AKADEMIA E MYKUR E TIRANËS
Nga KOLEC TRABOINI
14 vjet pas vdekjes së juristit e studiuesit Aristidh Kola, më së fundi
miqtë e tij në Tiranë arritën të ndikojnë që një institucion shtetëror të
organizojë një konferencë përkujtimore në 70-vjetorin e lindjes së arvanitasit
të madh. Eshtë e vetmja veprimtari zyrtare që është zhvilluar në Shqipëri për
këtë figurë që do të thonim me plot gojë se është arvanitasi më i madh i
shekullit të 20-të. Miqtë e lexuesit e shumtë e kanë kujtuar, por gjithnjë me
nisma private ku megjithëse kanë qenë të ftuar nuk ka marrë pjesë asnjë
akademik, asnjë studiues, asnjë nënpunës ministrish apo institucionesh
universitare me përjashtim të prof. Nasho Jorgaqit, që gjithherë është gjendur
në këto përkujtime.
Këtë përvjetor, anipse doli si
organizator një institucion shtetëror nuk u bë asnjë tentativë të ftoheshin
përfaqësues të Lidhjes së Arvanitëve të Greqisë apo dhe pjestarë të familjes.
Në mënyrë private njoftimi është bërë, por këtu nuk flitet për njoftim, por për
ftesë. Është e vërtetë që erdhën drejtori i Muzeut Historik Kombëtar dhe
drejtori i Arkivës së Shtetit, që i nderon këto institucione, por si ndodhi që
as një e treta e sallës nuk arriti të mbushej, kur punonjësit që paguan shteti
për studime në institucione janë shumë herë më shumë se vendet e sallës UNESKO
të Muzeut Historik Kombëtar. Nuk dimë sa rrogëtarë me tituj ka Akademia e
Shkencave të Shqipërisë, por mendojmë se ata u kish dashur të gjendeshin të
gjithë në respekt të një studiuesi të madh me gjak shqiptar që bëri një vepër
të madhe, zgjoi arvanitët nga gjumi letargjik shekullor e vetë u kthye në një
martir. Jo, ata nuk kanë ardhur as në 2010-ën kur miqtë e Aristidh Kolës
kujtuan 10-vjetorin e ndarjes nga jeta, por nuk erdhën as në këtë përvjetor
lindje që në fund të fundit u organizua nga një institucion shtetëror. Çfarë
ndodh në këtë Akademi që duhet të ishte sa një institucion shkencor i studimeve
albanalogjike aq dhe një institucion që punon për kombin shqiptar.
E dimë shumë mirë se cili është mendimi i disa pseudostudiuesve të
qorrollepsur për Aristidh Kolën, e dimë shumë mirë se punohet me një platformë
për t’ia nxjerrë veprën e tij madhore një fantazi më shumë se një realitet, po
si është e mundur që paguan populli shqiptar e bëhen duaja e qarqeve
në boshtin strategjik antishqiptar Beograd-Shkup-Athinë. Për kë punon
Akademia?!
Edhe një zë i fuqishëm, i vetmi mund të themi në Akademi si i Prof.
Kristo Frashëri sa vjen e mbetet në minoritet brenda në Atdheun e vet, në
institucionin e vet, edhe për shkak të moshës, të shëndetit, por edhe sepse
akademikët e profesorët të mbirë si kërpudha pas vitit 1990 krijojnë një klimë
mbytëse a më e vogla, heshtëse që vret të vërtetën shqiptare.
Pikërisht kjo klimë mbytëse, ca frikëra e të tjera i kanë bërë që Arbëreshët
me At Antonio Belusci-n të heshtin, Arvanitasit me Lidhjen e tyre të heshtin,
por u kemi ndihmuar edhe ne nga Shqipëria që çështja arvanite të shuhet
Ne shqiptarët qenkemi shtetshkatërruesit më të mëdhenj që ka parë bota.
Ndryshe nuk ka si shpjegohet që ka 24 vjet ftohje ndaj arvanitëve e arbëreshëve
dhe kauza e Albanalogjisë është thuajse e shuar edhe në sajë të të përgjumurve
tanë akademikë të cilët e mendojnë të kryer punën e tyre duke quajtur
studime ca botime me albume fotografish, pikturash, grafikash me diçitura, pa
asnjë mendim të tyrin, duke konkuruar kësisoj me amatorët. Si nuk u vajti mendja një herë të paktën që dy figurat qendrore të
Arvanitëve dhe Arbëreshëve, studiuesve të shquar Aristidh Kola dhe Antonio
Belusci-t t’u jepej titulli Akademik, qoftë dhe pas vdekjes për A. Kolën, t’u
vendosej fotografia në një nga sallat e mbledhjeve akademike në nderim të tyre.
Kaq të vështirë e kanë?! Jo nuk e kanë të vështirë, por në këtë akademi punohet
me një platformë që vetëm shqiptare nuk mund të quhet. Punohet edhe aty si në
politikë në platformën e xhepit, mikut, tarafit. Punohet pa asnjë përgjegjësi
kombëtare sepse nuk kemi as dhe një ndërlidhje të fuqishme ndërakademike me
Prishtinën për çështje mbarëkombëtare. Atëherë pse duhet kjo Akademi?! Pse
paguan populli kur ajo nuk kryen asnjë funksion dhe të vjen keq se në kohën e
diktaturës kjo ishte një strukturë, sado e ngurtë, më frutdhënëse në fushën e
shkencave e studimeve shqiptare. Kush e shkatërroi këtë Akademi, kush e ktheu
në një ndërtesë me lagështirë e myk mendimi ku mund të organizojë veprimtari
çdo lloj mediokri e çdo lloj vjershëtari që nuk arrin as nivelin e Hasan Zyko
Kamberit. Po le të flasim më hapur: ku janë statistikat për veprimtarinë e
kësaj Akademie; a botohem çdo tre muaj në shtypin shqiptar, apo vjetor të
paktën. Pse nuk ndërmerret një studim sado i vogël: sa profesorë ka
Shqipëria. Si i kanë marrë titujt, sa studime kanë bërë e çfarë rezultatesh
kanë arritur kur shtetet fqinjë punojnë me ngarkesë të plotë në këtë sistem dhe
po na e nxjerrin tabanin ne shqiptarëve. Po na nxjerrin popuj aziatikë. Pak t’u
flasësh për origjinën pellazgjike të shqiptarëve, çfarë dhe Aristidh Kola i
mëshonte fort, akademikët tanë me rroga të majme të përqeshin. Aristidh Kola na
thoshte se shqipja është gjuhë e perëndive, këta honxho-bonxhot tanë akademikë
na thonë se Aristidh Kola nuk ishte studiues i mirëfilltë dhe nuk i ka
veprat mbi baza shkencore, se këta quajnë bazë shkencore çdo pseudohulumtim që
vjen nga kulisat e qarqeve ballkanike. Kjo Akademi të kujton ndërtesat e vjetra
ku gëlojnë minjtë me shkakun se janë të shkreta. Rilindja e reforma nuk duhet
të jenë një fjalë mikluese, por një program i vërtetë për rigjallërimin e të
gjithë mekanizmave të shtetit. Kjo ide e mrekullueshme në një situatë kur ishim
thuajse të paralizuar, nuk duhet të flashket e të shuhet si flakë kashte. Kur
do të nisë fshesa për Akademinë që është kthyer në një “paçavër” siç do të
thoshte Migjeni. Nuk mund të reformohet trupi para se të reformohet mendja që e
drejton atë.
I bëj thirrje Qeverisë e tërë instancave të shtetit: Fshijeni nga faqja
e dheut këtë myk akademik e reformoni tërë sistemin e institucioneve shkencore
e studimore nëse doni të bëni Shqipëri.
Gazeta SOT 15 korrik 2014 f.16
