pohon Sherifi. Në këto kushte a do të shkojnë vallë poetët shqiptarë në promovimin e librit të Skënder Sherifit i cili është botuar në frengjisht (gjuhë të cilën poetët shqiptarë mbase nuk e njohin) apo do të preferojnë të qëndrojnë në "Silenzio"-n turko-tibetiane, me mendimin se ky mllef i poetit nga Brukseli, Skënder Sherifi, është një përpjekje tjetër për alibi, për të justifikuar indiferencën dhe mungesën e interesit në paraqitjen e librit të tij me poezi të shkruara në moshën 16 apo 17 vjeçare?!
NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rcjellje u pĂ«rpoqa tĂ« mos shfaq njĂ« mendim timin nĂ« kĂ«tĂ« fshikullim tĂ« poetit nga Brukseli, por gjithsesi do t’i kisha bĂ«rĂ« njĂ« pyetje SkĂ«nder Sherifit, sa i njeh ai poetĂ«t shqiptarĂ«, me kĂ« takohet, a i fton pĂ«r njĂ« kafĂ©, a krijon miqĂ«si me ta kur vjen nĂ« TiranĂ«, PrishtinĂ« a Shkup, a i fton nĂ« Bruksel, a kĂ«rkon librat e tyre, a e ka lexuar tĂ« paktĂ«n Frederik Rreshpen, RIP, pse jo edhe poetĂ«t qĂ« ende falĂ« zotit i kemi gjallĂ« e krijojnĂ« pĂ«rditĂ«. NĂ«se Sherifi nuk ka interes pĂ«r poezinĂ« shqiptare si autorĂ«t shqiptarĂ« po kanĂ« ambicjen me e lexue Sherifin. EshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« poeti Sherifi duhet tĂ« gjejĂ« njĂ« mjedis tĂ« ngrohtĂ« mes poetĂ«ve shqiptarĂ«, tĂ« vlerĂ«sohet si njĂ« zĂ« shqiptar nĂ« perĂ«ndim, ndĂ«rsa pĂ«r dĂ«shirat deri tĂ« pa cak pĂ«r tĂ« qĂ«nĂ« nĂ« krye tĂ« elitĂ«s shqiptare tĂ« poezisĂ« janĂ« vetĂ«m sforcime, nĂ« krye del poezia nĂ«se Ă«shtĂ« poezi. Brrylat dhe tarafet janĂ« sa kohĂ« jemi gjallĂ«, po mĂ« pas me largimin e arkeotipit, poezia pĂ«rfaqĂ«son vetveten.
Pra le t’ia lemĂ« kohĂ«s krijimin e hierarkisĂ«, a thĂ«nĂ« ndryshe, piramidĂ«n e artit poetik tĂ« letĂ«rsisĂ« shqipe.
Kolec Traboini
1 prill 2013
Interesant, pra unë në jetën time nuk e kam ditur se çka është inati ndaj tjetrit, nuk kam xelozuar askënd, nuk kam gjykuar askënd... Vetëm kam mujtë me thanë: ky person, ose ky artist më ka prekur mua personalisht në shpirt, dhe ma ka lërë një gjurmë me veprën e tij, apo jo... pikë! Dhe e kam shpjeguar sepse me argumente personale!
Dhe siç e afirmova disa autor shqiptar më kanë interesuar, dhe i kam lexuar me dëshirë dhe kuriozitet. Nganjëherë, më kanë prekur siperfaqësisht në një moment të caktuar... porse asnjë nuk ma ka lërë një gjurmë të thellë dhe definitive në sensibilitetin dhe shpirtin tim si poet... sikurse më kanë lërë gjurma të fuqishme disa autor, filozofë kineastë, muzikant, piktor e skulptor botëror. Pra ky është realiteti im subjektiv, siç e kam përjetuar unë vetë si njeri dhe si shkrimtar, pikë! Porse në të njejtën kohë, unë i respektoj artistat dhe krijuesit shqiptar për kontributin e tyre në historinë e artit dhe kulturës kombëtare, nuk i mohoj, as nuk i denigroj fare, e kanë vendin e tyre që duhet respektuar në familjen tonë dhe brenda kufijve tonë. Porse unë kam dalur prej lindjes jashtë familjeve, dhe kam përqafuar botën dhe kozmosin me kohë, dhe kam kritere dhe vizione krejt të tjera. Unë e kam një pozicionim të thjesht, logjikë, dhe të argumentuar, të lirë dhe pa inate të dëmshme ndaj askujt. I kam përjetuar, konceptuar, dhe praktikuar gjërat ndryshej, dhe pikë! Kështu që dëtyrimisht dalloj nga krejt të tjerët, çka është normale dhe bile banale. Kurse tani për të folur në lidhje me qendrimin e botës intelektuale e artistike shqiptare në Tiranë, ndaj meje: ka disa çudira e absurditete gati komike... Globalisht frankofonet e kryeqytetit, pedagogët e katedrës së frëngjishtës nuk më vinë fare në promovime të veprave të mia, edhe pse unë i thirri sistematikisht si dëtyrim moral ndaj tyre ?
As nuk mĂ« ftojnĂ« kurrĂ«... as qĂ« mĂ« propozojnĂ« diçka si tip intervenimi ekstra nĂ« fakultet me studentat e tyre ? Pse ? A ju duket juve ky qendrim normal ? Pra ka diçka pĂ«r mua patologjike nĂ« kĂ«tĂ« qendrim debil e totalisht ilogjik. Pastaj bota krijuese shqiptare, do tĂ« thotĂ« shkrimtarĂ«t, poetet, romancieret shqiptar qĂ« krijojnĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe, thuaja as ata nuk mĂ« vinĂ« realisht nĂ« promovime, edhe pse i thirri shumicĂ«n prej tyre çdo vitĂ«. Bile ma patĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen mbi kĂ«tĂ« realitet tragji-komik miku im Artan Fuga, duke mĂ« thanĂ«: « por pse nuk tĂ« vinĂ«... a i ke thirrur apo jo ? » pastaj i thoja: « po miku im, i kam thirrur, porse nuk kanĂ« dĂ«shirĂ« pĂ«r tĂ« ardhur ? Ă«shtĂ« problemi i tyre! NĂ«se Ă«shtĂ« nevoja, mund t’ua kĂ«shillojmĂ«, dhe ofrojmĂ« gratis, edhe nondi psikologĂ«, ose nondi hoxhĂ«, ose priftĂ«, pĂ«r t’ua pĂ«rpunuar pak shpirtin e tyre! «Por e marrĂ« atĂ« punĂ« me lehtĂ«si dhe me humor, duke ju thanĂ« : faleminderit pĂ«r interesimin aq fisnik tĂ« juajnĂ« ndaj veprĂ«s ime ; dhe po formuloj njĂ« lutje, qĂ« ishalla ju falĂ«, dhe ju pĂ«rmirĂ«son zoti, aq sa Ă«shtĂ« e mundur, se po mĂ« dhimbi jashtĂ« mase! » Por mua nĂ« realitet mĂ« intereson Rinia si publik prioritar, pra gjeneratat e sodit, dhe aq mĂ« tepĂ«r ato qĂ« do vine, deri kah vitet 2050...Atyre dhe natyrisht mbarĂ« kombit, ua kam destinuar AMANETIN tim letrar dhe shpirtĂ«ror si shqiptar universal e kosmopolit, si atdhetar, dhe si Poet! Nuk ka shumĂ« rĂ«ndĂ«si sinqerisht, se çka mendon nomenklatura ose establishmenti artistiko-letrar zyrtar i ShqipĂ«risĂ«, apo i KosovĂ«s pĂ«r mua. Mua m’intereson rinia e sodit edhe ajo e ardhshme, pikĂ«. Nuk jam pjesĂ« e atyre autorĂ«ve artificialisht tĂ« fryrĂ«, tĂ« reklamuar, dhe tĂ« mbivlerĂ«suar me mbĂ«shtetjet e kanaleve shtetĂ«rore, institucionale, me ministritĂ«, lidhjet, fondacionet, klanet, rrjetat e interesave reciproke, cirkuset komiko absurde tĂ« çmimeve... nuk Ă«shtĂ« fareterreni im! Siç mĂ« thoshte Rugova, me siguri koha e ime do vinĂ« mes vitĂ«ve 2030-2050, e jo tani!
Pastaj dikur patjetër me kritere super profesionale dhe të pa diskutueshme, do ti kapin gjeneratat e reja të asaj kohe që do vinë, të formuar nëpër Sorbonë, Oxford, Cambridge e universitete tjera të famshme, me doktorata në letërsi moderne, në kritikën bashkëkohore, dhe me provojen e tyre të pasur në Metropolat e mëdha ku luhet kultura botërore... vjen si diçka evidente e natyrale, një rishikim dhe rivlerësim riguroz, dhe shkëncor mbi baza dhe kritere serioze, çdo veprimtari artistike... dhe pastaj shifem shumë qartë, vlerat, dhe çka do ngelët në kujtesën historike letrare, kinematografike, pikturale, etj... Në një moment herët apo vonë, do të dominon e vërteta reale e objektive mbi vlerat, dhe jo mashtrimet, manipulimet, uzurpimet, dhe lloqet e ndryshme që dikur nuk do pinë më ujë askund. Porse tani nuk jemi ende në atë shkallë, as nivel, fatkeqësisht për neve! Kosova e viteve 76-80 e ka pasur nivelin mjaft korekt dhe interesant në art e kulture, dhe shumë më të zhvilluar dhe modern se Shqipëria, sidmos në poezi dhe teatër, pikture dhe sculpture, dhe kritika ishte në nivel nëper gazeta dhe revista të specializuara. Si Rilindja, si Fjala, etj... është e vetmja period ku kam pasur komente interesante mbi veprën time, bile një tentative shpjegimi dhe dekodimi, me një analyze interpretative personale të kritikit, me vend apo pa vend, por me argumentet e ti... Kurse prej vitit 80 dhe deri sot pra 33 vite, nuk e ke një kosovar që ka thanë diçka interesante mbi veprën time. Mund të them gati njësoj edhe për Shqipërinë, ku pos disa komenteve interesante, por tepër gjenerale e globale, të Artan Fugës, Edmond Tupjes, dikur në fillimet e vitëve 90, Moikom Zeqos, Jusuf Vrionit... jam present që 23 vite në Tiranë, me një vepër që ende për mua, ngelet në vitin 2013, e pa deshifruar, dekoduar, analizuar, interpretuar, studiuar, skanuar nga të ashtu quajturt specialista, kritikë, analista, doktora të letërsisë moderne, etj... Pra kam pasur dëshirë me mësuar diçka origjinale nga një studiues serioz shqiptar mbi veprën time... Nganjë here e pyes vetën : a e kanë lexuar me koncentrim maksimal, dhe a e kanë kuptuar sensin e saj? Nuk jam fare i sigurt.
Fragment nga “Nacional” nr. 192, 31 mars - 7 prill 2013
_________________________________
SKENDER SHERIFI
Të gjitha ankimimet e Skënder Sherifit shkuan kot, u shkrinë si kripa në ujë. Nuk ja përbuzën pomovimin siç paragjykoi drithërueshem dhe anatemoi poetët shqiptarë në një intervistë në gazetën "Nacional" të djelen që shkoi për te cilet tha se : asnjë nuk ma ka lërë një gjurmë të thellë dhe
definitive në sensibilitetin dhe shpirtin tim si poet. Mirëpo ndodhi çudia për tu çuditur Brukseli e Tirana bashkë. E nderuan me superlativa aq sa nuk ja mbanin këllqet. Dhe e dini kush foli në promovim. Vetë Ministri i Punëve të Jashtme të Republikës së Shqipërisë Aldo Bumçi, u pasua në foltore nga Ministri i Kulturës RS Visar Zhiti, i treti foli dekani i Fakultetit Filologjik Shezai Roka, dhe natyrisht drejtori i Institutit Albanologjik Adrian Marashi. Mund të kenë folur edhe të tjerë por meqë mbledhsia u kthye ne një koncert balerinash si tek "Fiks fare"e zgjati shumë, si mora një kopje të librit "Silenzio" dola nëpër rrugët plot gjallëri e drita mbrëmasore tiranase. Mu fiksua mendimi se poezia më shumë qe jashtë ne rrugë se sa në sallën Black Box të Universitetit te Arteve të Tiranës ku muzika me tone maxhore të bënin të buçisnin veshët.Thashë me vete, vallë kush gjeni poetik i botës ka pas lumturinë të flasin në promovimin e librit me vjersha të kohës së adoleshencës dy ministra dhe dy titullare në rang akademik.
Po poetët ku ishin? Të thjeshtët e të urtët poetë të cilët e urrejnë bujën e protokollet shpesh shpifanake.
Mesa duket Skënder Sherifi ka ditur të krijojë lidhje me hierarkinë e pushtetit por nuk po arrin të krijojë lidhje me poetët, ata që ndjehen të braktisur dhe jashtë vemendjes institucionale anipse krijojnë art të vertetë. E për më tepër libri "Silenzio" ishte fund e krye në gjuhën frenge dhe është e natyrshme që poetët e Tiranës ta ndjejne veten ngushtë. Përse do të flasin?! Ata janë dashnorë të zjarrtë të gjuhës shqipe. Nuk rrekën pas marrakendjeve tunduese të botës duke patur të bukuren e të emblen gjuhën shqipe këtu...
K.Traboini
4 prill 2013
SKĂNDER SHERIFI I “DĂRGON” POETĂT SHQIPTARE ME STAZH NĂ TIBETSkĂ«nder Sherifi, poeti shqiptar me banim nĂ« Bruksel, i cili ndodhet nĂ« TiranĂ« pĂ«r promovimin e librit tij nĂ« frengjisht "Silenzio", tĂ« cilin do ta paraqesĂ« mĂ« 4 prill nĂ« ora 19:00 nĂ« AkademinĂ« e Arteve, ka dhĂ«nĂ« njĂ« intervistĂ« nĂ« gazetĂ«n javore "Nacional" nĂ« tĂ« cilĂ«n krahas tĂ« tjerave ka fshikulluar shkrimtarĂ«t shqiptarĂ« duke i vĂ«nĂ« njĂ« sĂ«rĂ« epitetesh. Nuk duam tĂ« hyjmĂ« nĂ« diskutimin nĂ«se kĂ«to perifrazime negative qĂ«ndrojnĂ« apo nuk qĂ«ndrojnĂ«, por ky mllef Ă«shtĂ« i pazakontĂ« dhe tregon se nĂ« mes poetit Sherifi dhe poetĂ«ve shqiptarĂ« (qoftĂ« edhe tĂ« ashtuquajtur) mesa duket ka njĂ« hendek tĂ« madh moskuptimesh si nga pikpamja e metodave krijuese apo dhe tĂ« vlerĂ«simit tĂ« punĂ«s sĂ« tij ( z. Sherifi). CitojmĂ«:
.....por u lë shteg edhe për në Konia të Turqisë në ndonjë teqe dervishësh.
"…. janĂ« tepĂ«r tĂ« murosur, tĂ« burgosur, dhe tĂ« kufizuar brenda botĂ«s sĂ« tyre... pos qĂ« janĂ« supĂ«r arrogant, me deliriumet e narcizismit dhe tĂ« madhĂ«shtisĂ« sĂ« supozuar tĂ« tyre, me postura teatrale, me lloqe, me gjykime e paragjykime morale, me fiksime...".
Skënder Sherifi fshikullon rreptë e pa mëshirë krijuesit shqiptarë në fushë të letrave duke i vënë para alternatives: o të shkojnë të bëjnë stazhin në Tibet ose nëse nuk kanë këllqe deri atje, të paktën në Konja të Turqisë në ndonjë teqe dervishësh. Kështu mendon e pohon Sherifi. Në këto kushte a do të shkojnë vallë poetët shqiptarë në promovimin e librit të Skënder Sherifit i cili është botuar në frengjisht (gjuhë të cilën poetët shqiptarë mbase nuk e njohin) apo do të preferojnë të qëndrojnë në "Silenzio"-n turko-tibetiane, me mendimin se ky mllef i poetit nga Brukseli, Skënder Sherifi, është një përpjekje tjetër për alibi, për të justifikuar indiferencën dhe mungesën e interesit në paraqitjen e librit të tij me poezi të shkruara në moshën 16 apo 17 vjeçare?!
NĂ« kĂ«tĂ« pĂ«rcjellje u pĂ«rpoqa tĂ« mos shfaq njĂ« mendim timin nĂ« kĂ«tĂ« fshikullim tĂ« poetit nga Brukseli, por gjithsesi do t’i kisha bĂ«rĂ« njĂ« pyetje SkĂ«nder Sherifit, sa i njeh ai poetĂ«t shqiptarĂ«, me kĂ« takohet, a i fton pĂ«r njĂ« kafĂ©, a krijon miqĂ«si me ta kur vjen nĂ« TiranĂ«, PrishtinĂ« a Shkup, a i fton nĂ« Bruksel, a kĂ«rkon librat e tyre, a e ka lexuar tĂ« paktĂ«n Frederik Rreshpen, RIP, pse jo edhe poetĂ«t qĂ« ende falĂ« zotit i kemi gjallĂ« e krijojnĂ« pĂ«rditĂ«. NĂ«se Sherifi nuk ka interes pĂ«r poezinĂ« shqiptare si autorĂ«t shqiptarĂ« po kanĂ« ambicjen me e lexue Sherifin. EshtĂ« e vĂ«rtetĂ« qĂ« poeti Sherifi duhet tĂ« gjejĂ« njĂ« mjedis tĂ« ngrohtĂ« mes poetĂ«ve shqiptarĂ«, tĂ« vlerĂ«sohet si njĂ« zĂ« shqiptar nĂ« perĂ«ndim, ndĂ«rsa pĂ«r dĂ«shirat deri tĂ« pa cak pĂ«r tĂ« qĂ«nĂ« nĂ« krye tĂ« elitĂ«s shqiptare tĂ« poezisĂ« janĂ« vetĂ«m sforcime, nĂ« krye del poezia nĂ«se Ă«shtĂ« poezi. Brrylat dhe tarafet janĂ« sa kohĂ« jemi gjallĂ«, po mĂ« pas me largimin e arkeotipit, poezia pĂ«rfaqĂ«son vetveten.
Pra le t’ia lemĂ« kohĂ«s krijimin e hierarkisĂ«, a thĂ«nĂ« ndryshe, piramidĂ«n e artit poetik tĂ« letĂ«rsisĂ« shqipe.
Kolec Traboini
1 prill 2013
Pasazh nga intervista e SkĂ«nder Sherifit:….krejt tĂ« tjerĂ«t mu dukĂ«shin herĂ«t apo vonĂ«, pas njĂ« momenti, super tĂ« formatuar, tĂ« kufizuar, dhe gati karikatural... sikur qĂ« mĂ« dukĂ«n edhe sot nĂ« ShqipĂ«ri, me pĂ«rjashtim tĂ« disa personaliteteve, sikur ka qenĂ« dikur Jusuf Vrioni, dhe sot miku im I ngushtĂ« zoti Artan Fuga! Pyetja Ă«shtĂ« se nga vjen tĂ«rĂ« ky kornizim, formatim, shablonizim, karikaturim, bunkerizim i individĂ«ve...? Edukata e tyre... mbyllja ekstreme... sistemi shoqĂ«ror e politik? Por Ă«shtĂ« evidente, edhe te autorĂ«t mĂ« eminent qĂ« i kemi! TĂ« merr mali pasi qĂ« ti takojsh me e shijuar parfumin e lirisĂ« totale tĂ« vĂ«rtetĂ«, me ikur nĂ« njĂ« BjeshkĂ« dhe me u mbushur oksigjen! E vĂ«rrejĂ« direkt qĂ« janĂ« tepĂ«r tĂ« murosur, tĂ« burgosur, dhe tĂ« kufizuar brenda botĂ«s sĂ« tyre... pos qĂ« janĂ« supĂ«r arrogant, me deliriumet e narcizismit dhe tĂ« madhĂ«shtisĂ« sĂ« supozuar tĂ« tyre, me postura teatrale, me lloqe, me gjykime e paragjykime morale, me fiksime, diçka e pa besueshme, qĂ« tĂ« rĂ«ndon nĂ« dialogĂ« dhe tĂ« plumbosĂ« çdo gjĂ« pikĂ« sĂ« koti. Ndoshta me i dĂ«rguar nĂ« ndonjĂ« stazh nĂ« Tibet ose nĂ« disa Teqe dervishĂ«s nĂ« Konja tĂ« TurqisĂ«, e kapin pakĂ« botĂ«n me njĂ« vizion mĂ« tĂ« lirĂ« dhe mĂ« humanist, e pastrojnĂ« pak a shumĂ« qenien dhe shpirtin e tyre, nga tĂ« gjitha kĂ«to helme dhe toksina tĂ« pa nevojshme, dhe super tĂ« dĂ«mbshme pĂ«r krejt neve si shqiptar.
Interesant, pra unë në jetën time nuk e kam ditur se çka është inati ndaj tjetrit, nuk kam xelozuar askënd, nuk kam gjykuar askënd... Vetëm kam mujtë me thanë: ky person, ose ky artist më ka prekur mua personalisht në shpirt, dhe ma ka lërë një gjurmë me veprën e tij, apo jo... pikë! Dhe e kam shpjeguar sepse me argumente personale!
Dhe siç e afirmova disa autor shqiptar më kanë interesuar, dhe i kam lexuar me dëshirë dhe kuriozitet. Nganjëherë, më kanë prekur siperfaqësisht në një moment të caktuar... porse asnjë nuk ma ka lërë një gjurmë të thellë dhe definitive në sensibilitetin dhe shpirtin tim si poet... sikurse më kanë lërë gjurma të fuqishme disa autor, filozofë kineastë, muzikant, piktor e skulptor botëror. Pra ky është realiteti im subjektiv, siç e kam përjetuar unë vetë si njeri dhe si shkrimtar, pikë! Porse në të njejtën kohë, unë i respektoj artistat dhe krijuesit shqiptar për kontributin e tyre në historinë e artit dhe kulturës kombëtare, nuk i mohoj, as nuk i denigroj fare, e kanë vendin e tyre që duhet respektuar në familjen tonë dhe brenda kufijve tonë. Porse unë kam dalur prej lindjes jashtë familjeve, dhe kam përqafuar botën dhe kozmosin me kohë, dhe kam kritere dhe vizione krejt të tjera. Unë e kam një pozicionim të thjesht, logjikë, dhe të argumentuar, të lirë dhe pa inate të dëmshme ndaj askujt. I kam përjetuar, konceptuar, dhe praktikuar gjërat ndryshej, dhe pikë! Kështu që dëtyrimisht dalloj nga krejt të tjerët, çka është normale dhe bile banale. Kurse tani për të folur në lidhje me qendrimin e botës intelektuale e artistike shqiptare në Tiranë, ndaj meje: ka disa çudira e absurditete gati komike... Globalisht frankofonet e kryeqytetit, pedagogët e katedrës së frëngjishtës nuk më vinë fare në promovime të veprave të mia, edhe pse unë i thirri sistematikisht si dëtyrim moral ndaj tyre ?
As nuk mĂ« ftojnĂ« kurrĂ«... as qĂ« mĂ« propozojnĂ« diçka si tip intervenimi ekstra nĂ« fakultet me studentat e tyre ? Pse ? A ju duket juve ky qendrim normal ? Pra ka diçka pĂ«r mua patologjike nĂ« kĂ«tĂ« qendrim debil e totalisht ilogjik. Pastaj bota krijuese shqiptare, do tĂ« thotĂ« shkrimtarĂ«t, poetet, romancieret shqiptar qĂ« krijojnĂ« nĂ« gjuhĂ«n shqipe, thuaja as ata nuk mĂ« vinĂ« realisht nĂ« promovime, edhe pse i thirri shumicĂ«n prej tyre çdo vitĂ«. Bile ma patĂ« tĂ«rhequr vĂ«mendjen mbi kĂ«tĂ« realitet tragji-komik miku im Artan Fuga, duke mĂ« thanĂ«: « por pse nuk tĂ« vinĂ«... a i ke thirrur apo jo ? » pastaj i thoja: « po miku im, i kam thirrur, porse nuk kanĂ« dĂ«shirĂ« pĂ«r tĂ« ardhur ? Ă«shtĂ« problemi i tyre! NĂ«se Ă«shtĂ« nevoja, mund t’ua kĂ«shillojmĂ«, dhe ofrojmĂ« gratis, edhe nondi psikologĂ«, ose nondi hoxhĂ«, ose priftĂ«, pĂ«r t’ua pĂ«rpunuar pak shpirtin e tyre! «Por e marrĂ« atĂ« punĂ« me lehtĂ«si dhe me humor, duke ju thanĂ« : faleminderit pĂ«r interesimin aq fisnik tĂ« juajnĂ« ndaj veprĂ«s ime ; dhe po formuloj njĂ« lutje, qĂ« ishalla ju falĂ«, dhe ju pĂ«rmirĂ«son zoti, aq sa Ă«shtĂ« e mundur, se po mĂ« dhimbi jashtĂ« mase! » Por mua nĂ« realitet mĂ« intereson Rinia si publik prioritar, pra gjeneratat e sodit, dhe aq mĂ« tepĂ«r ato qĂ« do vine, deri kah vitet 2050...Atyre dhe natyrisht mbarĂ« kombit, ua kam destinuar AMANETIN tim letrar dhe shpirtĂ«ror si shqiptar universal e kosmopolit, si atdhetar, dhe si Poet! Nuk ka shumĂ« rĂ«ndĂ«si sinqerisht, se çka mendon nomenklatura ose establishmenti artistiko-letrar zyrtar i ShqipĂ«risĂ«, apo i KosovĂ«s pĂ«r mua. Mua m’intereson rinia e sodit edhe ajo e ardhshme, pikĂ«. Nuk jam pjesĂ« e atyre autorĂ«ve artificialisht tĂ« fryrĂ«, tĂ« reklamuar, dhe tĂ« mbivlerĂ«suar me mbĂ«shtetjet e kanaleve shtetĂ«rore, institucionale, me ministritĂ«, lidhjet, fondacionet, klanet, rrjetat e interesave reciproke, cirkuset komiko absurde tĂ« çmimeve... nuk Ă«shtĂ« fareterreni im! Siç mĂ« thoshte Rugova, me siguri koha e ime do vinĂ« mes vitĂ«ve 2030-2050, e jo tani!
Pastaj dikur patjetër me kritere super profesionale dhe të pa diskutueshme, do ti kapin gjeneratat e reja të asaj kohe që do vinë, të formuar nëpër Sorbonë, Oxford, Cambridge e universitete tjera të famshme, me doktorata në letërsi moderne, në kritikën bashkëkohore, dhe me provojen e tyre të pasur në Metropolat e mëdha ku luhet kultura botërore... vjen si diçka evidente e natyrale, një rishikim dhe rivlerësim riguroz, dhe shkëncor mbi baza dhe kritere serioze, çdo veprimtari artistike... dhe pastaj shifem shumë qartë, vlerat, dhe çka do ngelët në kujtesën historike letrare, kinematografike, pikturale, etj... Në një moment herët apo vonë, do të dominon e vërteta reale e objektive mbi vlerat, dhe jo mashtrimet, manipulimet, uzurpimet, dhe lloqet e ndryshme që dikur nuk do pinë më ujë askund. Porse tani nuk jemi ende në atë shkallë, as nivel, fatkeqësisht për neve! Kosova e viteve 76-80 e ka pasur nivelin mjaft korekt dhe interesant në art e kulture, dhe shumë më të zhvilluar dhe modern se Shqipëria, sidmos në poezi dhe teatër, pikture dhe sculpture, dhe kritika ishte në nivel nëper gazeta dhe revista të specializuara. Si Rilindja, si Fjala, etj... është e vetmja period ku kam pasur komente interesante mbi veprën time, bile një tentative shpjegimi dhe dekodimi, me një analyze interpretative personale të kritikit, me vend apo pa vend, por me argumentet e ti... Kurse prej vitit 80 dhe deri sot pra 33 vite, nuk e ke një kosovar që ka thanë diçka interesante mbi veprën time. Mund të them gati njësoj edhe për Shqipërinë, ku pos disa komenteve interesante, por tepër gjenerale e globale, të Artan Fugës, Edmond Tupjes, dikur në fillimet e vitëve 90, Moikom Zeqos, Jusuf Vrionit... jam present që 23 vite në Tiranë, me një vepër që ende për mua, ngelet në vitin 2013, e pa deshifruar, dekoduar, analizuar, interpretuar, studiuar, skanuar nga të ashtu quajturt specialista, kritikë, analista, doktora të letërsisë moderne, etj... Pra kam pasur dëshirë me mësuar diçka origjinale nga një studiues serioz shqiptar mbi veprën time... Nganjë here e pyes vetën : a e kanë lexuar me koncentrim maksimal, dhe a e kanë kuptuar sensin e saj? Nuk jam fare i sigurt.
Fragment nga “Nacional” nr. 192, 31 mars - 7 prill 2013
_________________________________
SKENDER SHERIFI
FEMRA E ĂNDRRAVE TĂ MIA
Kushtuar Simone de Beauvoir,
dhe Fatima Ben Bazar
Femra e Ă«ndrrave te mia,
Ndryshon si moti në muajin prill,
Ka te gjitha pamjet e mundshme,
Vishet me mijëra ngjyra gjithë trill,
Gabimet e saj janë si bastet e Nohës,
Hartohen me kalimin e kohës!
E lehtë si një mace bardhoshe,
E egër si një tigër laraman me push
Më popullon vetëdijen aq ëmbël,
Agimeve të diellosura gjer në muzg.
Nimfë sensuale në muzën e një parajse,
Në çdo çast fluore, me forma të tjetërsuese,
E zgjedhon foljen “ tĂ« dua “ nĂ« trajta tĂ« skajme,
Kohëve të mendimit, me kërcime tutje.
E lirë si një zogushe, fluturimit të pacak,
E dehur në ajër mali dhe ujë burimi,
Qesh deri nĂ« vdekje e s’ndalet aspak,
Dhe loton pas puthjes nga gëzimi!
Kjo femër pa emër krakon në kokën time,
Si një sfinks magjepsës e gjigand egjiptian,
Mistike si një kujtesë inkase dhe acteke,
Perandorisë blu të qiellit të bukur mbi oqean,
Gjer në vdekje e dua këtë femër,
Këtë krijesë mistike si yll në zhdukje,
Bëhet për mua e pakapshme, e ethur,
Sikurse në kohën e Dukës se Germantes,
Dhe idealistët në të gjashtëmbëdhjetin shekull.
Janar 1975, në një metro të Brukselit
KAM ZJARR PĂR TĂ JETUAR
Kushtuar: James Dean
Kam të papërballueshmin zjarr për jete në shpërthim,
Një plagë me dhimbje të kuqe që kërkon liri e shërim!
Përjetësisht i çmendur në një dashuri pa fund e pa skaj,
Digjem nga miliona flakë në klithmat e një bebe të pafaj.
Pa lindur akoma, si një filiz mes lulesh plot shkëlqim,
Nuk mundem të vdes pa krijuar ëndërr në amshim!
Sizif i panjohur në misterin fat-krisur plot mallëngjim,
Promete i zjarrit të dhuruar në mallkimin divin.
Rrëmbyer nga dallgët e çmendura të idilit në tërbim,
Përmbytem e notoj, ngrihem mes dallgëve në rebelim!
Udhëtoj, Odise në dete pafund dhe në kontinente vlere,
Shpirti im bëhet i lehtë e sublim, fluturimit nëpër etere.
Janar 1972, në një Park të Brukselit
__________________________
đ„ KOMENT NGA RESHAT SAHITAJ, KOSOVĂđ„
Asnjëri në botë nuk shkon të studiojë gjuhen frënge apo angleze jashtë
Francës , Belgjikës, apo Anglisë ose Amerikës e diaspora e jonë dërgonte
studentët e dështuar në Kosovë pikërisht për ta studiuar gjuhën
frënge ose anglishten... Njeri prej këtyre studentëve nga Brukseli
që studioi në Prishtinë, ka dy vjet na paraqitet ne media të Tiranës
dhe Prishtinës si shpëtimtar i poezisë shqiptare dhe novator i një
stili tĂ« “ri” poetik, stilit tĂ« “ri” tĂ« tĂ« folurit hundor, stilit tĂ« “ri”
debatues e madje ka filluar të mësojë Tiranën dhe Prishtinën
edhe si duhet ecur, si duhet... TĂ« folurit hundor, kompleks i
inferioritetit Pse ky farĂ« “poeti i famshĂ«m” e gĂ«njen opinionin tonĂ«
duke folur sikur të ishte rritur me disa personalitete të njohura të
filmit, muzikës dhe literaturës franceze e kurrë deri tash gazeta
“Le Monde”, “Le Soir” nuk ia ka cituar madje as emrin?!
ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« se emri i tij Ă«shtĂ« pĂ«rmendur nĂ« gazetĂ«n “Nr 1 Belgique” ,
ĂshtĂ« e vĂ«rtetĂ« se emri i tij Ă«shtĂ« pĂ«rmendur nĂ« gazetĂ«n “Nr 1 Belgique” ,
por kjo është një fletushkë që shërben për shitblerje dhe shpërndahet
falas, siç janë dy a tri të tilla edhe në Prishtinë. Pse e mashtron
opinionin shqiptar se ka biseduar intimisht me legjendën e gjallë
Gerard Depardieux , kur ky aktor njihet si tepër rëndë, saqë
kur është fjalosur me djalin e tij nuk i ka folur kurrë, madje edhe
kur u shtri në shtratin e vdekjes. Me Depardieux ky farë
“shpĂ«timtari” ynĂ« nga Brukseli ka mundur tĂ« bisedojĂ« sa pĂ«r
ta bërë ndonjë foto, siç vrapojnë fansat e tjerë.
Pse ky “poet” nĂ« KosovĂ« e nĂ« TiranĂ« na paraqitet me tĂ« folur hundor?!
Pse ky “poet” nĂ« KosovĂ« e nĂ« TiranĂ« na paraqitet me tĂ« folur hundor?!
Jam i bindur se stil i tij i të folurit hundor pas veti ka kompleksin
e inferioritetit dhe tani me një folur të tillë dëshiron të na paraqitet
si njeri që jetën e ka kaluar vetëm me francez dhe se është i ndikuar
nga ajo gjuhë. Të folurit e tij hundor është fals, siç është edhe tërë
jeta e tij, sepse unë njoh francez që e flasin shqipen, por jo me një të
folur hundor. Njoh fëmijë tanë që kanë lindur në Francë dhe flasin
shqip, siç
flasin tërë shqiptarët natyrisht me një aksent të dobët, por simpatik.
E ky farë poeti ynë e ka deformuar edhe shqipen, edhe frëngjishten
për ta krijuar stilin e tij të imponohet me lehtë medieve të Prishtinës
dhe Tiranës.
Po të ishte kaq i njohur në Francë dhe në Belgjikë, mendoni se
do të ketë aq kohë sa të sorollatët rrugëve dhe televizioneve tona?!
Poezi kushtuar E. Kusturicës nga Skender Sherifi Përmes
Poezi kushtuar E. Kusturicës nga Skender Sherifi Përmes
medieve e nënçmon letërsinë në Tiranë dhe Kosovë, duke
harruar se këtu është atdheu Ismail Kadaresë, Dritëro Agollit,
Rexhep Qosjes, Ali Podrimjes, Esat Mekulit, Xhevahir
Spahiut e shumë e shumë poetëve e krijuesve të tjerë të njohur.
Si është e mundur që një poet që ka korrur suksese evropiane
(siç deklarohet ai ne media) të humbë kohë me ne në Tiranë dhe
në Prishtinë?!
Si është e mundur që redaktorët e medieve tona i japin aq hapësirë
Si është e mundur që redaktorët e medieve tona i japin aq hapësirë
pa e verifikuar asnjë thënie të kritikës letrare të Perëndimit kur
sot me internet bota është afër dhe çdo gjë verifikohet.
Si Ă«shtĂ« e mundur qĂ« redaktorĂ«t tanĂ« i japin hapĂ«sirĂ« “poetit “
që para dy vjetësh i kushtoi poezi Emir Kusturicës,
bashkëpunëtorit më të afërt të Milosheviqit?! Pas tërë djegieve,
vrasjeve, masakrave që Milosheviqi bëri në shqiptarë, poeti ynë
gjen kohĂ« t’i shkruajĂ« poezi me admirim Emir KusturicĂ«s,
kundër të cilit edhe intelektualët francezë u ngritën kur ai po
emërohej kryetar i Jurisë në Festivalin e Kanës, sepse ai njihet
si përfaqësuesi më i fortë i luftës diplomatike të kriminelit
Milosheviq kundër shqiptarëve. Apo redaktorët tanë e kanë
harruar gjakun e derdhur të familjes Jashari, gjakun e luftëtarëve
tĂ« UĂK-sĂ«, gjakun e bijve invalidĂ« tĂ« luftĂ«s, e gjakun e mijĂ«ra
të humburve që familjet ende i kërkojnë?!! Apo ndoshta jemi
në kohën kur duhet të kultivohet bashkimi-vëllazërimi i sistemit
të Milosheviqit! Unë nuk po kuptoj asgjë në këtë kohë turbullirash
ku antivlerat na servirohen si vlera.
Reshat Sahitaj
Kosova Sot, 17 gusht 2009
Kosova Sot, 17 gusht 2009
