14 February 2014

Kolec Traboini- tri festa, në një ditë.- nga Murat Gecaj

KOLEC TRABOINI: TRI FESTA, NË  NJË  DITË
(Kur përuroi librat, “E kam Atdheun te porta” e “Dashuri”)

Nga: MURAT GECAJ

Prof. Murat Gecaj,poetja  Fatime Kulli dhe Kolec Traboini.
Nuk ishte hera e parë, që salla kryesore e Ministrisë së Kulturës mblodhi poetë, shkrimtarë e artistë, të cilët ishin nga Tirana, por dhe nga Durrësi. Kësaj here, mikpritësi ishte poeti, shkrimtari e kineasti Kolec Palok Traboini. Në vijim të botimeve të shumta e cilësore të mëparshme, në ditën e shënuar të ShënValentinit, ai solli para të ftuarëve, kolegë, miq e dashamirë, dy libra të rinj poetikë, “E kam Atdheun te porta” e “Dashuri”. Sigurisht, kjo ishte një kanaqësi e veçantë për atë, por dhe për të gjithë pjesëmarrësit në këtë veprimtari përuruese, që u la atyre mbresa të pashlyera. Po, njëkohësisht, suprizë e bukur ishte njoftimi, që bënë organizatorët se, autori K.Traboini kishte dhe festën e ditëlindjes së tij.
Me dy motrat Vuji nga Hoti, Albana e Marina Kel Vuji
  I pari e çeli siparin e kësaj veprimtarie Pandeli Koçi, kryetar i Shoqatës Mbarëkombëtare të Letërsisë për Fëmijë dhe të Rinj. Pastaj “fjalën e mori” poeti Kolec Traboini, i cili u paraqit me zërin e tij kumbues, përmes ekranit të sallës, duke recituar vetë disa nga krijimet e tij më të zgjedhura, shoqëruar me pamje filmike. Poezi të tilla ishin: “Kohë pa sens”, “Jemi ngapak donkishotë”, “Zemër mbi dallgë”, “Akuarel”, “Gjethe vjeshte” e “Zemra”.
 Kritiku e studiuesi Behar Gjoka që drejtoi promovimin.
Poetja Vllasova Musta dhe Kolec Traboini









Me Flutura Maçin dhe Kozeta Zavalanin.



  Në vazhdimësi, dolën në foltore disa poetë, shkrimtarë e studiues, të cilët nënvizuan shpirtin e butë, por dhe “rebel” të këtij autori. Pas studiuesit Behar Gjoka, u shpreh me dashamirësi për krijimtarinë e K.Traboinit poetja Fatime Kulli. Traditat atdhetare e arsimore të familjes së vet malësore, ai  i ka shprehur me mjeshtëri në krijimtarinë shumëplanëshe, të pasur dhe të bukur të tij.
Pamje nga salla, ku u zhvillua veprimtaria…
Në pamundësi ardhjeje, nga Tuzi, Anton Gjojçaj kishte dërguar mesazh përshëndetjeje. Përmes tij, shprehej për disa vlera të krijimtarisë letrare të K.Traboinit, duke theksuar që këtë udhë autori në fjalë  e nisi në prozë dhe e vijoi me vëllime poetike, ku mbisundon motivi i dashurisë, në të gjitha pamjet e saj. Në fjalën e tij, P.Koçi e quajti poet qytetar, i cili me vargjet e tij shqetësohet për fatet e bashkëkohësve dhe jep mesazhe për më shumë optimizëm e dashuri njerëzore. Për lidhjet e poezive të poetit Traboini me lexuesin, me traditat atdhetare etj., u dal posaçërisht Ilia Dede.
Kryetari i Klubit të Shkrimtarëve dhe Artistëve të Durrësit, Nikolla Spathari e përshëndeti dhe e përgëzoi autorin e dy librave të rinj, që u përuruan dhe tha se krijimtarinë e K.Traboinit e ka ndjekur e gjithnjë në rritje, që nga vitet ’60-të të shekullit të kaluar. Ndërsa prof.dr. Klara Kodra u bëri analizë profesionale jo vetëm këtyre dy librave, por dhe në përgjithesi krijmtarisë së këtij autori, i cili tashmë ka hyrë natyrshëm në letrat shqipe. Kështu, ndër të tjera, dëshmoi se ai i ka poezitë të çiltëra, të ëmbla e me bazë dashurinë, duke spikatur me individalitetin e vet. Poetja e kineastja Vllasova Musta lexoi temën e saj, “Portreti i poetit K.Traboini, përmes vargjeve të tij”. Në vazhdim, me dashamirësi diskutuan për krijimtarinë e këtij autori, piktorja e poetja Flutura Maçi dhe krijuesi Agim Pipa.

Me Lorin dhe Besmirin.
Me kolegun bashkestudent dhe ne Kinostudio Ilia Dede.

Pamje nga salla e Ministrisë së Kultures.
Pllakati i veprimtarisë.



Ndjesi të bukura sollën te të pranishmit, në këtë veprimtari përuruese, edhe recitimet e frymëzuara të disa poezive të K.Traboinit, nga Agim Xheka, Xhelal Luca e Fatime Kulli.
Në mbyllje të këtij tubimi, mikpritësi i tri festave të përbashkëta, Kolec Traboini i falënderoi nga zemra, si folësit dhe gjithë pjesëmarrësit. Gjatë bisedave të ngrohta, në koktejin e shtruar me këtë rast, me kënaqësi nënshkroi  librat e tij, për kolegë, miq e dashamirë. Këta e uruan  sinqerisht dhe shprehën besimin se, përsëri, ai do t’i mbledhë në ngjarje të tilla të gëzuara.

Tiranë, 14 shkurt 2014



Gazeta “Koha javore“, Podgoricë  Nr.601, 602, në 29 janar e 6 shkurt 2014.
boton nje vështrimi letrar
 nga shkrimtari  ANTON GOJÇAJ

DEHJE VJESHTE 
(fragment)

Kolec Traboini me krijimtarinë e vet poetike në dy deceniet e fundit përmbys disa stereotipe, të cilat reflektohen në përmbajtje, cilësi dhe kuantitet. Ai ndryshon nga shumica e shkrimtarëve të tjerë për faktin se në portën e letërsisë hyri me një libër me tregime, në moshë të re, kurse njëzet vjet më vonë vazhdoi me poezinë. Zakonisht ndodh e kundërta, fillohet me poezi e pastaj kalohet në prozë. Paragjykimi tjetër që thyen ai ka të bëjë me cilësinë: thuhet shpesh se poezia më e bukur për dashurinë shkruhet në moshën e re. Koleci vargjet më të mira për dashurinë, i shkruan në vjeshtën e jetës. Dhe jo vetëm se shkruan mirë për dashurinë, por shkruan edhe shumë. Në gati secilën përmbledhje të tij motivi i dashurisë mbizotëron.
Libri në fjalë është një përzgjedhje e poezive të dashurisë nga gjithë krijimtaria e tij e deritashme. Është një poezi joshëse, e cila lexohet me ëndje, që s'ka nevojë për zbërthime të mundimshme kuptimesh. Është e vetinterpretueshme, e plotë, e përmbyllur në vete, me një fjalë – e vetëmjaftueshme. Dhe asnjëherë hermetike.
....Poeti, duke hyrë në moshën e tretë, ndihet i përfshirë nga tallazet e dashurisë, çka e përjeton si një dalldisje që sfidon racionalen dhe kohoren:
Mosha e poetit përcakton edhe perspektivën e folësit lirik, në ligjërimin e të cilit ka shpesh reminishenca drithëruese për kohën e shkuar: „ndaj shkoj herë pas here në motin e shkuar / të kërkoj çfarë sot nuk e gjej mjerisht.“
.....Fëmijëria dhe rinia e hershme lënë gjurmë të pashlyeshme në shpirtin e njeriut, çka shprehet fuqishëm edhe në krijimtarinë e Traboini. Në vjershën „Dashni në kohën e kolerës“, që aspak rastësisht ta sjell në mendje titullin e romanit të njohur të G. G. Markesit, kujtohet me mall koha e rinisë, e cila edhe pse në rrethana „kolere“ arrin të prodhojë çaste të paharrueshme, të cilat pas shumë vjetëve shpërthejnë në trajtën e shkëndijave të një nostalgjie përvëluese. E gjitha kjo jepet si një tabllo e cila, për rrezet semantike dhe emocionale që përmban, e kapërcen, por nuk e zhduk, motivin bazik:

Kolec Traboin është një mjeshtër i rimës. Lehtësia me të cilën e funksionalizon estetikisht rimën, por edhe figurat tingëlluese dhe përsëritëse, frazeologjinë shqipe, janë mahnitëse. Nuk është adhurues i risive stilistike me çdo kusht, më shumë është ndjekës i formave klasike, prandaj mund të konstatohet se lirika e tij është vazhduese e poezisë së mirë shqipe të traditës, në radhë të parë të Lasgushit, por ka pikëtakime edhe me poetikën e Zef Serembes, Ali Asllanit, kurse te vjersha „Zemër çmendurake“ ka ngjashmëri (në ritëm) me „Marathonomakun“ e Nolit, etj. Natyrisht që ka elemente të ndryshme poetike që bashkëpërkojnë, herë më shumë e herë më pak, qoftë në formë, qoftë në frymë, edhe me poezinë e autorëve më të mirë bashkëkohorë shqiptarë.




🔴 Ofshama e fundit e Gjokë Becit


Photo: OFSHAMA E FUNDIT E GJOK BECIT

Tek po hartonim antologjinë poetike “Çamëri  - zemra ime”, që tashmë po shtypet në Kosovë,  i kërkova Gjok Becit të na përcillte për botim ndonjë poezi për Çamërinë, dhe shtova se,  edhe në mos e paç shkrue deri tash, ulu e shkruaje se pendës tënde kurrë nuk i është shterr frymëzimi. Nuk shkoi gjatë dhe i miri Gjok Beci e dërgoi poezinë e tij.  Kaluan muaj dhe më 22 maj 2013 më dërgoi një letër që po e shënoj më poshtë:   

“I dashur dhe i nderuar Kolec, nuk di se ku më ka humbur “Ofshamë buzë detit Jon" e , s' po e gjej ma. Bën vaki ta keni ruejt ju e më ndihmoni tue ma postue se po më mungon për botim. Të fala! 
Me respekt Gjokë Beci

Të nesërmen e gjeta dhe ia dërgova poezinë me shënimin se ofshama e Gjok Becit është poezi dhe poezia nuk humb kurrë. E tani që poeti ndrroi jetë, po e përcjell edhe për lexuesit e miqtë e poetit Gjok Beci, që tashmë e quaj edhe Ofshama e Gjok Becit se mesa duket është ndër poezitë e tij të fundit, sepse Bilbili i Mirditës e prajti zërin e vet. Por përtej dhëmbjes  për humbjen fizike,  mund të themi se poeti lumturisht  e la shpirtin e tij në vargje, dhe kurrkund më mirë se në vargje e pranë tingujve mund ta ndjente veten shpirti i poetit Gjokë Beci. Aty e kemi, aty gjithnjë mund ta takojmë.

K.Traboini
14 shkurt 2014

GJOKE BECI:
OFSHAME BUZE DETIT JON

Vinte nga Çamëria bashkë me lotin e shkretë, 
shtrëngata helene e shkuli,
 kishte Nënë Tereza ky zgjatim i dheut të vet 
ku poeti vargje dhimbje nguli.

E përshëndesnin zambakët e i thonin: je poet 
ai ulte kryet : thonë se jam, 
e pickonin spiunët : ku e ke shtëpinë poet ? 
përsëri ulte kryet : jam Çam.

Në gjithë ëndrrat vorbullonte një tokë e lashtë 
zgjohej e më kërkonte gjithmonë 
trokisnin gota gëzimi e helmi bashkë 
me buzën e rreshkur fliste : jemi vonë.

Një ditë u mat të çante kufirin te shpirti 
nuk e linte terri 
Në Kastri varret prindërore ia mallkonte prifti 
Ishte Bilal Xhaferri.

Guximi e çau një ditë kufirin me tela 
dhe shkoi larg,larg në Amerikë , 
nuk tha ku isha e ku erdha 
veç çapitej me habi dhe frikë.

Më jepni pak zë rënkimit t'i falem 
për poetin që u shua si flaka e dëshpërimit 
ditë e natë tani Deti Jon ia dëgjon fjalën 
atje në Sarandë për krah Hasan Tahsinit.

e përshëndesin zambakët e i thonë : je poet 
me ballin lart thotë : po ,jam. 
i ledhatoj bustin : ç' po thua o poet ? 
me ballin lart ofshanë dhe bronxi : jam Çam!OFSHAMA E FUNDIT E GJOK BECIT

Tek po hartonim antologjinë poetike “Çamëri - zemra ime”, që tashmë po shtypet në Kosovë, i kërkova Gjok Becit të na përcillte për botim ndonjë poezi për Çamërinë, dhe shtova se, edhe në mos e paç shkrue deri tash, ulu e shkruaje se pendës tënde kurrë nuk i është shterr frymëzimi. Nuk shkoi gjatë dhe i miri Gjok Beci e dërgoi poezinë e tij. Kaluan muaj dhe më 22 maj 2013 më dërgoi një letër që po e shënoj më poshtë:

“I dashur dhe i nderuar Kolec, nuk di se ku më ka humbur “Ofshamë buzë detit Jon" e , s' po e gjej ma. Bën vaki ta keni ruejt ju e më ndihmoni tue ma postue se po më mungon për botim. Të fala!
Me respekt Gjokë Beci


Të nesërmen e gjeta dhe ia dërgova poezinë me shënimin se ofshama e Gjok Becit është poezi dhe poezia nuk humb kurrë. E tani që poeti ndrroi jetë, po e përcjell edhe për lexuesit e miqtë e poetit Gjok Beci, që tashmë e quaj edhe Ofshama e Gjok Becit se mesa duket është ndër poezitë e tij të fundit, sepse Bilbili i Mirditës e prajti zërin e vet. Por përtej dhëmbjes për humbjen fizike, mund të themi se poeti lumturisht e la shpirtin e tij në vargje, dhe kurrkund më mirë se në vargje e pranë tingujve mund ta ndjente veten shpirti i poetit Gjokë Beci. Aty e kemi, aty gjithnjë mund ta takojmë.

K.Traboini
14 shkurt 2014

GJOKE BECI:
OFSHAME BUZE DETIT JON

Vinte nga Çamëria bashkë me lotin e shkretë,
shtrëngata helene e shkuli,
kishte Nënë Tereza ky zgjatim i dheut të vet
ku poeti vargje dhimbje nguli.

E përshëndesnin zambakët e i thonin: je poet
ai ulte kryet : thonë se jam,
e pickonin spiunët : ku e ke shtëpinë poet ?
përsëri ulte kryet : jam Çam.

Në gjithë ëndrrat vorbullonte një tokë e lashtë
zgjohej e më kërkonte gjithmonë
trokisnin gota gëzimi e helmi bashkë
me buzën e rreshkur fliste : jemi vonë.

Një ditë u mat të çante kufirin te shpirti
nuk e linte terri
Në Kastri varret prindërore ia mallkonte prifti
Ishte Bilal Xhaferri.

Guximi e çau një ditë kufirin me tela
dhe shkoi larg,larg në Amerikë ,
nuk tha ku isha e ku erdha
veç çapitej me habi dhe frikë.

Më jepni pak zë rënkimit t'i falem
për poetin që u shua si flaka e dëshpërimit
ditë e natë tani Deti Jon ia dëgjon fjalën
atje në Sarandë për krah Hasan Tahsinit.

E përshëndesin zambakët e i thonë : je poet
me ballin lart thotë : po ,jam.
i ledhatoj bustin : ç' po thua o poet ?
me ballin lart ofshanë dhe bronxi : jam Çam!
 

09 February 2014

⛔ Katedralja e Tiranës kishë bizantine apo greke?- nga Kolec Traboini



                               
KATEDRALJA  E TIRANËS KISHË BIZANTINE APO GREKE?
  
Nga Kolec TRABOINI


Modelimi i kishës tradicionale bizantine
Se çfarë shpreh  pamja nga lart e qëndrës së Tiranës ka qënë gjithherë e ditur,  ka patur një zgjidhje të imponuar ideologjike në kohën e pushtimit fashist. Ndërtimet kryesore kanë patur qëllim të krijonin imazhin e të përjetësonin simbolet e glorio fashizmit, spatën e Liktorit e tufën e druve. Po tashmë në një mënyrë apo një tjetër me ndertimet e reja, krejt
konfuze e pa një plan të madh e perspektiv, Tirana është një kaos urbanistik kur e sheh nga toka,  por nuk kryshon ky mishmash edhe kur e sheh nga qielli. Pyet e askush nuk të jep një
përgjigje se si e pse e kush po e nderton, në përfundim tashmë,  një kullë të lartë si një fole grenzash apo një inkubator ku futen vezë e dalin zogj, e për më tepër çfarë do ai ndërtimi tjetër monstër në krah të Gjykatës së Lartë ku do të sajojnë  vend në taracë edhe për uljen e helikopterëve të vipave tanë. Eh si po e trajtojnë këtë vend plaçkë tregu e si po e telendisin këtë popull këto vipa që kanë dalë nga balta. 
Kisha bizantine e Shen Marisë  Ardenice Fier , Shqipëri.
 me afreska te Kostandin Zografi dhe Athanas Zografi 
Në këtë vështrim syzogu  siç i thonë kineastët planit të xhiruar nga lart bie në sy edhe një tjetër simbol që i shtohet atij të Duçes së fashizmit, e ky është flamuri grek në kupolen e Kishës Katedrale Orthodokse në Tiranë, asaj kishe që quhet krejt kot Autoqefale.
Kishe katolike ne stil bizantin ne Kalabri, Itali


Pa patur qëllim të bëj debate e pa u hyrë në pjesën profesionale arkitektëve e urbanistëve sepse nuk jam specialist i fushës së arkitekturës bizantine, por thjeshtë nga leximet e njohjet mund të sjell si shëmbull disa ndërtesa kishtare të orthodoksisë. Së pari duhet thënë se kishat bizantine të vjetra nuk kanë asnjë lidhje me kupolat blu. Kupolat blu të kishave greke kanë ardhur  pas vitit 1821, pra atbotë kur Greqia u bë shtet dhe krijoj edhe flamurin e vet në sfond blu me një kryq në mes. Por meqë priftërinjtë grekë u përzienë aq thellë në punët e shtetit të ri grek duke dominuar në qeverisje e eleminuar arvanitët, të cilët bënë revolucionin e i sollën lirinë Greqisë( shumicën e krerëve arvanitas i burgosën apo i vranë që nga Kollokotroni, Karaiskaqi, Bubulina e tjerë), por nisën që edhe kupolat e kishave ti kthejne në blu, ndryshe prej ngjyrës purpuranti që kishte patur më parë në preferencat e kishtarëve, ose ndryshe edhe nga ngjyra tullë, tjegull, pra baltë e pjekur. Sot në të gjithë Greqinë e nëpër ishuj dominojnë kupolat blu, duke krijuar simbolin e kishës greke, krejt ndryshe nga kishat e vjetra bizantine duke përfshirë edhe kishat orthodokse bizantine që janë ndërtime të vjetra në Shqipëri. Le të sjellim si shëmbull ndërtesen e kishës orthodokse të Apolonisë një ndërtim tipik bizantin por që nuk ka asnjë lidhje me kishat greke bashkohore ku kupolat lyhen blu gjithnjë me idenë se kemi të bëjmë me ngjizjen kishës orthodokse me kombin grek .
Kisha ne stil bizantin bizantin Kremlin, Moske, Rusi.
Edhe monastiret ruse orthodokse nuk e kanë njohur ngjyrën blu nëpër kupola, por atë të artë. Natyrisht nën ndikimin e kishës greke dhe aleancave historike edhe në Rusi nisën të hynë kupolat blu. Në fund të fundit ngado që ta sjellësh Katedralja e Kishës Orthodokse në Tiranë në kupolen e saj ka simbolikën flamurit grek dhe kësaj nuk mund ti japësh asnjë spjegim tjetër megjithë dëshirën e ndokujt për ta konsideruar si një zgjidhje arkitekturore apo shije blu arkitektësh. Madje më shumë se vetë bluja e kupolës, flamurin grek e thekson vënia e kryqit që të krijon vertetë imazhin e flamurit të vjetër grek mbasi që flamuri i ri që kanë sot është modifikuar meqë edhe shteti i vogël grek nisi të zgjeronte territorin e vet në dëm të tokave shqiptare duke rrëmbyer territore të mëdha në kohën e rënies së Perandorisë Otomane.
Kisha greke në ishullin Santorini, Greqi.
Nuk na intereson kush janë arkitektët e çfarë spjegimi mund ti japin ato apo çfarë argumenta teologjike mund të sjellin  hierarkët fetarë për të spjeguar misteret e blusë së kupolave, por një gjë e dimë mirë, prej qiellit shqiptar, kupola e Kishës Katedrale Orthosokse në qëndër të Tiranës kushdo që ka sy në ballë e dallon si një flamur grek. Sa i përket arkitekturës së kësaj kishe mund të themi se ajo është një vepër e bukur, me një zgjidhje arkitektonike të  pelqyeshme,  por ajo çfarë duam të vëmë në dukje si mos pëlqim është se  kemi të bëjmë me atë që specialistët e arkitekturës e quajnë “kushtëzim të modelimit”, pra një ndërhyrje në këtë vepër nga faktorët jashtë profesionalë e tradicionalë, të cilët në kushtëzim për nga qëllimi pak ndryshon nga  plani urbanistik i qëndrës së kryeqytetit shqiptar i modeluar nga pushtuesit fashistë. Veç një gjë ndryshon gjithësesi. Ne jemi një shtet i lirë por gjithnjë nën tutelën e çaponjëve të fqinjëve  tanë të cilëve në histori gjithnjë u kemi dhënë dashuri, madje ndonjëherë më shumë se sa duhet, dashuri që mjerisht na ka kushtuar shtrenjtë.

Poshte shënim:

Mbi stilin bizantin në arkitekture dhe influencat në botë  mund të lexoni në këtë link:

http://library.thinkquest.org/C005594/Medieval/byzantine.htm

The Byzantine Empire was a very influential Eastern power. In fact most of modern Russian culture is a reflection of Byzantine culture. Russians, along with many other Eastern nations exhibit architecture similar to that of the Byzantine Empire. One example is the Onion Domes that appear on the Kremlin in Moscow, Russia [below]. Another is the Assumption Cathedral in the Kremlin, Moscow (begun in 1475). These onion domes are prevalent in many kremlins throughout Russia as they were in the Byzantine Empire.


   

02 February 2014

Katarsasi shoqëror pas eksperimentimit tragjik me komunizmin -nga Traboini



KATARSASI SHOQËROR PAS EKSPERIMENTIMIT TRAGJIK
ME KOMUNIZMIN

Nga Kolec TRABOINI


Që nga 21 janari i vitit 1924,  kur mbylli sytë përjetë, Lenini ka patur dhe ende ka miliona simpatizantë të kauzës së tij, të paktën teorikisht si lëvizje punëtore, por edhe miliona të tjerë që e urrejnë për shkak të sistemit shtypës që u krijua në Rusi e në vazhdim, pas Luftës së Dytë Botërore,  në mbarë Europën Lindore. Madje ka edhe sot që e anatemojnë duke e parë me ndikim të frikshëm sepse ishte njeriu që me forcën e ideve vuri në lëvizje masa qindramilionëshe dhe përmbysi një sistemin të urryer nga populli i vet në një nga shtetet me sipërfaqen më të madhe në botë, nga Europa në Siberi, nga Deti Barenc në veri,  në bregun e Detit të Zi dhe Kaspik në jug.  Kush i ka lexuar veprat e tij teorike të filosofisë e zhvillimeve sociale e kupton se Lenini ka qënë para se një revolucionar një nga mendjet më inteligjente të kohës së vet në fushën e studimeve ekonomiko-shoqërore. Por edhe i traumatizuar në rinin e tij nga regjimi carist gjithashtu. Mirëpo megjithë mbështjelljen e tyre me shprehje për drejtësi sociale, joshese këto,   jo gjithmonë teoritë sjellin përparimin e shoqërisë njerëzore. Shpesh bëhen edhe fatale në përplasjet e konfliktet që sjellin. Natyrisht revolucioni në Rusi në vitin 1917  ka mjaft krime,  prodhoi aq shumë gjak e vuajtje,  por një gjë mbetet konstante, pa një revolucion regjimi i kalbur e mizor carist nuk mund shëmbej.  Lenini e kishte prirjen për ta shëmbur atë sistem jo më shumë nga idetë që kishte në kokë se sa urrejtja ndaj rregjimit që i kishtë varur në litar në vitin 1887 edhe vëllain e tij më të madh, Aleksandër  Iliç Uljanov, student 21 vjeçar, një nga  figurat revolucionare të kohës. Edhe lutja që bëri e ëma e Leninit  tek Cari i Rusisë  Aleksandri i  III Romanov për falje, u refuzua. Përtej tragjedisë familjare, të mos harrojmë se kishte ndodhur edhe masakra e quajtur “e shtuna e përgjakur” e 22 janarit( 9 janar sipas kalendarit të vjetër) të vitit 1905 mbi popullin në Shën Petërburg ku në një manifestim paqësor u vranë  mbi 1000 njerëz nga ushtria cariste, zërat flasin edhe për 4000. Masakra e përbindëshme e makinës cariste  do të shkonte edhe më tej nga tetori 1905 deri prill 1906 kur në të gjithë Rusinë u varën apo u pushkatuan 15,000 fshatarë e punëtorë. Ndoshta ky është edhe shkaku që shëmbja e sistemit të përgjakur carist të Nikolla II Romanov  ndodhi nën indiferencën e plotë të Europës e përfshirë në Luftën e Parë Botërore. Madje mund të thuhet e njëjta gjë edhe vrasja e carit megjithë familje në vitin 1918 në Ekaterinburg të Rusisë sepse askush në Europë nuk u dha strehimin e kërkuar dhe kësisoj kur u përmbys sistemi carist, mbetën në dorën e pamëshirë të bolshevikëve. 
Shembja makinës së vjetër vrasëse për fat të keq nuk e ndryshoi karakterin shtypës të shtetit që pas Leninit ra në dorën e një vrasësi të paepur si Stalin që e shndrroi idenë e barazisë sociale në një burg popujsh e ferr të vërtetë torturash.  Në pikpamje të rendeve ekonomike të dy sistemeve të ndryshme e kundërshtare në teori e praktikë, në fund të fundit asnjë nuk e ka përcaktuar vijimsinë historike më mirë se Lenini.  Ai shkruante: "Në fund të fundit do të fitojë ai sistem që siguron një rendiment më të lartë në prodhim"... Pra luftën e fiton ekonomia. Dhe dihet. Rusinë e tërë kampin socialist e shkatrroi gara ekonomike me SHBA  dhe perëndimin dhe jo ideologjia. Perëndimi triumfoi ekonomikisht dhe jo nga konflikti ushtarak. Ne mund të tregojmë shumë historira( madje edhe duke i përrallizuar) si na do mideja e kohës apo konjukturat, por realiteti aty është, në histori, dhe brezat që do të vijnë do ta lexojnë historinë më me pak pasione se sa ne që e kemi hequr mbi kurriz idenë e barazisë sociale si barazi në varfëri. Gjithësesi aspirata për barazi sociale kurrë nuk ka për të reshtur sakohë që ka shfrytëzim herë-herë edhe të tejskajshëm të njeriut të punës dhe humanizmi tek shtresat e larta e të privilegjuara në shoqëri nuk ekziston. Dhe të mos harrojmë se kapitalizmi pas rrezikut që pa në përballjen me komunizmin është bërë më i arsyeshëm. Ne e dimë si ka qënë kapitalizmi në fillim të shekullit XX dhe cili është ai bashkohor ku edhe vetë ligjet  dhe strukturat shtetrore  janë bërë më humane dhe problemet sociale i kanë në përparsitë e veta. A mund të themi se megjithëse ndodhi tragjedia e eksperimentimit me idetë e barazisë shoqërore nuk doli prej saj një mësim i madh, se shteti duhet të jetë edhe një rregullator në jetën sociale, kemi parasysh në këtë rast program-reformat e presidentit amerikan Franklin Delano Ruzvelt në vitin 1933-35 ndër të cilat edhe Sigurimet Shoqërore që vazhdojnë të funksionojnë në Amerikë edhe sot e kësaj dite. Ky është edhe shkaku që megjithë shembjen e kampit socialist antagonist, shtetet dhe mbarë shtresat shoqërore që tashmë janë kundër radikalizmit, anarkizmit dhe dhunës, gjithësesi nga idetë e majta progresive paqësore dhe nga humanizmi nuk kanë hequr dorë. Mendjet e ngushta të politizuara skajshëm deri në ekstremizëm, që nuk arrijnë ti kuptojnë fenomenet sociale e as ti interpretojnë ato nuk e kanë për gjë që humanizmin shoqëror  ta konfondojnë me majtizmin radikal apo marksizmin që nuk e pranon rikonstruktimin e shoqërisë por preferon shkatrrimin e saj nga themelet për të ngritur një shoqëri hibride e të klonuar ideologjikisht. Por humanizmi i vërtetë nuk ka të bëjë me shkatrrimin  por përmirësimin e jetës së njerëzve, duke i bërë shoqëritë më të arsyeshme e duke shmangur sa të jetë e mundur më shumë konfliktet sociale nga të cilat kurrkush nuk mund të dalë i fituar.


NEXT --------------------->  NENE TEREZEN E RREZOI NATA NE MITROVICE http://traboini1.blogspot.com/2014/01/nene-terezen-e-rrezoi-nata-ne-mitrovice.html