BYK - KULTURA BĂN PANAIRIN E LIBRIT
Nga K. P. Traboini
Në vitin 1991 sapo kisha shkuar emigrand në Greqi ku gjëja e parë që më ra në sy ishte pazari i madh i Monastiraqit në qendër të Athinës ku gjeje edhe qumësht dallendyshe, siç i thonë, kur disa qindra kilometra në perëndim shqiptarët nuk kishin as bukë. Më bëri përshtypje gjithashtu një nga rajonet me të vjetra pranë kodrës Likavito, Kolonaqi, ku kishte me dhjetra librari ngjitur prane njëra-tjetrës dhe shtëpi botuese plot e, me qe jemi tek librat, veçanërisht Panairi i Librit në Athinë. Ky panair zhvillohej në natyrë në dy anët e rrugës aty tek Pallati i shqiptarit që punonte për Greqinë, Vasil Zhapa, por grekët i thonin Zapio.
Bashkia kishte vendosur banake e rafte këto të mbuluara dhe dukeshin si dyqane portative. Ishte një gjë e bukur ti shihje këto shtëpiza libri, disa metra larg njëra-tjetrës dhe nën krahët e pishave.
Kisha menduar se edhe në Tiranë, në dy anët ku është bulevardi "Dëshmorët e Kombit" mund të bëhej mrekullisht kështu. Dhe duke e venë qëndrën e Panairit në një vend aq domethënës, tek busti i Naim Frashërit. Po he thomëni kush ta bëjë? Erioni i Bashkisë që na sjell 2 orë ujë në ditë, më keq se në kohë të diktaturës. Apo uzurpatori i shoqatave botuese, Petrit Ymeri që si ai Armand Duka i Federates së Futbollit, i kanë kthye këto institucione në tokë të zanun.
Kanë zënë rehat në Pallat të Kongreseve, ku njerëzit mblidhen (pa dasht të ofendoj njeri) si minjtë. Dhe Corona Virusi i pamëshirshëm bëhet zot i situates duke marrë jetë njerëzish. Po ku pyesin këta që përmendëm, apo dhe folkloristi i foltoreve me Kojrillen e tij greko- amerikane, të cilët as duan të dijnë se përditë vdesin njerëz. Dhe meqë pushteti hesht, ministresha e Shëndetësisë mban fjalime, mund të konsiderohen edhe këto bashkëpunetorë në krim. Por edhe SPAK-u që bën një sy qorr e një vesh shurdh, nuk është i pafaj; është i kapur nga politika për zverrku mesa duket.
Po le tĂ« shkojmĂ« me tej. Edhe Panairi i i sivjetĂ«m i Librit do tĂ« zhvillohet nĂ«pĂ«r Ă«ndrrat delirante tĂ« organizatorĂ«ve qĂ« nuk lexojnĂ« asnjĂ« libĂ«r qĂ« botohet nĂ« KosovĂ« dhe ShqipĂ«ri dhe kanĂ« kurajon tĂ« ndajnĂ« çmime pĂ«r kĂ« tĂ« duan e si tĂ« duan. JanĂ« bĂ«rĂ« çmimet si simite. KonsiderojnĂ« sukses me bla-bla nĂ« media njĂ« panair inekzistent dhe ndajnĂ« çmime. NjĂ« sharlatanizem i tillĂ« nuk guxonte te behej as ne diktaturĂ« ku gjithsesi komisionet e vlerĂ«simit ishin tĂ« detyruar ti lexonin veprat qĂ« autorĂ«t paraqisnin. Por kĂ«tu nuk ka konkurim. KĂ«tu sundon byk-kultura. A e patĂ« si u laurua me kurora dafinash poeti qĂ« frymĂ«zohet nga maja e pikaloit nĂ« Angli. E do ta çojĂ« pĂ«rpara poezinĂ« nĂ« ShqipĂ«ri e Kosove nĂ«pĂ«rmjet facebookut. Por edhe atje nuk i gjejmĂ« dot poezitĂ« e laureatit. ĂshtĂ« krijuar njĂ« grupim qĂ« manipulon gjithçka nĂ«pĂ«rmjet miqve e tarafit. KĂ«tu nuk konkurojnĂ« vlera. KĂ«tu parakalojnĂ« si turma amorfe pa indentitet antivlerat qĂ« bĂ«jnĂ« ligjin e Maliqin si kudo edhe nĂ« fushĂ«n e artit. Frederik Rreshpja i njohu mĂ« mirĂ« se askush kĂ«tĂ« lloj brumi batak dhe prej tyre hoqi kalvarin e poetit tĂ« kryqĂ«zuar burgjeve te komunizmit vetĂ«m pse tha "Po pse more, me veprĂ«n e 19 (tĂ« Enver HoxhĂ«s) do bĂ«heni poetĂ«". Dhe rioshĂ«t e poezisĂ« e dĂ«gjuan dhe e spiunuan. Dy burgje beri Frederik Rreshpja e tani nuk Ă«shtĂ« nĂ« te gjallĂ«. NdĂ«rsa poetĂ«t qĂ« u bĂ«nĂ« me veprĂ«n 19 tĂ« Enverit nĂ«n sqetull, vazhdojnĂ« tĂ« lazdrohen nĂ« opinionin publik pa u ngopur kurrĂ« me lavdi. Paradoks i kohĂ«s tĂ« cilin mjerisht po e pĂ«rjetojmĂ«.
Dhe qershia mbi tortë: Një panair me denoncuesen e poetëve të ekzekutuar, në podium. Lavdia e Memurreve të Byk-Kulturës. Mirë ka thënë, në mos gaboj Friedrich Nietzsche, në ferr nuk gjen më djaj. Të gjithë kanë ardhur në tokë.
Dhe thonë se komunizmi ka ngordhur. Jo besa. Vemjet janë gjallë.
© k. p.traboini 2021
