🟢 Përurim i veçantë te Kroni i Traboini

PËRURIM I VEÇANTË TE KRONI I TRABOINIT

Përurim i veçantë i librit "Miti i Hotit" i Kolec Traboinit tek Kroni i Traboinit, organizuar nga shoqata "Dedë Gjon Luli" Hot më 15 tetor 2017.  Është i treti libër që përurohet në Hot e Tuz në këto vitet e fundit nga ky autor dhe të tre trajtojnë  aspekte  historike por edhe kulturore e artistike. Pas përgatitjes e botimit të dorëshkrimeve të Atit të vet Palok Traboini, ish sekretar i Dedë Gjon Lulit, mësues e kryengritës, "Flamurit në Deçiq" 2012, Kolec Traboini botoi rrëfimet për fëmijë "Djali nga Hoti" 2015. Ndërsa në vitin 2017 u afroi lexuesve të pasionuar pas historisë librin e tij të tridhjetë,  "Miti i Hotit". Kolec Traboini me prejardhje nga fisi Gojçaj i Hotit, ka sjellë një vepër koncize me mësimin se si një brez duhet të mbështetet fort tek një tjetër. Kryekreje në këtë vepër eseistike mbi bëmat e Malësisë së Hotit, këtë mit që e krijoi historia e u përpoqën ta rrënojnë sistemet absurde, të shfaqet fuqia mbresëlënëse e shëmbëllesës së të parëve tek pasardhësit.

Promovimin e hapi Fran Kola / Dedvukaj që ja dha fjalën shkrimtarit nga Tirana Pandeli Koçi, i cili vuri në dukje disa aspekte të librit dhe lidhjet fisnore e të gjakut por dhe shpirtërore të autorit me Malësinë e Hotit që është vendlindja e atit të vet Palok Traboini. Ai theksoi pasionin e autorit për të nxjerrë në dritë të vërteta historike që me dashje ose pa dashje janë anashkaluar. Parë në këtë kahje, megjithëse libri nuk rreket të bëjë histori ai e trajton historinë me një këndvështrim të veçantë.

Në analizën e tij shkrimtari e poeti Anton Gojçaj solli disa tipare karakteristike e veçori stilistike të prozës eseistike të Kolec Traboinit, si analist intuitiv e polemist i rreptë, ngulmues në  të vërtetat historike, ku shprehjet janë plot nerv por dhe me vërtetësi, krejt i kthjellte ne qëllimin qe që mbron në polemikat apo kundërshtitë e tij duke zbuluar disa ngjarje apo personazhe historike ne Malësisë se Hotit të mbajtur nen pluhurin e kohës. Por ne disa vende ai stigmatizon ashpër e hidhur për qëndrimin e dyfishte të sistemit të kaluar ndaj figurave kombëtare. “Dedë Gjon Lulin e nderonte shteti monist, por ama të gjithë rrethin familjar ja persekutoi pa mëshirë”.- shkruan Traboini ne librin ”Miti i Hotit”.

Poeti  Qazim Muska vuri në dukje se dëshira tinëzare për të rrënuar heronjtë kombëtar, duke i konsideruar jo si realitet historik por si legjenda e fantazi nuk i ndihmojnë askujt. Figurat historike edhe pse ndonjë rast të legjendarizuara e kanë qëllimin e tyre, e kanë pozitivitetin e tyre,  ato u japin njerëzve shpresë e guxim ne synimet e veta për të mbrojtur lirinë e për ta forcuar identitetin e vet përballë rreziqeve të shumta në të cilat historia i vë popujt.

Sami Flamuri nga Ulqini recitoi vargjet e Gjergj Fishtës dhe vlerësoi virtytet e larta të malësorëve të Hotit. Autori Kolec Traboini, tha Sami Flamuri, ka tridhjetë vjet që punon me shkrimet e veta për të forcuar atdhedashurinë e identitetin shqiptar ndër bashkatdhetarë kudo ku është ndodhur ne Greqi, Amerikë  por edhe në Shqiperi.  

Studiuesi e koleksionisti Shtjefën Ivezaj i dorëzoi autori të librit “Miti i Hotit” certifikatën e mirënjohjes duke e vlerësuar figurën e tij si krijues atdhetar.

Autori i librit Kolec Traboini, falënderoi pjesëmarrësit dhe vuri ne dukje se si erdhi deri në këtë pasion të madh për vendlindjen e atit të munguar. Duke kërkuar atin, tha ai unë gjeta vendlindjen e tij, gjeta Hotin, gjeta Traboinin, gjeta Kroin, gjeta njerëzit, gjeta vendin ku ka lindur e ku është rritur dhe kësisoj vendlindja zuri vendin e atit të munguar që në fëmijërinë e hershme. Unë këtu nuk vij, por këtu jam sepse këtu është gjeneza ime. Kolec Traboini është i njohur edhe për poezitë kushtuar Hotit dhe malësorëve me krenarinë e birit të një vendi me trimëri që kthehen në legjenda per shkak të dimensioneve që kanë pasur në histori.
Më pas  Kolec Traboini me drejtuesin e shoqatës "Dedë Gjon Luli", Gjon Dushaj, poetin Anton Gojçaj dhe shkrimtarin Pandeli Koçi e poetin Qazim Muska, biseduan me dëshirën që tek Kroni i Traboinit të organizohet në mënyrë të përvitshme dita e poezisë. Kjo është një dëshirë e bukur por edhe e mundshme. Përurimi u mbyll me një këngë tradicionale, maje krahut, kënduar nga Lula Nicaj dhe Marash Dushaj.

Librin "Miti i Hotit" ashtu si dhe librat e mëparshëm autori i shpërndau falas për bashkë malësoret e vet nga Hoti dhe Tuzi.

© Pantheon Info 2017

Libri "Miti i Hotit" i Kolec Palok Traboinit

Fran Kola/Dedvukaj mbajti fjalën e hapjes.

Shkrimtari e studiuesi Anton Gojçaj referoi "Faqebardhë para historisë"
shkrim që e botoi gazeta "Koha javore" Podgoricë

Shkrimtari Pandeli Koçi nga Tirana, mbajti fjalën"Hoti, një mit që krijoi historia"

Poeti Qazim Muska nga Tirana, foli për epikën historike të Malësisë së Hotit.

Sami Flamuri kishte ardhur në promovim të sillte përshendetje nga Ulqini.

Autori i librit Kolec Palok Traboini falenderoi pjesmarrësit dhe foli për lidhjet e tij shpirtërore
dhe familjare me Hotin, vendlindja e atit dhe të gjithë brezave paraardhës.

Etnografi nga Tuzi Shtjefen Ivezaj i jep autorit K.P. Traboini certefikatën e mirënjohjes.

Nga New Yorku u gjend në promovim te Kroni Traboinit edhe Gjok Gojçaj.

Lula Nicaj dhe Marash Dushaj me këngë maje krahut për të pranishmit.

Kryetari i Shoqatës"Dedë Gjon Luli" Hot, Gjon Dushaj, që organizoi promovimin e librit.

Marash Zef Gojçaj, Palok Nicaj (i biri i Gjek Metit) dhe autori K.P. Traboini

Lula Nicaj, një traboinas i vjetër dhe autori i librit Kolec Palok Traboini.

Kështu të sherbehet kafja te lokali "Lulja e Blinit" në Traboin të Hotit.

Shkrimi i shkrimtarit e studiuesit Anton Gojçaj për librin "Mitit i Hotit"
botuar në gazetën "Koha javore" nr.787, 26 tetor 2017, f.20-21 Podgoricë.

NË KËTË LINK MUND TË SHIHNI VIDIO KRONIKËN NË YOU TUBE
 https://youtu.be/npPPVe8BbAE

Faqja e bardhë e historisë / Miti i Hotit / - nga Anton Gojçaj

FAQJA E BARDHË E HISTORISË /Vështrim/ 
(Kolec Traboini, Miti i Hotit, Tiranë 2017)

           Nga ANTON GOJÇAJ

Kolec Traboini shpërtheu si krijues pas rënies së sistemit monist. Është autor i rreth 30 veprave letrare. Spikat në lirikë dhe publicistikë. Një apostull i fjalës së lirë dhe i kulturës demokratike. Vepra e tij më e freskët, “Miti i Hotit”, tipologjikisht paraqet një përzierje diskursesh (diskursit historik, publicistik, letrar).  Të gjithë artikujt, ose kapitujt, mund të cilësohen si ese, përveç njërit që është reportazh. Fija që i lidh kapitujt është tematika e Hotit dhe hotjanëve.

Mite në shkencë quhen rrëfimet e lashta për hyjnitë dhe shejtnitë para së gjithash greke, por jo vetëm greke. Ky libër nuk bën fjalë për hyjni greke as iliro-pellazgjike, por flet për disa figura luftëtarësh të shquar malësorë, gjegjësisht hotjanë. Fjala “mit” këtu përdoret në kuptimin e lavdisë, në vend të saj mund të qëndronte “legjenda”, ose personalitete të lavdishme nga Hoti… 

Në epokën tonë (aktualisht) pëlqehet më shumë demitizimi, deheroizimi... Zëra të ndryshëm, në media, nga foltoret, në libra, theksojnë nevojën për “çmitizimin” dhe deheroizimin e personalitete të caktuara, deri edhe të kryetrimit (ndër)kombëtar, Gjergj Kastriotit Skënderbeu. Dhe nuk ndalen vetëm me të.

Traboini u bie ndesh rrymave të çastit, të cilët kapërcejnë nga njëri ekstrem në tjetrin, deri dje ishin adhurues të mëdhenj të të njëjtëve heronj, deheroizimin e të cilëve e kërkojnë tani me ngulm. Këto rryma përfaqësohen nga intelektualë dhe kuazi intelektualë që zhurmojnë në kor, si t’i dirigjonte dikush, të njëjtat refrene të mësuara përmendësh, të kopjuara nga qarqe perëndimore, por që (atje) janë thënë e thuhen në kontekste për shumë arsye të papërputhshme me realitetin tonë. Puna ka ardhur deri aty, sa individë të caktuar siç është Koleci, duke rrezikuar që dikush t’i marrë për donkishotë të cilët kanë humbur sensin e arsyes, ndjejnë detyrimin t’i kundërvihen kësaj tendence duke shkruar një apologji të llojit të vet. Një apologji e tillë është “Miti i Hotit” i Kolec Traboinit dhe në perspektivën e “frymës apologjike” e kam përjetuar edhe gjuhën dinamike, nganjëherë glorifikuese, që zbardh dhe analizon bëmat e hotjanëve të njohur gjatë shekujve. Qëllimi apologjik i veprës e përligj ligjërimin panegjirik.

Mitin e Hotit hotjanët e krijuan me gjak. Ai nuk i përket vetëm një prijësi apo vetëm dy-treve prej tyre, megjithëse është një praktikë e përbotshme që lavdia t’u vishet prijësve. Vërtetë, vlerat e një fisi, bashkësie, vendi, maten me arritjet e bijve dhe bijave më të mirë, ashtu siç maten bjeshkët për nga majat më të larta. Mirëpo, pjesë në atë lavdi duhet të ketë edhe shumë luftëtarë të tjerë, tashmë të harruar, heroizmi dhe vetëflijimi i të cilëve u pushtua nga heshtja dhe u mbulua nga sintezat përgjithësuese dhe relativizuese të historive zyrtare, të cilat gjithmonë diktohen nga interesat e kohës të rrymës që mban pushtetin.

Ky libër nuk synon edukimin e kreshnikëve të rinj sipas kallëpit të moçëm. Epoka e luftëtarëve ka ikur. Kreshnikët e sotëm armë e kanë librin.

Ajo që dhemb është shpërfillja, keqinterpretimi dhe nganjëherë shpërfytyrimi i heronjve të Hotit në debate dhe tryeza shkencore dhe kuazi-shkencore. Me këtë libër autori sikur porosit: jepuni kreshnikëve çka u takon kreshnikëve! Një vend të dinjitetshëm, si faqja e bardhë e historisë kombëtare.       

Vlera e këtyre eseve nuk qëndron te datat e sakta dhe te citimi i dokumenteve zyrtare apo i literaturës historike. Këto të fundit janë krehur dhe përshtatur (lexo: manipuluar) shpesh, sipas  nevojave të qarqeve me pushtet. Megjithatë, shembujt, të dhënat dhe sqarimet që jep autori janë interesante dhe të qëndrueshme. Ai shpesh nxjerr sinteza të ndjeshme dhe të paanshme, si psh.: “Shteti komunist e ka vlerësuar Dedë Gjo Lulin, por në një anë e vlerësonte në anën tjetër gjithë familjen e fisin e tij e persekutoi në mënyrën më të egër e më çnjerëzore.” (f. 51)

Figurat me të cilat Koleci e hartoi “Mitin e Hotit” janë personalitete historike, prej mishi e gjaku, me biografi reale dhe të mirënjohur për pjesëtarët e fisit të tyre por edhe të kombit në kohën kur ata vepruan. Emrat e tyre vështirë i gjen në tekstet historike apo në enciklopeditë kombëtare të autorëve të cilët më shumë sesa shkencëtarë të mirëfilltë janë burokratë servilë, të cilët duke u ikur “fytyrave” dhe ngjarjeve të vërteta i  bëjnë lëmsh të gjitha. Jo gjithmonë nga padituria, por edhe nga smira. Do të ishte shumë më keq, e ka indicione se kjo po ndodh, që kështu veprojnë me një mision të caktuar akoma të mbajtur pas kulisave, për t’u përgatitur terrenin ideologjive të caktuara të cilat presin pjekjen e kushteve për të dalur në mënyrë të hapur. Heronjtë e tij kanë karaktere dhe ideologji të ndryshme, Dedë Gjon Luli është tribun popullor, Nikoll Gojçi partizan e komunist, kurse Gjelosh Luli antikomunist. Por të gjithë e ndoqën me pasion dhe me konsekuencë idealin e vet, me çmimin e jetës.

Stili i autorit nuk është i një opinionisti anemik, të dashuruar në vetveten. Karakteri i tij nuk i duron dhelpëritë intelektualiste, të cilat shpesh të vetmin qëllim e kanë bishtërimin e së vërtetës. Retorika e Kolec Traboinit është e rreptë dhe provokuese. Ai jo vetëm mbron, por edhe godet. Jo vetëm konteston, por edhe hulumton. Edhe kur priret kah subjektivizmi, jep argumente e veta me një logjikë sa racionale aq edhe burrërore. Është një polemist i lindur, që t’i kujton polemistët tanë klasikë, F. Bardhin, Gj. Fishtën, F. Konicën etj.   

Ky libër vlen të lexohet. Atë duhet kuptuar dhe konsideruar si një gurë me peshë në digën parandaluese kundër ideologjive të reja që duan të shpërfillin historinë reale për të vendosur një paradigmë të re historike, që mbështetet mbi fabrikimin dhe falsifikimin e historisë. Ky libër është homazh për Hotin dhe hotjanët kudo që janë, e në veçanti për ata që sakrifikuan veten, e ndonjëri edhe gjithë familjen, për atdhe e liri.  

 Traboini i Hotit, 15 tetor 2017 

 

Koha javore nr. 787, 26 tetor 2017, f. 20-21, Podgoricë.