29 October 2025

Franka Viola - Vajza siçiliane që ndryshoi përgjithmonë mentalitetin italian.


FRANKA VIOLA
Vajza siçiliane që ndryshoi përgjithmonë mentalitetin italian.

Ishte 17 vjeçe dhe ligji thoshte se duhej të martohej me përdhunuesin e saj - ose të çnderohej përgjithmonë. Ajo tha jo.
Në vitin 1965, Franka Viola ishte një adoleshente që jetonte në Alkamo të Siçilisë, kur mori një vendim që do të ndryshonte historinë italiane. Por së pari, ajo duhej të mbijetonte.
Çfarë ndodhi në jetën e adoleshentes? Filipo Melodia-n, një burrë me lidhje mafioze kërkoi të martohej me vajzën, por ajo nuk e dëshironte një gjë të tillë. Mirëpo Filipo nuk ish nga ata që e pranonte refuzimin. Më 26 dhjetor 1965, Filipo Melodia dhe një grup burrash të armatosur sulmuan shtëpinë e familjes së saj. Ata e rrahën nënën e saj, rrëmbyen Frankën dhe vëllain e saj tetëvjeçar Mariano, i cili u përpoq me dëshpërim të mbronte motrën e vet.
Mariano e liruan. Franka jo.
Për tetë ditë, ajo u mbajt robëreshë. Ai që e donte për grua e përdhunoi. Ishte e tmerruar dhe nën presion që të pranonte të martohej me Filipon.
Duhet thënë se në Italinë e vitit 1965, përdhunimi zgjidhej me martesë. Ky ishte ligji. Neni 544 i Kodit Penal Italian i lejonte një përdhunuesi t'i shpëtonte çdo ndëshkimi nëse martohej me viktimën e tij. Ky ligj quhej "rehabilitim nëpërmjet martesës". Ideja ishte që martesa do të "rikthente" nderin e gruas, i cila ishte shkatërruar nga përdhunimi. Nderi i saj i kthehej, por krimi ishte bërë.
Kjo tingëllon si një histori e lashtë. Por ishte viti 1965 - viti kur Beatles publikuan "Yesterday", viti kur Amerika dërgoi trupa në Vietnam. Në Italinë moderne, viktimat e përdhunimit pritej të martoheshin me përdhunuesit e tyre ose të jetonin si të përjashtuara të dëmtuara dhe të pamartuara, të turpëruara deri në vdekje..
Kur Franka u lirua më në fund pas tetë ditësh, të gjithë - komuniteti i saj, shoqëria, madje edhe disa në familjen e saj - prisnin që ajo të bënte atë që gratë bënin gjithmonë: të pranonte martesën dhe të vazhdonte me jetën e saj të shkatërruar.
Franka Viola tha jo.
Me mbështetjen e babait të saj, ajo refuzoi të martohej me përdhunuesin Filippo Melodia. Në vend të kësaj, ajo bëri diçka të paprecedentë: ngriti padi. ​​Ajo e çoi atë në gjykatë.
Reagimi ishte i menjëhershëm dhe brutal. Familja e saj u përjashtua. Arat e tyre u dogjën. Emri i tyre u bë sinonim i çnderimit. Në Siçili, ku kodet e nderit ishin të thella dhe ndikimi i mafias ishte i fortë, sfidimi i kësaj tradite ishte i rrezikshëm.
Por Franka nuk u tërhoq.
Gjyqi u bë një sensacion kombëtar. Për herë të parë, italianët në të gjithë vendin duhej të përballeshin me tmerrin e një ligji që mbronte përdhunuesit dhe ndëshkonte viktimat. Gazetat mbuluan çdo detaj. Vendi u nda midis atyre që mbështetën guximin e Frankës dhe atyre që e dënuan atë për "turpnimin" e vetes dhe familjes së saj.
Në vitin 1966, Filippo Melodia u dënua me njëmbëdhjetë vjet burg.
Franka Viola u bë gruaja e parë në historinë italiane që refuzoi publikisht "rehabilitimin nëpërmjet martesës" dhe ndoqi penalisht me sukses përdhunuesin e saj.
Ndryshimi kulturor ishte jashtëzakonshëm.. Presidenti i Italisë Giuseppe Saragat e priti atë. Papa Pali VI u takua me të, një pranim i qetë se Kisha e njihte se diçka themelore po ndryshonte.
Në vitin 1968, Franka u martua me Giuseppe Ruisi-n, shokun e saj të fëmijërisë, i cili e donte pa paragjykime, i cili e shihte atë si një person me vlerë dhe jo si një grua "të çnderuar". Martesa e tyre ishte një deklaratë: viktimat e dhunës meritonin dashuri, respekt dhe jetë normale.
Por ligji nuk ndryshoi menjëherë. Neni 544 mbeti në fuqi.
U deshën edhe pesëmbëdhjetë vjet të tjera. Pesëmbëdhjetë vjet veprimtari shoqërore, ndryshime kulturore, gra të tjera që gjenin guxim në shembullin e Frankës. Më në fund, në vitin 1981, Parlamenti italian shfuqizoi ligjin "rehabilitues të martesës".
Përdhunuesit nuk mund t'i shpëtonin më drejtësisë duke u martuar me viktimat e tyre.
Franka Viola, një vajzë 17-vjeçare nga Siçilia që thjesht tha "jo", kishte ndihmuar në ndryshimin e ligjit të një kombi të tërë.
Ajo kurrë nuk kërkoi famë. Ajo jeton e qetë me Giuseppe-n, fëmijët dhe nipërit e mbesat e tyre. Ajo rrallë jep intervista. Ajo kurrë nuk ishte e interesuar të ishte një simbol - ajo thjesht donte drejtësi për atë që i ndodhi.
Por historia e bëri atë një simbol gjithsesi. Sepse ndonjëherë refuzimi i një personi për të pranuar padrejtësinë mund të shkatërrojë një sistem të tërë. Ndonjëherë guximi i një vajze adoleshente mund ta detyrojë një komb modern të përballet me ligjet e ndërtuara mbi turpin e lashtë dhe kontrollin patriarkal.
Franka Viola vërtetoi se nderi i një gruaje nuk përcaktohet nga ajo që i bëhet - përcaktohet nga mënyra se si ajo përgjigjet.
Ajo ishte 17 vjeç. Ligji, komuniteti i saj, tradita dhe frika i thoshin të nënshtrohej.
Ajo tha jo.
Dhe Italia ndryshoi përgjithmonë.

Pantheon Info.
🔰 Burimi Web.