22 November 2024

Miti i Hotit 🛐🔜 2. - nga K. P. Traboini

 đŸ‡ŠđŸ‡±  M I T I  I  H O T I T đŸ‡ŠđŸ‡±

 (Vazhdimi 2)

ME NJË TË RAME TË LAPSIT, AS  SHKRUHET E AS NUK SHUHET HISTORIA

Mos u ngutni tĂ« thoni se Hoti nuk mori pjesĂ« nĂ« qendresĂ«n antikomuniste kur hordhitĂ« e kuqe tĂ« Enver HoxhĂ«s ja mĂ«synĂ« maleve tĂ« Veriut si tĂ« ishte njĂ« epidemi murtaje. E di qĂ« sot bijt e murtajĂ«s na sundojnĂ«, por kjo nuk mĂ« ndalon tĂ« them tĂ« verteten. PĂ«r ato qĂ« kanĂ« ngjarĂ« nĂ« 1944 e mĂ« pas, vertetĂ« askush nuk i di tĂ« gjitha se tĂ« dekunit nuk flasin e tĂ« gjallĂ«t i thonĂ« gjĂ«rat si tua dojĂ« mideja. Mos merrni persipĂ«r me thanĂ« as kĂ«shtu dhe as ashtu vetĂ«m duke u nis nga kujtesa e do njerĂ«zĂ«ve qĂ« nuk kanĂ« qenĂ« as dĂ«shmitar. E para duhet tĂ« shkoqitim se pĂ«r cilĂ«n kohĂ« flitet, kujt ngjarje i referoheni? JanĂ« dy ngjarje nĂ« atĂ« kohĂ« tragjike nĂ« MalĂ«si tĂ« Madhe qĂ« tĂ« kujtojnĂ« mĂ«symjet mizore tĂ« osmanĂ«llinjĂ«ve tĂ« Turgut PashĂ«s. HordhitĂ« e Enver HoxhĂ«s nuk ishin mĂ« pak mizore. Kur repartet partizane mĂ«synĂ« me hi nĂ« Kelmend pati kundershti pĂ«r mos me i lanĂ«, pra nĂ« 1945 nuk pati kryengritje, por rezistencĂ«. Kjo rezistencĂ« nuk ishte e organizuar, por aty kĂ«tu ku shfaqesh murtaja e kuqe komuniste malĂ«sorĂ«t i bĂ«nin ballĂ«. NĂ« kĂ«tĂ« qendresĂ« pati tĂ« vramĂ« nga dy palĂ«t. Shqiptar me shqiptarĂ« vriteshin, dhe kĂ«tu secila palĂ« quan heroj tĂ« vetet, por nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ishin viktima tĂ« luftĂ«s civile qĂ« historianĂ«t e kulisave, xhufkĂ«kuqĂ«t e komunizmit mĂ« kot i mohojnĂ«. Si kudo nĂ« Ballkan ku mbinte bari i keq i ndikimeve tĂ« Kremlinit. NĂ« kĂ«tĂ« qendresĂ« kishte nga Kelmendi ma shumĂ« se atje shkuan partizanĂ«t e Enver HoxhĂ«s. Por u vranĂ« edhe nga Hoti. Nuk i lejohet askujt tĂ« thotĂ« se Hoti ndihmoi partizanĂ«t pĂ«r tĂ« hy tradhtisht nĂ« Kelmend. SĂ« pari Hoti ishte i nda pĂ«rgjysĂ«. NĂ« gjysmĂ«n andej kufirit partizanĂ«t e Titos pushkatuan nĂ« Hot kĂ« deshen. Edhe priftin e Traboinit At Zefin me disa dashamirĂ« tĂ« tij i pushkatuan pa gjyq. Pa gjyq pushkatuan nĂ« PejĂ« edhe femra shqiptare si Domenika Skanjeti Vila, vajza e Motres Tone, mbesĂ« e Kol Idromenos. Pushkatuan nĂ« KosovĂ« edhe vajzĂ«n shkodrane Marie Shllaku dhe priftin Benardin Llupi, e dy tĂ« tjerĂ«. KĂ«tej kish mbet Gjelosh Luli i Traboinit tĂ« Hotit, qendrestar deri nĂ« vdekje. Ai qĂ« ndihmoi partizanĂ«t qĂ« shkonin me vra nĂ« Kelmend ishte njĂ« RapshjanĂ«, faqja e  zezĂ« Kol Maçi qĂ« dhe ai viktimĂ« e komunisteve u bĂ«. E vranĂ« pas disa vitesh komunistĂ«t nĂ« burg "Ruben e kuqe". Tash shkollĂ«s i kanĂ« vu emrin e tij nĂ« Rapsh. Dy herĂ« faqja e zezĂ«. Po tĂ« kishin vu emrin e njĂ« mesuesi tĂ« gjimnazit tĂ« PejĂ«s,  Gjergj Martinit, i pushkatuar nĂ« KosovĂ« djalĂ« trim dhe i talentuar nga Traboini i Hotit. PunĂ« pĂ«r RapshjanĂ«t por ata me Kol Maçin nuk e pĂ«rfaqĂ«sojnĂ« tĂ«rĂ« Hotin. NjĂ« njeri qĂ« çnderon veten nuk mund tĂ« nderoj askend e jo mĂ« Hotin kreshnik mĂ« bĂ«ma nĂ« histori " Pushka e Hotit e dora e Zotit" siç thotĂ« tan MalĂ«sia e Shkodra. Prandaj mos thoni se nuk e luajtu stolin Hoti kunder komunistĂ«ve. E gjithĂ« kjo nuk ishtĂ« kryengritje, por qendresĂ« madje spontane dhe e pa organizuar si MalĂ«si e Madhe. Kryengritje quhet ajo qĂ« nĂ« 1945 bĂ«ri Gjergj Shabani nĂ« ZadrimĂ«, kryengritsi i parĂ« kunder komunistĂ«ve, por dĂ«shtoi. NdĂ«r ata qĂ« u pushkatuan,  nĂ«ntĂ« burra katolikĂ« nĂ« njĂ« ditĂ«,  ishte edhe njĂ« djalĂ« trim nga familja e Marash Ucit, Palok Uci i Traboinit tĂ« Hotit, u pushkatue nĂ« mars 1945. Organizimi i njĂ« kryengritje me pĂ«rmasa tĂ« mĂ«dha Ă«shtĂ« ajo qĂ« ka emrin Kryengritja e PostribĂ«s. MegjithĂ«se emri i mbeti PostribĂ«s, se aty pĂ«rgjakja nga hordhitĂ« komuniste u bĂ« mĂ« e madhe, mĂ« mizore, por nĂ« fakt ish lidh besa me tan krahinat rreth e qark Shkodres dhe nĂ« kryengritje kishte edhe eksponentĂ« nga Shkodra dhe katundet e tjera. Nuk arrit tĂ« kordinoheshin dhe Kryengritja filloi e pjesĂ«shme. I mbeti puna PostribĂ«s dhe atyre shkodranĂ«ve e tĂ« tjerĂ«ve qĂ« ishin vendue nĂ« PostribĂ«. Aty bĂ«nin pjeshĂ« shumĂ« burra nga Hoti, dy nga tĂ« cilĂ«t i kam njohur Gjon Luc Gjeloshi Lekaj i vĂ«llai i kompozitorit Zef Lekaj, dhe Gjelosh Vata tĂ« dy kĂ«ta nga Traboini i Hotit qĂ« u burgosĂ«n si kryengritĂ«s e s'duhen harruar. Kryengritja dĂ«shtoi se nuk u ngritĂ«n tĂ« gjithĂ« nĂ« njĂ« kohĂ« siç qe parashikuar duke perfshi NĂ«nshkodren. Ishte dyshimi se komunistĂ«t kishin dijeni pĂ«r ditĂ«n e Kryengritjes prandaj nisi para kohe. Veç luftĂ«tarĂ«ve qĂ« zbriten nga ura e Mesit askush nga rrethinat e ShkodrĂ«s nuk lĂ«vizi. Por gjithĂ«sesi kryengritja nuk ishte vetĂ«m e PostribĂ«s, por Postriba u bĂ« qendra ku mblidheshin ata qĂ« e urreni  komunizmin. Dhe nder pushkatime qĂ« bĂ«nĂ« komunistĂ«t Ă«shtĂ« dhe ndonjĂ« shkodran si Guljerm Suma, por edhe njĂ« mĂ«sues kryengritĂ«s nga Traboini i Hotit Pjeter Pali qĂ« ishte edhe mik edhe kushĂ«ri me babĂ«n tem. Pra nuk mund tĂ« thojĂ« askush se nuk luajti Hoti nga stoli e ndenji nĂ« njĂ« qoshe kur bijte e tij pushkatoheshin nga komunistĂ«t. FatkeqĂ«sia kombĂ«tare e shqiptarĂ«ve nĂ« histori ka qenĂ« e mbetet mos pĂ«rbashkĂ«sia, edhe pse e dinĂ« mirĂ« se shkopinjt thyhen mĂ« lehtĂ« njĂ« e nga njĂ« se tĂ« gjithĂ« bashkĂ« vazhduan e vazhdojnĂ« tĂ« jenĂ« krye nĂ« vedi. E ka stigmatizue At Fishta kĂ«tĂ« dukuri shqiptare, por nuk nxirret asnjĂ« mĂ«sim kur veshi punon e mendja flĂ«. QĂ« ti kthehemi fjalĂ«s ku e nisĂ«m: Me njĂ« tĂ« rĂ«nĂ« tĂ« lapsit as shkruhet e as shuhet historia.

©️ Kolec P. Traboini

Editor: ©