04 December 2024

🔴 Psarotaverna e Çelibashit - nga K. P. Traboini

 


🔴 PSAROTAVERNA E ÇELIBASHIT
 
Rotacion si në rradhë të peshkut, një herë ne dhe një herë ata, marrëveshje padrinosh xhetellmen, pse, a nuk e dëgjuat shefin e opozitës të deklaronte nga taraca me dhjetra herë "Është radha jonë". Sepse ka rradhë në dyqan të peshkut, or byrazer. Komisioni Zgjedhor i Çelibashit qëndron dinjitar si Psarotavernë *. As nuk vihet në hesap se çfarë mendon e çfarë do popull zeza.
 

K. P. TRABOINI
Politically Independent

Në këtë vend gjithçka është e molepsur dhe e menderosur me stil komunist imponues, me m. bolshevikësh, dhunues, shkatërrues, e të etshëm deri në marrëzi për pushtet. Dhe Europa qesh me ne, prit tek dera - thotë. E kjo opozitë koti që kemi, një tufë karrieristësh që shqyhen kush e kush ta kap partinë, si nuk u dëgjua një herë të thoshte se nuk e duam ish ministrin e Brendshëm të Diktaturës Gramoz Ruçi në asnjë post. Squk të gjithë këta "antikomunistë" të llangusur. Thonë këta tartufë ta dënojmë diktaturën me fjalë e në realitet janë bashkë në allishverishe, madje edhe me lidhje familjare çfarë përbën klanin politik që ndërron pushtetin mes vetes.
Në të vërtetë kush i do këto matrahula që e drejtojnë jetën shqiptare si feudalë mesjete. Kjo Europa a ka sy në ballë apo i ka në vend tjetër, që nuk u bën presion të qërohen nga pushteti e politika gjithë kjo plehërishte dhe skotë çakejsh qe vjedhin kudo e çdo send? Po si erdhën punët deri këtu?
Në dhjetor 1990, por edhe shkurt 1991 nuk ishte aspak e vështirë të vihej re se pushteti po kalonte nga komunistët tek po komunistët. Mjafton të sjellësh emrat e personave që i kishin zgjedhur për pardesy të bardha, o komunistë ose bashkëpunëtorë të sigurimit. Siç merrnim ushqimet me listë, Ramiz Alia i zgjodhi politikanët e të ardhmes me listë.
Të gjithë pardesytë e bardha, të piketuar për udhëheqës duheshin mbrojtur nga sigurimi i shtetit në situata të turbullta nëse gjendja dilte jashtë kontrollit. Lexoni emrat e atyre që u gjenden dhe formuan Partinë Demokratike. Dhe dëgjoni pohimin fantastik të Preç Zogajt kur në një emision TV ku tha se në formimin e partisë të gjithë ishin të ftuar, pra formimi ishte i hapur, çfarë nuk ishte aspak e vërtetë, po nuk thotë se kush i bëri ftesat, kush i hartoi listat dhe si na u gjendën ta zëmë i biri i kriminelit komunist Josif Pashko, anëtar i Komitetit Qendror të PPSH, pra i ati ka qenë kryetar gjykate në dënimet me vdekje të nacionalistëve shqiptarë kur e morën pushtetin komunistët, çfarë shënonte jo çlirimin por robëruan popullin. Ky do të përfaqësonte përmbysjen e madhe të komunizmit, ky bashkë me ish agjentët e sigurimit që u gjendën në atë mbledhje. Pra bijtë po përmbysnin baballarët?! Po kush kishte qenë armiku kryesor i komunizmit në dyzet vjet, kush kishte hequr mizoritë në burgje e internimet. Ku ishin bijtë e të pushkatuarve, pse nuk i bënë vend as dhe njërit.
Preç Zogaj është një poet i mirë, por një politikan i keq, sepse kushtëzohet prej pengut të vet në diktaturë, është si puna e kalit që nëse e rreh një herë ai nuk bën më për kalë shale, por veç të mbrehet në karrocë, kështu që mbrehur në karrocë vazhdon edhe sot e kësaj dite të tregoj e shkruaj për gjoja përmbysjen e madhe kur asgjë nuk është përmbysur. Mirë këta të PD-së që gjetën një ish sekretar partie e komunist prej 24 vjetësh dhe e vunë në krye, është afër mendsh që nuk mund të vinin një njeri që nuk kish qenë komunist e nuk kishte lidhje me udhëheqësit komunistë. Po kush i thirri këta, kush i bëri vend në atë formim të partisë “opozitare”? Padyshim krejt udhëheqës-ekipi i Partisë së re u hartua nga të dërguarit e Ramiz Alisë. Kishin përvojë komunistët në këtë drejtim dhe ka një përqasje aspak të çuditshme në mes të formimit të PD dhe të PKSH. Më 8 nëntor 1941 të gjitha letrat i luante jugosllavi Miladin Popoviç, i cili gjeti tek Enver Hoxha dishepullin e vet a më mirë të thuash gjeti shërbëtorin e vet siç e pohuar edhe Liri Belishova në intervistën e vet tek gazeta “Panorama” 15 janar 2015.
Kështu ndodhi edhe në dhjetor 1990 kur Ramiz Ali kish afruar pranë studentëve njerëzit e vet për të parë mundësitë për të ndikuar në çdo lëvizje që ato do të bënin. Sigurimi shqiptar ka qenë shumë i zhvilluar, dinte edhe sa lugë kishe në shtëpi, siç thoshte populli dhe nuk na paska qenë në gjendje të kontrollonte zhvillimet në qytetin e studenteve. Problemi i saj ishin disa studentë të cilët për shkak të temperamentit të tyre ishte e vështirë t’i përpunoje, prandaj dhe për të krijuar një solucion zbutës u dërgua tropojani i mjekësisë. Le ta mbulojnë sa të duan, të gjithë që në atë kohë i kanë përjetuar ngjarjet kanë thënë, nga na doli ky doktori si udhëheqës politik, e kur u shfaqën Gramoz Pashko, Aleksander Meksi, e të tjerë, nga na dolën edhe këta.
Por këto dilema nuk i kishte as ministria e brendshme, as Komiteti Qendror i Partisë së Punës. Gjithçka shkonte sipas parashikimit ani pse të dërguarit e Ramiz Alisë i dolën fjale e nisën të mendojnë për vete, por gjithnjë duke e ruajtur mesazhin që ishte dhënë, që udhëheqja e komunistët pavarësisht që për 40 vjet kishin shtypur me egërsi me dhunë, nuk do të pësonin asgjë dhe pushteti do t’u jepej bijve të tyre dhe jo reaksionit, nacionalistëve e ballistëve. Pra kemi dy formatime që përqasin aq shumë, një formin nga Miladin Popoviçi 1941, tjetri prej Ramiz Alisë 1990, ndryshimi i vetëm është se ky i fundit u bë nga një shqiptar dhe jo nga një jugosllav.
Kulmi ka qenë kur na doli edhe ministri i diktaturës Gjinushi e bëri dhe ai parti bashkë me Lisjen Bashkurtin që ka qenë sekretar i parë i Komitetit Qendror të Rinisë Komuniste dhe në atë kohë ruaj në kujtesë që dërgova një shkrim rreth diplomacisë së shtetit komunist e riciklimit të komunistëve nëpër parti të reja dhe ia dërgova Frrok Çupit në gazetën e sapo dalë RD, në fund të janarit 1991, por nuk ma botoi. Më kishte botuar më parë më 16 janar shkrimin “Vlera e simboleve kombëtare” ku kërkoja heqjen e yllit komunist nga flamuri kombëtar, por këtë për riciklimin e komunistëve në partitë kërpudha që po mbinin në prag të derës së PPSH, nuk ma botoi.
Me refuzimin e atij shkrimi, dyshimi që kisha mu vërtetua katërçipërisht. Në të gjitha partitë po gëlonin ish komunistët. Prandaj kam mendimin se gjithçka ka qenë e manipuluar veç rasteve të veçanta kur kjo nuk ka qenë e mundur dhe u ka dalë dore. Xhelil Gjoni, ish anëtar i Byrosë Politike që ka dalë me një intervistë ka të drejtë kur thotë se ishte piketuar rruga nëpër të cilën do të ecte demokracia me pikatore. Sepse ja ku jemi, vërtet iku Xhelili nga pushteti asokohe, por ja ku mbeti i biri. U bë ministër i brendshëm. A mendohej kjo në dhjetor 1990 apo në shkurt 1991? E keni pas deputet deri vonë e kush e di mbase është ambasador diku. Se shteti vazhdon të jetë i ish komunistëve dhe bijëve të tyre.
Po të kish ndodhur demokracia e vërtetë kjo vazhdimësi e pjella bastardhe komuniste nuk do të kishin vend në parlament dhe as në pushtet. Kurrsesi në ndonjë post qeveritar, nuk do të kishte as bashkëpunëtorë të sigurimit ministra e deputetë. Prandaj është jo pandehmë, por bindje e plotë se siç e planifikuan ashtu ndodhi. Nga ana tjetër Xhelil Gjoni gënjen kur thotë se mitingu që organizoi ai kundër atyre që u futën në ambasada më 2 korrik 1990, ishte i lirë. Jo. Ka pas urdhër të rreptë nga Komiteti i Partisë së Tiranës që duhej të ishin të gjithë punonjësit në miting tek Pallati i Kulturës, dhe po mungove pushoheshe nga puna. Për këtë kishin vënë edhe njerëz të merrnin firmat nëpër institucione që do të shkoje patjetër në miting. Janë gjallë njerëzit që i vunë ata të Byrosë së Partisë të na i merrnin firmat në Kinostudio në korrik 1990. Në është gjallë daktilografistja e Kinostudios Nazmije Pepa le të flasë. Pra ka qenë miting me detyrim dhe me firmë, ndryshe nuk do të shkonte asnjë veç komunistëve.
Por edhe gjendja reale që kemi ende dhe sot e kësaj dite tregon se dekomunistizimi i shoqërisë shqiptare nuk është bërë kurrë, ndaj edhe më tej Shqipëria do të jetë e kapur prej pinjollëve të tyre, edhe kur këta shtiren si demokratë të mëdhenj. Ja edhe mendësinë e medias që ka kurajën të shpalosë në publik edhe lajme të këtij lloji, në “A1 Report TV” thuhet se "Nipi i Spiro Kolekës arreston nipin e Enver Hoxhës". Pra edhe prej televizionit që është afër Qeverisë e përkëdhelet prej saj, duke i dhënë tenderë, i konsideronte këtë arrestim të Ermal Hoxhes për drogë, si luftë brenda llojit. Kujtojmë se me tenderin Bunker Art #1 dhe #2, italiani bos i shtyp -TV në Tiranë Carlo Bollino fitoi miliona euro.
Konkluzioni që del është se që nga viti 1944 e sot pushtetin vazhdojnë ta kenë komunistët e pinjollët e tyre biologjikë. Rasti më tipik është i vitit 2017, kryeministri shqiptar në mes të parlamentit afishoi pozicionin e tij duke thënë se jam partizan (kuptohet partizan i Enver Hoxhës se ai i kishte partizanët) dhe jo i Ballit Kombëtar, që sipas tij hanin e vazhdojnë të hanë pula. Një fjalor krejt i ngjashëm me atë të Enver Hoxhës gjatë 40 vjetëve të sundimit të tij. Asnjë protestë nuk u pa nga opozita për këtë skandal, as nuk e dërgoi çështjen në Gjykate Kushtetuese sepse kryeministri është i gjithë popullit e jo i komunistëve e partizanëve të Enver Hoxhës. Si kryeministër ka bërë një betim të cilin e thyen publikisht në parlament e ku deputetët, që kanë një nivel kulturor mjeran, heshtin si mumie egjiptiane. Dhe e dini se pse nuk u ankuan, se edhe këta te Enver Hoxhës kanë qenë, madje me shumicë spiunë sigurimi të emëruar për faqe të zezë deri edhe ministra.
E vetmja gjë që ka ndryshuar në këto dekata te lodhshme, të emërtuara tinëzisht si tranzicion, është liria për të folur dhe shkruar, por edhe kjo e kufizuar se nuk ka një Media plotësisht të lirë e jashtë politikës në Shqipëri. Nuk gjen dot një organ që kritikon e investigon të dy palët e politikës, partitë e korruptuara deri në palcë prej të cilave buron një pushtet i kalbur, që veprojnë si banda, të cilat nuk janë opozitarë me njëra-tjetrën, por thjeshtë kundërshtare në pamje e solidare në thelb. Me qëllim për të zhvatur popullin, çfarë e tha hapur nga kryeministri. Vetingu nuk bëhet për ne, - ju drejtua kundërshtarëve të vet, por për të tjerë. Kësisoj i qetësoi dhe i siguroi bashkë hajdutet kundërshtarë se nuk ju prek njeri. Pra ai që do të kontrollohet se mos vjedh qenka populli dhe jo qeveria, as nëpunësit e lartë, as deputetët apo krerët e opozitës e ish kryeministri, e ish ministrat. Kjo po është reformë si ato të Tanzimatit në epokën e mallkuar të sulltanëve, sikur të ishim në shekullin e 19. Dhe diplomatët e huaj shohin dëgjojnë e heshtin si bufa.
Këto parti gjoja kundërshtare nuk dallohen nga njëra-tjetra prej ideve a platformave, por thjeshtë prej kolltukëve për të cilët bëhet lufta si qëllim në vetvete. A nuk u vu re se Kryeministri shqiptar, që është dhe kryetar i PS, nuk përmendi asnjë program për mirëqenien e popullit, punësimin a pensionet. Madje nuk premtoi për ndonjë zhvillim ekonomik apo kujdes social. Rast unik në botë të shkosh dhe të zgjidhesh pa premtuar asgjë. Gjithë kohën në një fushat të kaluar u morën me bejte e zhargone deri në banalitet estradash: “Që të mos na e luaj tjetri timonin andej e këndej na jepni atë dreq vote”.
Pra fushata kishte qëllim në vetvete pushtetin, “timonin” e as gjë tjetër, pa thëne as se çfarë do të bënte me këtë pushtet e si do ta dredhonte timonin. Ndërsa tjetri nga opozita lëshon kushtrimin "Është rradha jonë, është rradha jonë!" sikur të ishin në radhë të peshkut.
Një fushata e tillë vulgare pa asnjë premtim real, dhe me genjeshtra ordinere, e ka degjeneruar tërë sistemin zgjedhor në Shqipëri duke e bërë të pakuptimtë. Gjithsesi të shfaqet e çfarëdo demagogjie që të përdoret, demokracia komuniste e platformës së Ramiz Alisë me pikatore ka triumfuar. Duam apo nuk duam ne, duan apo nuk duan ta pranojnë të huajt, dielli me shoshë nuk mbulohet.

♨️* Psarotavernë/ restorant peshku/ si ngjalat në gjirin e Lalëzit.

🟠 Robert Martiko, me fytyrë nga drita - nga K. P. Traboini


ROBERT MARTIKO, ME FYTYRË NGA DRITA 

Nga K. P. Traboini

      Shkrimtari dhe esteti Robert Martiko kërkon e përçon dritë në mendimin estetik të kohës e në mendjet njerëzore. Romanin "Përjetësi pa kohë" e kam lexuar dhe siç jam shprehur dhe më parë, është një libër që më ka impresionuar për nga atmosfera që krijon, idetë dritëndriçuese që përcjell, një vepër e madhe që në çdo episod më kujtoi mjeshtrit e mëdhenj të prozës botërore e thashë, ky autor i vesh veprat e veta me një aureolë drite e cila e ndriçon shpirtin e lexuesit. Dhe pasi e lexova, nëpër vorbullat e dritës e kuptova mirëfilli se kategoria e pseudokritikëve në Tiranë e Prishtinë nuk do të flasin për këtë vepër se dalin picak me rrokanisjen e tyre nëpër vepra mediokrre që kanë mbushur tregun letrar. Ndaj i shkrova: "Të faleminderit Robert Martiko, misioni yt është drita dhe rilindja shpirtërore e njeriut!"
        Këtë mendim shpreha më 24 dhjetor 2022. Kaluan dy vjet. U bënë panaire. U dhanë çmime. U vetlavdëruan plot autorë për mediokrritetet e veta, u asdisen e u lazdruan, por as në Tiranë e as në Prishtinë nuk u ndje një zë nga ata që udhëheqin grixhën, a thënë ndryshe ky taborr i kritikës për romanin madhor "Përjetësi pa kohë" nuk tha asnjë fjalë. Vallë kaq mediokërr është mendimi estetik i atyre që manipulojnë botime të marramendshme të letërsisë së huaj dhe ato pak prurje të letërsisë shqipe me të cilën merren ligsht?
        Kjo vepër e madhe e Martikos ribotohet këto ditë, pra lexuesi e kërkon, por mendimi estetik ( nëse e kemi) hesht. Këto janë paravolitë e kohës pa kohë, i mendjeve ende të pandriçuara që përfitimet materiale u kanë zënë sytë.
Por flasin a nuk flasin për "Përjetësi pa kohë", ky roman me titull sinjifikativ, për mendimin tim është një vepër monumentale, ka vështrim të thellë human e psikologjik se çfar ndodh në shpirtat e njerëzve kur të krisurit e kësaj bote ndërmarrin revolucione të përgjakura duke mbjellë kudo frikë, tmerr dhe vdekje, duke përmbysur e rroposur shtete e kombe më keq se fatkeqësitë e natyrës.
        Duhet të kesh një shpirt të madh, mendime të kthjellta e të ndritshme të realizosh vepra të tilla që pasqyrojnë epoka dhe i tejkalojnë ato, siç është "Përjetësi pa kohë" i shkrimtarit erudit Robert Martiko.
Kam lexuar edhe esenë për De Raden, në të njëjtën hulli dhe kjo analizë ideoestetike që mund ta quaja radiografia e spektrit të dritës Deradiane.
        E shohim dritën e kokën e kthejmë nga errësira. Çfarë paradoksi! Çfarë mjerimi! 
        Tek lexon veprat e Robert Martikos ndjen të bëhen aq të pranishme fjalët e shkrimtares amerikane Helen Keller: "Ktheje fytyrën nga dielli dhe nuk do ta shohësh errësirën."
 
3 dhjetor 2024

22 November 2024

Γιώργος Μίχας: Çfarë kanë të përbashkët, Thesauros, Thesali dhe Selanik?

Γιώργος Μίχας: ÇFARË KANË TË PËRBASHKËT?
THESAUROS, THESALI dhe SELANIK?

ÇFARË KANË TË PËRBASHKËT? THESAUROS, THESALI dhe SELANIK?
Τι κοινό έχουν, Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ, Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ και Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ;


Nga JORGO MIHAS
Γιώργος Μίχας

Shqiptarët do të na thonë:
Siç e dini, në gjuhën greke "shumë ar" quhet "Thesar". Në gjuhën arvanitase tani, "shumë flori" quhet "Thessar". Këto dy fjalë, "Thesar" dhe "Thessar", duket se janë të njëjta dhe kanë një rrënjë të përbashkët. Po kush e kopjoi nga kush? Arvanitasit konsiderohen si “të dyshuarit e zakonshëm”, të cilët, siç na thonë “Kalemxhijtë”, se shqiptarët kanë vjedhur dhe kopjuar shumë fjalë nga gjuha greke, për të pasuruar fjalorin e gjuhës së tyre... “të varfër”!
Por le të shohim, kështu janë gjërat apo janë krejtësisht të ndryshme?
Pra, "Thessar" i arvanitasve është një fjalë e përbërë, e cila zbërthehet në fjalët "Thess" + "ar" (thes + ar), që na japin pikërisht kuptimin "shumë ar".
“Thesauros”, megjithatë, nuk duket se interpretohet ndryshe dhe pa marrë parasysh “Thessarin” (Thess + ar) të gjuhës arvanite.
Por, përveç fjalës “Thesar” dhe emrit të “Thesalisë”, që të lashtët e quanin edhe Argos Pellazgjik, ai ka si “rrënjë” edhe “Thess” (thes). Ky e ka interpretimin e vet në faktin se rajoni i Thesalisë konsiderohej si “hambari” i Greqisë. Domethënë, ky rajon ishte ai që prodhonte më shumë “Thes” (qese) drithëra.
“Thessalonica” tani, siç dihet, ia detyron emrin vajzës së Filipit “Thesalonica”, emri i së cilës iu dha falë “fitores” së maqedonasve mbi Thesalinë. D.m.th. "Selaniku" ka ardhur nga "Thesaloni + fitore" !!!
Pra, sipas sa më sipër, vërtetohet edhe një herë se kalamarët( kalemxhijtë) kanë qenë ata që kanë marrë apo kanë kopjuar nga gjuha e pashkruar e arvanitasve, që është mbetje e gjuhës së pellazgëve të lashtë, dhe jo arvanitasit analfabetë.
Prandaj është “Thesauros” që ka ardhur nga “Thessar”, dhe jo “Thessar” nga “Thessauro”!



_____________________________



Τι κοινό έχουν,
Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ, Η ΘΕΣΣΑΛΙΑ και Η ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ;


Θα μας το πουν τα αρβανίτικα !
Ως γνωστόν, στην ελληνική γλώσσα το «πολύ χρυσάφι» το αποκαλούν ως «Θησαυρό». Στην αρβανίτικη γλώσσα τώρα, το «πολύ χρυσάφι» το αποκαλούν ως «Θεσσάρ».
Οι δύο αυτές λέξεις, «Θησαυρός» και «Θεσσάρ», φαίνεται πως είναι ίδιες και ότι έχουν κοινή ρίζα. Αλλά ποιος αντέγραψε από ποιον; Ως «συνήθεις ύποπτοι» θεωρούνται οι Αρβανίτες, οι οποίοι, όπως μας λένε οι «Καλαμαράδες», έχουν κλέψει και αντιγράψει πολλές λέξεις της ελληνικής γλώσσας, προκειμένου να πλουτίσουν το λεξιλόγιο της δικής τους ... φτωχής γλώσσας !
Για να δούμε όμως, έτσι είναι τα πράγματα ή είναι εντελώς διαφορετικά;
Το «Θεσσάρ» λοιπόν των Αρβανιτών είναι μία σύνθετη λέξη, η οποία αναλύεται στις λέξεις «Θεσσ» + «αρ» (σάκος + χρυσάφι), που μας δίνουν ακριβώς την έννοια για το «πολύ χρυσάφι».
Ο «Θησαυρός» όμως, δεν φαίνεται να ερμηνεύεται διαφορετικά και χωρίς να λάβουμε υπόψη μας το «Θεσσάρ» (Θεσσ + αρ) της αρβανίτικης γλώσσας.
Αλλά, πέρα από την λέξη «Θησαυρός» και το όνομα της «Θεσσαλίας», που οι αρχαίοι την αποκαλούσαν και ως Πελασγικό Άργος, έχει και αυτό ως «ρίζα» του το «Θεσσ» (σάκος ή τσουβάλι). Αυτό, έχει την ερμηνεία του στο γεγονός ότι η περιοχή της Θεσσαλίας θεωρούνταν ως ο «σιτοβολώνας» της Ελλάδας. Δηλαδή, η περιοχή αυτή ήταν εκείνη που παρήγαγε τα περισσότερα «Θεσσ» (τσουβάλια) δημητριακών.
Η «Θεσσαλονίκη» τώρα, όπως είναι γνωστό, οφείλει το όνομά της στην κόρη του Φιλίππου «Θεσσαλονίκη», της οποίας, το όνομα αυτό, της δόθηκε χάρις στη «νίκη» των Μακεδόνων επί των Θεσσαλών. Δηλαδή, το «Θεσσαλονίκη» έχει προέλθει από το «Θεσσαλών + νίκη» !!!
Άρα, σύμφωνα με τα παραπάνω, αποδεικνύεται, για μία ακόμη φορά, ότι οι καλαμαράδες ήταν αυτοί που πήραν ή αντέγραψαν από την άγραφη γλώσσα των Αρβανιτών, η οποία είναι κατάλοιπο της γλώσσας των αρχαίων Πελασγών, και όχι οι αγράμματοι Αρβανίτες.
Επομένως, ο «Θησαυρός» είναι που προήλθε από το «Θεσσάρ», και όχι το «Θεσσάρ» από το «Θησαυρό»!
KUSH ËSHTË JORGO MIHAS
arvanitas me përkushtim të jashtzakonshëm.

Jorgo Miha eshte sot nje nga njerëzit më të përkushtuar që edhe në kushtet e presioneve të jashtëzakonshme kurrë nuk është tërhequr nga kauza Arvanite. Ndonjë mendimi nihilist do ti thosha, pse çfarë kërkoni të bëjë më tepër ky arbëror i Greqisë, kur shteti shqiptar as në aspektin kulturor nuk u hap derën studiuesve, punonjësve shkencor dhe artistëve nga bashkësia arvanite që janë miliona por të shtypur në pikpamje kulturore e gjuhësore. Pse Akademia e Shkencave Tiranë, nuk i ka ftuar asnjëherë në kuvendet e saj studiuesit arvanitë. Pse Ministria teveqele e Kulturës nuk fton grupet kulturore arvanite, por duhet ti paguajmë miliona një Riki Martin? Sepse shtetaret shqiptar e bejne ne breke nga frika e Greqise. Paburrnia e tyre i çon në antikombtarizëm. Po drejtohemi nga ata që i shesin përditë interesat kombëtare. Dhe duhet ta dimë mirë se të flasësh gjuhën shqipe në Greqi është akt kurajo e jo më të shkruash e botosh libra për shqiptarët e Greqisë.
Respekt e nderim per arvanitasin me gjak shqiptar, Jorgo MihaGjaku ujë nuk bëhet- thone arvanitet.

Përgatiti: Kolec P. Traboini

🛐🔜 Miti i Hotit 2. - nga K. P. Traboini

 🇦🇱  M I T I  I  H O T I T 🇦🇱

 (Vazhdimi 2)

ME NJË TË RAME TË LAPSIT, AS  SHKRUHET E AS NUK SHUHET HISTORIA

Mos u ngutni të thoni se Hoti nuk mori pjesë në qendresën antikomuniste kur hordhitë e kuqe të Enver Hoxhës ja mësynë maleve të Veriut si të ishte një epidemi murtaje. E di që sot bijt e murtajës na sundojnë, por kjo nuk më ndalon të them të verteten. Për ato që kanë ngjarë në 1944 e më pas, vertetë askush nuk i di të gjitha se të dekunit nuk flasin e të gjallët i thonë gjërat si tua dojë mideja. Mos merrni persipër me thanë as kështu dhe as ashtu vetëm duke u nis nga kujtesa e do njerëzëve që nuk kanë qenë as dëshmitar. E para duhet të shkoqitim se për cilën kohë flitet, kujt ngjarje i referoheni? Janë dy ngjarje në atë kohë tragjike në Malësi të Madhe që të kujtojnë mësymjet mizore të osmanëllinjëve të Turgut Pashës. Hordhitë e Enver Hoxhës nuk ishin më pak mizore. Kur repartet partizane mësynë me hi në Kelmend pati kundershti për mos me i lanë, pra në 1945 nuk pati kryengritje, por rezistencë. Kjo rezistencë nuk ishte e organizuar, por aty këtu ku shfaqesh murtaja e kuqe komuniste malësorët i bënin ballë. Në këtë qendresë pati të vramë nga dy palët. Shqiptar me shqiptarë vriteshin, dhe këtu secila palë quan heroj të vetet, por në të vërtetë ishin viktima të luftës civile që historianët e kulisave, xhufkëkuqët e komunizmit më kot i mohojnë. Si kudo në Ballkan ku mbinte bari i keq i ndikimeve të Kremlinit. Në këtë qendresë kishte nga Kelmendi ma shumë se atje shkuan partizanët e Enver Hoxhës. Por u vranë edhe nga Hoti. Nuk i lejohet askujt të thotë se Hoti ndihmoi partizanët për të hy tradhtisht në Kelmend. Së pari Hoti ishte i nda përgjysë. Në gjysmën andej kufirit partizanët e Titos pushkatuan në Hot kë deshen. Edhe priftin e Traboinit At Zefin me disa dashamirë të tij i pushkatuan pa gjyq. Pa gjyq pushkatuan në Pejë edhe femra shqiptare si Domenika Skanjeti Vila, vajza e Motres Tone, mbesë e Kol Idromenos. Pushkatuan në Kosovë edhe vajzën shkodrane Marie Shllaku dhe priftin Benardin Llupi, e dy të tjerë. Këtej kish mbet Gjelosh Luli i Traboinit të Hotit, qendrestar deri në vdekje. Ai që ndihmoi partizanët që shkonin me vra në Kelmend ishte një Rapshjanë, faqja e  zezë Kol Maçi që dhe ai viktimë e komunisteve u bë. E vranë pas disa vitesh komunistët në burg "Ruben e kuqe". Tash shkollës i kanë vu emrin e tij në Rapsh. Dy herë faqja e zezë. Po të kishin vu emrin e një mesuesi të gjimnazit të Pejës,  Gjergj Martinit, i pushkatuar në Kosovë djalë trim dhe i talentuar nga Traboini i Hotit. Punë për Rapshjanët por ata me Kol Maçin nuk e përfaqësojnë tërë Hotin. Një njeri që çnderon veten nuk mund të nderoj askend e jo më Hotin kreshnik më bëma në histori " Pushka e Hotit e dora e Zotit" siç thotë tan Malësia e Shkodra. Prandaj mos thoni se nuk e luajtu stolin Hoti kunder komunistëve. E gjithë kjo nuk ishtë kryengritje, por qendresë madje spontane dhe e pa organizuar si Malësi e Madhe. Kryengritje quhet ajo që në 1945 bëri Gjergj Shabani në Zadrimë, kryengritsi i parë kunder komunistëve, por dështoi. Ndër ata që u pushkatuan,  nëntë burra katolikë në një ditë,  ishte edhe një djalë trim nga familja e Marash Ucit, Palok Uci i Traboinit të Hotit, u pushkatue në mars 1945. Organizimi i një kryengritje me përmasa të mëdha është ajo që ka emrin Kryengritja e Postribës. Megjithëse emri i mbeti Postribës, se aty përgjakja nga hordhitë komuniste u bë më e madhe, më mizore, por në fakt ish lidh besa me tan krahinat rreth e qark Shkodres dhe në kryengritje kishte edhe eksponentë nga Shkodra dhe katundet e tjera. Nuk arrit të kordinoheshin dhe Kryengritja filloi e pjesëshme. I mbeti puna Postribës dhe atyre shkodranëve e të tjerëve që ishin vendue në Postribë. Aty bënin pjeshë shumë burra nga Hoti, dy nga të cilët i kam njohur Gjon Luc Gjeloshi Lekaj i vëllai i kompozitorit Zef Lekaj, dhe Gjelosh Vata të dy këta nga Traboini i Hotit që u burgosën si kryengritës e s'duhen harruar. Kryengritja dështoi se nuk u ngritën të gjithë në një kohë siç qe parashikuar duke perfshi Nënshkodren. Ishte dyshimi se komunistët kishin dijeni për ditën e Kryengritjes prandaj nisi para kohe. Veç luftëtarëve që zbriten nga ura e Mesit askush nga rrethinat e Shkodrës nuk lëvizi. Por gjithësesi kryengritja nuk ishte vetëm e Postribës, por Postriba u bë qendra ku mblidheshin ata që e urreni  komunizmin. Dhe nder pushkatime që bënë komunistët është dhe ndonjë shkodran si Guljerm Suma, por edhe një mësues kryengritës nga Traboini i Hotit Pjeter Pali që ishte edhe mik edhe kushëri me babën tem. Pra nuk mund të thojë askush se nuk luajti Hoti nga stoli e ndenji në një qoshe kur bijte e tij pushkatoheshin nga komunistët. Fatkeqësia kombëtare e shqiptarëve në histori ka qenë e mbetet mos përbashkësia, edhe pse e dinë mirë se shkopinjt thyhen më lehtë një e nga një se të gjithë bashkë vazhduan e vazhdojnë të jenë krye në vedi. E ka stigmatizue At Fishta këtë dukuri shqiptare, por nuk nxirret asnjë mësim kur veshi punon e mendja flë. Që ti kthehemi fjalës ku e nisëm: Me një të rënë të lapsit as shkruhet e as shuhet historia.

©️ Kolec P. Traboini

27 October 2024

🔵 Eleni Vulgari-Golema- heroina e burgjeve të Juntes Ushtarake Greke / nga K.P. Traboini




ELENI VULGARI - GOLEMA
Nëna greke në Athinë që me përcolli në Amerikë me lot në sy - si zbulova tek ajo, pas 30 vjetësh, heroinën e burgjeve të Juntës Ushtarake Greke. 

Nga K. P. TRABOINI

Duhet pranuar se pa ndihmën e Eleni dhe Babi Golemes gazeta “Egnatia” nuk do të botohej kurrë. Pse e them ketë? Sepse askush në Athinë nuk mori përsipër të bënte trajtimin kompjuterik, formatimin e faqosjen e gazetës edhe kundrejt pagesës që në fund të fundit ishin ata që e vendosnin. Grekët kanë tjetër sistem alfabetik, cirilik, që krejt ndryshe nga gjuha shqipe që është mbështetur në shenjat grafike të alfabetit latin. Mund të ishin edhe shkaqe të tjera që më pengonin, por me ndërmjetësimin e shkrimtarit minoritar Spiro Xhai, ishte vetëm ky çift bashkëshortësh që më hapën derën, me pritën me ngrohtësi e më thanë se do bëjmë të pamundurën dhe gazetën e emigrantëve shqiptarë do ta botojmë. Kisha rënë në njerëz të mirë tek të cilët në ato tre vjet që u gjenda e punova aty për gazetën shqipe, u ndjeva gjithmonë mirë. Me kishte thënë Spiro Xhai se kishin qenë të dy të burgosur politike në kohën e Juntës Ushtarake. Se për jetën e tyre në burg ishte bërë një film artistik. Nuk i kisha pyetur se nuk doja t’u lëndoja plagët e vjetra. Por një herë kur po punoja me Dinen, më vjen zonja Eleni Golema e më thotë, eja se do të them diçka se je gazetar. Shkova pas saj dhe u futëm në zyrën e pronarëve. Aty ishte Babi me një djalë te ri elegant e simpatik, me flokë të gjata siç ishte në mode në vitet 90. Ky është djali ynë, më tha zonja Eleni. Ky ka lindur në burg kur kemi qenë të dy të burgosur politikë burg. Dhe ndërkohë që i dhashë dorën djalit të tyre, zonja Eleni vazhdoi, është student në Universitet. Babi Golemas i qeshnin sytë me krenari. Djali i tyre lindur në burg ishte drita e syve të tyre.
Nga fundi i Korrikut 1995, kur preva biletën e avionit që familjarisht të shkonim në Amerikë, në qytetin Filadelfia, nuk mund të rrija pa shkuar e takuar edhe çiftin Golema. Më kishin bërë një surprizë. Nuk e mendoja kurrë se do të ndodhte ashtu. Në një nga dhomat kishin vendosur një tavolinë të madhe e mbi të torta, biskota, ëmbëlsira të ndryshme. Erdhën të gjitha vajzat e gratë që punonin në kompjutera. Foli Babi Golema, foli dhe zonja Eleni. I përshëndeta dhe unë. Më thanë se ti do të ikësh në Amerikë, por mos na harro, eja ndonjëherë të na takosh. Eleni Golema me lot në sy më përqafoi e më tha se të kemi si djalin tonë, u mësuam me ty.
Ishte fat i madh që i njoha, por jo vetëm për gazetën, por për cilësitë njerëzore që kishin. Isha ndarë një ditë më parë edhe me pronarin e kompanisë Medit AE, Llazaros Dukaqis, që pasi merrte fonde nga Brukseli për emigrantet e huaj ndihmonte nga pak botimin e gazetës, por ndarja me të ishte e ftohtë.
Është e natyrshme që pas vitesh nga dëshira për të mësuar për njerëzit që kam njohur të kërkoja njoftime mbi ata. Tanimë kushtet janë e çdo kush e ka një kompjuter e celular me të cilët mund të informohet për çdo gjë në botë. Ndër këto kërkime, për mua, ato të Greqisë janë më të rëndësishmet. Në këto kërkime me emrin Eleni Golema, gjeta një njoftim të vjetër. Një letër që ajo i drejtonte opinionit publik grek dhe botëror ndërkohë që ishte e burgosur politike në burgun e Koridalos. Gazeta që botohej në Kanada, sepse Greqia ishte nën sundimin e Juntës Ushtarake, mbante datën 28 prill 1972.
Zonja Eleni, ajo grua me shpirt të madh shkruante në atë letër për fatin e saj, çfarë unë nuk do ta kisha mësuar kurrë nëse nuk do të gjendej faqja e kësaj gazete shkruar në anglisht. Zonja Eleni me mbiemrin e vajzërisë Vulgaris, ishte e bija e një mësuesi, me baba atdhetar demokrat të pushkatuar nga hitlerianët, me një nënë stoike, që e burgosën politikisht dhe katër vajzat e saj jetime e të mitura, rriteshin nga gjyshja. Kur Eleni ishte gjimnaziste e kishin arrestuar dhe kur i kishin kërkuar të hiqte dore nga idetë demokratike i kishte kundërshtuar sepse ishin idetë e babait që ja kishin ekzekutuar pushtuesit hitlerianë.
Elenit ju dha një dënim absurd vetëm pse burri i motrës se saj Nikos Genas një revolucionar ky i dënuar pesë herë me vdekje, në vitin 1954 kishte hyre ilegalisht në Greqi dhe ishte strehuar ca kohë në familjen e gruas, qe ishte e motra e Elenit. Vetë Nikos Genas u arrestua dhe u burgos bashkë me të gjithë pjesëtarët e familjes Vulgaris. Edhe pse i dënuar pesë herë me vdekje, doli amnistia e presidentit dhe ai ishte i lirë, pikërisht në këtë kohë, gusht 1966, arrestohet Eleni dhe për këtë ngjarje të kaluar ku ajo nuk kishte asnjë përgjegjësi, dënohet me 10 vjet burg, ngjarje që bëri bujë në Europë dhe për te cilën ndërhyri Amnesty International.
E mora këtë letër, e përktheva dhe tani po e vendos ndër kujtimet e mia për kohën e qëndrimit në Greqi. Kisha parë tek Eleni mirësinë, shpirtin e bukur e zemrën e pastër të një nëne, por nuk mund ta mendoja kurrë se ajo ishte dhe një heroinë që përballej sypatrembur me regjimin diktatorial të Juntës Ushtarake.


LETËR NGA BURGU
Një nëne greke kërkon drejtësi botuar anglisht më 28 prill 1972

Thirrja për drejtësi nga Elena Voulgari-Golema, një nga shumë gra të burgosura politike të mbajtura në burg nga regjimi i kolonelëve të zinj në Greqi, iu dërgua gazetës nga Lëvizja Sindikale e Bashkuar Greke kundër Diktaturës. Nga Burgu i Koridallos, ku po mbahem e izoluar si e burgosur politike me 15 gra të tjera greke luftëtare për demokraci dhe paqe, i drejtohem opinionit publik grek dhe botëror, organizatave ndërkombëtare, liderëve politikë, intelektualë dhe socialë, ju parashtroj në mënyrë të shkurtër tragjedinë e pabesueshme të familjes sime. U arrestova në gusht të vitit 1966 dhe në tetor të atij viti u dënova nga gjykata ushtarake e Larisës me 10 vjet burg për arsye thjesht politike. Rasti ishte i mbështetur në ngjarjet e 15 vjetëve më parë, rreth vitit 1954, ndërsa unë isha ende studente në shkollë të mesme. “Krimi” im i supozuar ishte se shoqëroja nga Athina në Larisa bashkëshortin e motrës sime, Nikos Genas, në një kohë kur ai persekutohej për veprimtaritë e tij demokratike. Sado e paimagjinueshme që mund të duket, por është në fakt, dënimi im ishte për shkak përgjigjes që i dhashë kryetarit të gjykatës ushtarake, kur ai më pyeti nëse këmbëngulja në bindjet e mia politike. Përgjigja ime ishte: “Nëse gjykohem për idetë e mia, pra për idealet për të cilat pushtuesit nazistë ekzekutuan babanë tim, një patriot i shquar, demokrat dhe edukator, që kaloi vite në birucat e regjimit diktatorial të Metaksasit dhe më në fund i sëmurë rëndë, ishin hitlerianët që e dërguan para një skuadre ekzekutimi, po ju përgjigjem juve me krenari: Po, unë insistoj në ato ideale njerëzore universale”. Kaq mjaftoi që gjykata ushtarake të më dënonte me 10 vjet, pa marrë parasysh faktin se isha në muajin e pestë të shtatzënisë. Kunati im, Nikos Genas, ishte i pranishëm në sallën e Gjykatës Ushtarake, ndërsa unë isha në gjyq. Por ai ishte i lirë sepse “krimi” për të cilin ishte dënuar pesë herë me vdekje është amnistuar. Dhe unë po gjykohesha si bashkëpunëtor në të njëjtin "krim!"
Ky është lloji i drejtësisë që kam marrë. Është e pamundur të përshkruash atë që ka pësuar familja ime e pambrojtur, veçanërisht që nga dita kur hitlerianët ekzekutuan babanë tim. Shtëpia jonë u dogj vazhdimisht si nga gjermanët ashtu edhe nga bandat e tradhtarëve kolaboracionistë që endeshin të shfrenuar nëpër vend. Nëna ime e ve, e cila duhej të rriste katër vajza, jo vetëm që nuk hoqi dorë; ajo vazhdoi veprën patriotike të babait tim, duke nderuar kështu kujtimin e tij.
Shpërblimi i saj ishte tetë vjet të kaluara në burgjet mesjetare dhe po aq në kampet e paraburgimit në ishujt e shkretë. Edhe më vonë, kur mezi mund të ecte, ajo u fut me forcë në një makinë të blinduar dhe u dërgua në ishullin famëkeq të burgut Jura. Për fat të mirë, si rezultat i thirrjeve nacionale dhe ndërkombëtare, ajo sot është e lirë. Guximi i saj i pakrahasueshëm, mirësia, patriotizmi i saj, së bashku me shëmbullin e babait, ndikuan thellë tek unë. Kam një djalë të vogël të lindur në burg dhe tani jeton me nënën time, e cila është vetëm, e moshuar dhe e sëmurë në fshat. Burri im, Babis Golema, është gjithashtu një i burgosur politik në një burg të juntës që vuan një dënim prej 16 vjetësh të vendosur nga gjykata ushtarake në Athinë për veprimtarinë e tij kundër diktaturës. Kërkesat e mia të shumta për drejtësi dhe mëshirë refuzohen gjithmonë nga ata që qeverisin. Unë kërkoj drejtësi, jo mëshirë, nga pushtetarët ushtarakë. Kërkoj lirinë time, të cilës më kanë privuar për rreth gjashtë vjet, në mënyrë të paligjshme. Kërkoj t'i jepet fund krimit të kryer dhe që ende vazhdon kundër meje, ndaj një fëmije të vogël, ndaj gjithë familjes sime, ndaj gjithë grekëve. Kjo tragjedia ime dhe e familjes sime së bashku me mijëra tragjedi të tjera të patriotëve grekë në periudhën e pasluftës, jep një pasqyrë të qartë të vajtjeve dhe torturave që i janë bërë popullit grek si dhe përmbysjen barbare të vlerave morale në tokën tonë. Në vend të ushqimit, patriotëve u është dhënë vrer, ndërsa ata që populli i përbuz, shpërblehen, nderohen dhe sot sundojnë Greqinë. Në vend të bukës, patriotëve u është dhënë vreri ndërsa atyre të cilët populli i përçmon, shpërblehet, nderohet dhe sot sundojnë Greqinë. Unë besoj se burrat e denjë dhe gratë në mbarë botën nuk mund të qëndrojnë të heshtura përballë krimeve të tilla politike. Ata duhet të ngrenë zërin më ashpër duke kërkuar t'i jepet fund vuajtjeve dhe persekutimit të burgosurve politikë në Greqi. Më në fund është koha për t'i dhënë fund kalvarit të tyre nëpërmjet dhënies së një amnistie të përgjithshme politike, e cila përbën gjithashtu një parakusht për rivendosjen e demokracisë në vendin ku ajo lindi.


Letra është publikuar nga Shoqata Botuese “Fisherman”.
138 East Cordova Street, Vancouver 4, Вritish Columbia, Canada. 

 

 
Shkrimi që paraqesim është pjesë e kujtimeve të mia si emigrant në Greqi, që po përgatis për ti botuar në një libër.
 
 

12 September 2024

Liderucët pas vitit 1990 - nga K. P. Traboini

LIDERUCËT E PAS VITIT 1990

Pas vitit 1990 sekush nga liderucët që mbinin si kërpudhat pas shiut, po përpiqej të kapte një copë tokë, një fabrikë a uzinë, por më shumë një kolltuk në qeverisje. Këta trima të adhuruar nga turmat e leshuara si tufa çakejsh, ish komunista, ish spiunë, a bij të kuadrove të lartë të nomeklaturës, të llangosur kuq e blu luftonin për kolltuk, ku gjeja e parë që do bënin ishte të vidhnin popullin e vet. E vlerësoj vështrimin shumë realist në përshkrimin e luhatjeve të personalitet të një figure qëndrore të viteve 90, sepse në kushtet e sotme të një mediokrriteti e agresiviteti të turmave duhet me të vertetë kurajo për të artikuluar të vërteten, por bëhem konfuz kur shoh të thonë në komente trim ky e trim ai. Po me se, e çfarë kriteri përcaktohet trimëria. Se kështu me yrysh e hovada, budallai më i madh duhet të jetë trimi më i madh në këtë vend. Dhe kësisoj trimash që e vrasin tjetrin se me pe vëngër ka plot. Jemi vendi i trimave. Vendi që u këndon hajdutëve të piramidave financiare. Kur flasim për ndryshime të mëdha historike nuk ndahen cilësitë, siç ndajmë torten për ditëlindje, trimëria e mençuria shkrihet e treten në një pa arritur të kuptosh ku fillon njëra e ku mbaron tjetra.
Si nuk ju ngrit një lapidar mendjes në këtë vend, ku shitet aq shumë e ka aq pak.
Prandaj kot llomotitin turmat në mitingje politike. Në 1991-1992 dhe më pas nuk di të ketë pasur trima kjo tokë. Lufta është bërë kaçakshe, me çeta e klane, hajdutështe dhe mendja flinte gjumë. Pa le kur përdorin dhe termin karizmatik. Të mjeret ne për mjerimin ku kemi rënë, ku luftojmë për mbijetesë e pjerdh-flasim për ideale të mëdha dhe trimëri heroike rrugaçërore. Më falni po unë jam shumë skeptik si për trimëritë ashtu dhe karizmen e liderëve sharlatanë dhe pupetave të tyre që e shkatërruan këtë vend.
Çfarë kishin më shumë vende si Bullgaria e Rumania që u bënë antare të BE e ne pas dere që 32 vjet. Si nuk na ndihmoi sadopak karizma e liderucëve tanë që i pomponi nëpër asamble apo tollovi foltoresh? Pa le kur këta hajvanër vetlavdërohen.
Lavdi trangujve tonë kombëtar. Krenar për mediokrriteti kolektiv që fluturon me pras aty ku dihet por kinse nuk thuhet.
Ndjesë për mënyrën "trimërore" të shprehjes, por thashë të bëhëm një herë "karizmatik" dhe unë,... e mendjen e vura në gjumë.

©️ Kolec P. Traboini


05 September 2024

Akoma partallen me Rugovën - nga K.P. Traboini



AKOMA PARTALLEN ME RUGOVËN

Nga Kolec P. Traboini

Shkruajnë në Internet:
Izetbegoviçi ështe hero i madh, ndërsa për Ibrahim Rugovën:
"E zunë rob serbët....Rugova doli në televizor dhe i kërkoi NATO-s të ndërpriste bombardimet mbi Serbinë, që tu jepte kohë dhe mundësi serbëve të vrisnin më shumë shqiptarë."
E çfarë nuk shkruajnë ata që bëjnë trimëri pas lufte e urtësi pas kuvendi.

 
Pra këta çkronjës i shohim punët krejt ndryshe nga se kanë ndodhur e nuk marrin parasysh asnjë rrethanë. Këta harrojnë se Bosnjë Hercegovina ishte Republikë, kur Kosovës edhe autonominë si krahinë ja kishin hequr. Bosnjë Hercegovina kishte një organizim shtetror, Kosova nuk kishte asnjë institucion shtetror, asnjë burim financiar, nuk kishte as polici dhe ushtri të saj.
Bosnjë Hercegovina, jo vetëm i kishte mjaft potenciale, por ajo, për shkak se ishin shtet me popullsi myslimane, u ndihmua materialisht e financiarisht nga vendet arabo-islamike. Ndaj megjithë masakrat e kryera ndaj popullsisë së saj, një popull martir ky, rezistoi dhe arriti të mbijetojë si shtet i pavarur, anipse me plot probleme sot e kësaj dite.
Kosova nuk kishte asgjë nga këto. Populli ishte nën mëshirën e të pamëshirëve, nuk kishte asnjë organizim, djemt e UÇK rezistonin, por në thellësi dhe zona të largëta, përtej qendrave urbane ku kishte nisur kasaphana serbe. Forçat e UÇK ishin të pakta në numër, armatosur keq dhe nuk arrinin ta mbronin gjithë popullsinë e Kosovës që rrezikonte të shfarosej.
Ibrahim Rugova jo vetëm e dinte historinë e përgjakshme të Kosovës, por e dinte edhe çfarë mund të bënin ushtarakët serbë dhe grupet paraushtarake, ploje mbi shqiptarët. Ibrahim Rugova ndiqte parimin të shpëtojmë çfarë mund të shpëtojmë në këtë kasaphanë të pritshme e të frikshme. Ibrahim Rugovës si lider në kushte tragjike i dhimbsej populli.
Prandaj është absurde të nxjerrësh prioritet cilësore të Izetbegoviçit mbi Ibrahim Rugovën.
Izetbegoviçi kur u zu nga serbët, kishte kujt ti telefononte, shtabit të vet të forcave ushtarake e civile mbrojtëse, po Rugova kujt do ti telefononte që tu thonte vazhdoni e qëndroni. Askujt. Rugova nuk kishte as shtet, as ushtri, as komandë, as shtab, e vetmja armë e tij ishte Gandizmi, që me serbët ishte e vëshirë të funksiononte, megjithatë shpresa e dëshpëruar gjithësesi quhet shpresë.
Ndryshimi në mes të Ibrahim Rugovës dhe Alija Izetbegoviçit, që dikush kerkon ti vejë në pah së prapthi, është se Ibrahim Rugova nuk ishte gjeneral, as ushtarak, as udhehëqes suprem fetar, ishte një njeri me shpirt të butë, tek ai kishte ndikuar parimi human e perëndimor për butësinë e tolerancen, të cilën as falangat e Millosheviqit dhe as Islamiket radikalë me Izetbegoviçin në përplasjen e tyre të madhe nuk e kuptonin e jo më ta zbatonin. Duke qenë me parim paqësor, një Gand në Ballkan, Rugova mendonte se me presionin e përëndimorëve Serbia do ta lëshonte Kosovën. Këtë shpresë kishte edhë pjesa më e madhe e popullsisë në Kosovë që i druheshin terrorit serb sepse e kishin hequr në kurriz një shekull. Fundja kjo ishte bindja e tij për të cilën pas vdekjes nuk mund më ti japë llogari askujt. Gjërat kanë ndodhur dhe historia është shkruar. Dhe ndryshimi më i madh në mes të Izetbegoviçit dhe Rugovës, që disa nuk duan ta kuptojnë fare, është se Rugova ishte kundër dhunës e gjakut, e kishte provuar që i vogël kur në sytë e tij, Serbët i kishin pushkatuar babain në oborr të shtëpisë. Nuk kishte të njëjtin fat tragjik Alija Izetbegoviçi që ishte një kuadër i lartë e një nga figurat e mëdha shtetrore në Jugosllavinë Titos. Mos vallë këta që anatemojnë pas vdekjes, kërkojnë që si i ati të pushkatohej edhe Ibrahim Rugova?
Nuk mund ti kërkohet tjetrit vetsakrifikim, kur ti vetë nuk ke bërë e nuk bën asgjë për Atdheun e Popullin tënd!

03 September 2024

Idhujt e rrejshëm të turmave- nga K. P. Traboini

IDHUJT E RREJSHËM TË TURMAVE
Nga Kolec P. Traboini 

Vras mendjen pse miqtë thartohen prej mendimeve që shpreh në esetë e komentet e mia. Për ta bërë më të kuptueshëm këtë trallisje jo pak tunduese po ju sjell një rast të fundit. Përcillet një poezi e një eksponenti të Real Socit që ishte nënkryetar i Frontit komunist të monizmit e në Kuvend si deputet rrinte pranë gruas së diktatorit. Nuk u mora fare me bëmat, të mira apo pamira qofshin të autorit eminent të poezisë së komunizmit, por thjeshtë me poemën e tij, me disa vargje ku thotë se shtëpitë publike u ngjiteshin Maleve në kohë të Zogut. Nuk jam zogist, madje jam antirojalist, por aty ndalova me kundërshti se ka diçka që më shqetëson. Me aq sa di historikisht, shtëpi publike nuk ka pasur në Malësi, por as në Hot nga e kam prejardhjen, ndaj reagova duke shkruar se autori mund ta ketë fjalën për ndonjë Shtëpi Publike pranë shtëpisë së tij të fëminisë në Gjirokastër, e ku ndonjë nga rrethi apo fisi i vet mund të kenë shkuar në bordello, por jo malësorët e mi.
Kur shkrova kështu nuk përqesh as nuk përgojova njeri. Mirëpo kaq u duhej që miqtë facebukas të thartoheshin e të pizmoseshin si mos më keq, u nxinë me të nxirë siç thonë nga jugu, sepse u kisha prekur perëndinë e letërsisë me të cilin flenë e zgjohen e veprat e të cilit i kanë si bibël e kuran së bashku.
Po cila ishte poezia e idhullit të tyre, me të cilin vraponin të dilnin në fotografi për tu bërë të pavdekshëm në një kafe verore të Tiranës? Po e citoj poemën kryevepër të plejadës së komunizmit që i vlerësonte kësisoj virtytet e Malësorëve të Veriut:

"…Himnizonin poetët zanat dhe shtojzovallet,
Por ato qëronin morrat ndanë ujrave,
Zanave, shtojzovalleve u dilnin kokallat,
Shtriheshin për lekë prapa shkurreve.
Ndonjëherë qëllonte që i braktisnin
Zanat e shtojzovallet bjeshkët epike,
Në lokalitete
Një nga një zbrisnin
E një nga një futeshin
Në shtëpitë publike.
Në shtëpitë publike, që u qepeshin maleve
Në shpinat e lodhura
Si plagë,
Si tallje."

Pra, Zanat e Bjeshkëve shqiptare të Malësisë së Veriut:
"qëronin morrat ndan ujnave",
"u dilnin kokallat",
" shtriheshin për lek mes shkurreve", "zbrisnin e futeshin në shtëpi publike"
e më pas Idhulli i tyre i poezisë vazhdonte me lëtyra të tjera aspak poetike:
"Në shtëpitë publike, që u qepeshin maleve".
Nuk u shpreha ashpër aty, por tash do ta them me plot gojë atë çfarë mendoj:
një perversitet i tillë ndaj vajzave dhe grave malësore nuk e ka përdorur si akuzë as armiku, as pushtuesi dhe askush në botë veç tij. Madje edhe vetë diktatori që i vriste malësoret të paktën me fjalë lëshonte ca shprehje tollumbace demagogjike kur ngrinte dolli me një gotë ujë me malësorët.
Po si more poeti të konsiderojë prostituta zanat e bjeshkëve, simotrat e Norës së Kelmendit, apo Tring Smajles së Grudës, për të cilën në shtypin amerikan shkruhej "Amazona shqiptare" me virtyte dhe bukuri të pashoqe në botë.
Po a e kish lexuar ky Idhull i turmave bolshevike poetin e madh amerikan Henry Longfellou në poezinë "Bukuri shqiptare" ku shkruan:

"O bukuri shqiptare çfarë mrekullije je,
Një popull unik, si një yll që vezullon,
Shpirti juaj le të shkëlqejë gjithmonë kaq i ndritshëm,
Dhe bukuria juaj burim drite gjithmonë."

Duke pas këtë vizion kundërshtova këtë paraqitje të përbuzëshme të poetit të turmave, duke e konsideruar një shpifje vulgare me të cilat sistemi diktatorial i shpërftyronte malësoret me qëllim për tua rrënuar krenarinë me të cilën e kanë përballuar historinë.
Më ofenduan, anipse nuk ofendova njeri nga komentuesit. Fola për një poezi të shkruar nga një "perendi", ndërsa ata hulumtonin nëpër arkivat e kohës për të gjetur ndonjë bordello në kohë të Zogut, e pak e nga pak e spostuan biseden drejt meje. Një vjershëtar që e ruaja në kujtesë nga koha e komunizmit F. R. mu kthye:
"Kolec Traboini. ...me nje "puritan" te dyllosur eshte e kot te shpenzohesh. Ta kurseva fjalen "vulgar"."
Më kishte kursyer ai, ithtari i idhullit, por unë nuk kisha pse të kursehesha pas kësaj insinuatë vulgare duke ju përgjigjur me të njëjtën monedhë.
" ...më mirë një puritan i dyllosur se sa një i shqyer bythësh moralisht e fizikisht.
Se sa e kam respektin për njërin e tjetrin është puna ime, ti shko tek kafeneja verore sa pa nisur shirat e dil në fotografi me Idhullin që të bëhesh i pavdekshem."
Por kot ja dhashë këshillën se ai fatmir i kishte dalë punës përpara, e kishte kërryer fotografinë me Idhullin më heret nga frika se mos Idhullin e zë ndonjë grip e nuk del më te kafeneja.
Pse pra thartojnë turinjt miqtë e çarten me mua kur ua prek idhujt pa krena të cilët, sipas tyre, bëjnë vetëm vezë të arta dhe turma duhet me patjetër tu bëjë vetëm Hosanna? Dhe po zure në gojë ndonjë kritikë për Idhullin, turmat të sulmojnë si piranja.
A ndoshta se, megjithë respektin që kam për besimet idhujtare të miqëve, unë mjerisht jam i mallëkuar të mos kem asnjë idhull.
Se pse më bëri Zoti kështu vetëm ai e di. Po fundja kush i di planet e Zotit që krijoj idhuj të rrejshëm e në krahë e përqark tij edhe idhujtarë të vdekshem, më të cilët Zoti më së shumti gajaset se sa i merr seriozisht. Se fundja, kush sot mund ta dijë se cilët ishin idhujt e vdekshëm të turmave që lazdroheshin si sot e para njëmijë vjetëve?!

Shkrimi është shkruar një vit më parë dhe kish mbetur në sirtar si shumë shkrime të tjera. Po tundohem ta publikoj.

Kush po qan për Hasan Rizanë?- nga K. P. Traboini


KUSH PO QAN PËR HASAN RIZANË?
 
Nga Kolec P. Traboini
 
 
Është fjala për gjeneralin i Turqisë me monumentin më madhështor kushtuar ndonjë individi në histori të Shqipërisë, Hasan Riza Pasha. Pikërisht në Shkodër ku nuk ka monument as Teuta që përballoi romakët dhe e çoi lart emrin e Ilirëve, as për mbrojtësit e kështjellës për 10 vjet, pas vdekjes se Gjergj Kastriotit të cilëve as emrat nuk ua dinë megjithëse Barleti i shkruan, ta zëmë një legjendë si kryekomandanti ushtarak i kështjellës Jakob Moneta. As për vëllezërit Lek e Pal Dushmani princër të Shkodrës dhe Zadrimës, bashkëluftëtarët më besnikë të Gjergj Kastriotit në Kuvendin e Lezhës 1444, deri sa dhanë jetën për trojet arbërore. Se për Dedë Gjo Lulin e malësorët kryengritës, që ngritën flamurin kombëtar në Deqiç më 6 prill 1911, as që bëhet fjalë.
Për dijeni të atyre që kërkojnë të lëshojnë shashka tymuese mediatike për të tunduar opinionin, nuk është bërë kaq shumë zallamahi publike kur u shqyen pllakat e bronzit për skrap dhe u pshurr Monumenti i Pavarësisë në parkun Rinia në qendër të Tiranës. Por Media do lajme dhe dikush ka oreks të madh për ti darovitur sikur në Shkodër të qe bërë gjëma e madhe. Mirë kur nuk thanë lajme-pjellësit se Turqia do ti shpall luftë Shqipërisë për dy pllaka mermeri të gjeneral pashait turko-osman. Në të vërtetë ai është irakian, djali i valiut të Bagdadit, Namik Pashës, por Turqia vazhdon të shohë ëndrra perandorake duke ndërruar e asimiluar sa të jetë e mundur historinë e popujve të tjerë.
Padyshim se është një punë e keqe që e kanë dëmtua sadopak monumentin e Hasan Rizait, por mos harroni se i kanë bërë monumentin më të madh në Shkodër dhe jo pa qëllim. E kjo i acaron disa njerëz kur bëjnë krahasime me heronjtë tanë kombëtarë të lënë në harrim. Paratë vërtetë i ka dhënë Turqia me thes. I ka dhënë se kërkon të na blejë historinë. Pra kjo nuk është një investim i saj krejt kot por i qëllimshëm. Me Hasan Riza Pashën edhe im atë ka bashkëpunuar gjatë rrethimit të Shkodrës si ndërlidhës me forcat shqiptare jashtë rrethimit (lexo Mikel Prenushi, Arkiva e Institutit të Historisë “Mbrojtja e Shkodrës 1912-1913”, Dosja A. IV, por edhe Preng Uli në librin “Hasan Riza Pasha – mbrojtësi i Shkodrës” Albin 1995, ku përmendet im atë Palok Traboini, në faqen 39). Ani pse gjeneral e vali turk, Hasan Riza Pasha ka vendin e tij në historinë e Shqipërisë, ka merita të padyshimta dhe meriton mirënjohje, por ai nuk mund të jetë shenja më e madhe e identitetit tonë si shqiptarë që të këtë monumentin më të madh në Shkodër. Monumenti i At Gjergj Fishtës është kurrgjë para tij në përmasa, aq më tepër kur ndodhën të dy në të njëjtin shesh.
Pse ky gjigantizëm?! Pastaj a ka monument për Teutën, për Baton, për Gentin në Shkodrën e mbretërve ilirë, apo 6 muaj rrethin e eklipsojnë tërë historinë tonë të mëparshme. A kanë ata që qëndruan 10 vjet përballë hordhive të Anadollit në 1468-1479 një të tillë monument. A kanë 300 djemtë shqiptarë të Drishtit të cilëve ua preu kokat një e nga një ushtria turke-osmane përpara mureve të Kalasë së Shkodrës? Jo asnjë shenjë për martirët e trojeve arbërore.
Një pllakë në kala si pjesë e historisë ka qenë e mjaftueshme për Hasan Riza Pashën. Por turkoshakët e Shkodrës (apo turkokallët siç i quante Lasgush Poradeci njerëzit me mendësi anadollake) e duan si një nishan krenarie e identiteti, e jo si një kujtesë e respekt historik.
Më i madh në historinë tonë është Lekë Dukagjini i Arbërisë apo Hasan Riza Pasha i Turqisë? Megjithëse kanë jetuar në epoka të ndryshme dhe çdo krahasim çalon. A ka ndonjë monument të Ded Gjo Lulit në Shkodër Loce? Jo nuk ka. Se nuk duan turkoshakët, se ai na paska vrarë vëllezërit ushtarë mysliman të ushtrisë të gjeneralit tjetër turk, Shefqet Turgut Pashë mizori, që edhe atij mbase duan ti ngrenë ndonjë monument madhështor. Sepse dihet që turkoshakët e këtij qyteti që kishin njëqind lidhje ekonomike deri dhe krushqi me pushtuesit, bashkëpunuan me ushtritë turke kundër malësorëve. Lexoni analet e historisë dhe ju shfaqet tablloja e turkoshakëve të Shkodrës, por jo vetëm të Shkodrës, se turkoshake kishte anë e mbanë Shqipërisë.
Jo shumë larg në kohë janë lëshuar në revansh, u ngritën si të tërbuar se nuk e donin Nënë Terezën në Baçallëk, guxuan të thonë se do ta rrëzojnë dhe autoritetet vendore u detyruan ta vendosin shtatoren diku tjetër. Turkoshakët e Shkodrës e fituan një betejë. Po edhe me shtatoren gjigande të gjeneralit turk e fituan betejën tjetër. Tani janë ngritur në revansh se duan dhe Kishën e Shën Shtjefnit në kala, të cilën e kanë kthyer me dhunë pushtuesit turko-osmanë në xhami për ushtarët e vet. Mesa duket këta turkoshakët e sotëm ndjehen pjesë e historisë vetëm pas rënies së Shkodrës nën sundimin e tmerrshëm turko-osman më 25 prill të vitit 1479 e më pas. Përpara kësaj data ata ndjehen sikur nuk kanë histori, ose kanë por, meqë u janë mbyllur sytë e mendjes nuk duan ta shohin. E kjo është për të vënë duart në kokë. Kësisoj kanë guximin jo vetëm ti ngrenë një monument madhështor një gjenerali të një shteti pushtues për pesëqind vjet, pra më të madhin monument të qytetit, por edhe dalin aty këtu me ca zëra të kamufluar në rrjeta sociale e kërkojnë as me pak e as më shumë por ta shpallin hero kombëtar të shqiptareve.
Hasan Riza Pasha pati dinjitetin t’u thoshte shkodranëve se nga nëna kishte gjak shqiptar, por ai megjithëse bëri një akt të madh historik qëndrese, nuk arriti të kryente premtimin për ngritjen e flamurit shqiptar në kështjellën e Rozafës dhe të luftonte nën hijen e në emër të tij, ndaj sado mirënjohje që kemi nuk mund të konsiderohet hero kombëtar i shqiptarëve.
Disa njerëz me mendje të çartur orientale mesjetare, Gjergj Kastriotin dhe tërë atdhetarët e mëdhenj të kombit shqiptar i konsiderojnë mercenarë të huaj, agjentë të perëndimit, kaçakë malesh, tinëzarë e të pabesë, diku-diku i cilësojnë madje edhe tradhtarë. Po këta vetë çfarë janë? Po kush dreqin i polli dhe i mbolli në trojet shqiptare a e dinë? Pastaj, fundi i fjalës, kur hordhitë turko-osmane morën rrugën e thyen qafën për në Anadoll, kur ndjehen më turq se turqit, pse nuk ikën edhe këta bashkë me të sëmurin e Bosforit, por qëndruan këtu në trojet shqiptare të Gjergj Kastriotit, me një mision shkatërrimi, për të zezën tonë.
Ata që qajnë e çirren me lot krokodili për një pllakë të hequr nga monumentit i Hasan Riza Pashës, ndërkohë që shfryjnë e mallkojnë heronjtë kombëtarë të shqiptarëve, fort mirë e dinë se janë humbës, sepse ky vend i ka qëndruar e i ka mbijetuar pushtimit pesëshekullor e jo më të mposhtet nga pjella e zezë e rasatit dum-babist.

Botuar së pari më 12 korrik 2016

02 September 2024

Dilema shkodrane për Hasan Rizanë - nga K. P. Traboini




Dilema shkodrane për Hasan Rizanë:
TURK, IRAKIAN APO OSMAN?

- Një varr monumental shkëmb-gjëmb provokues në qendër të Shkodrës 2500 vjeçare, me flamurin turk, me pretekst kinse për Hasan Riza Pashën, gjeneralin osman që edhe origjinën nuk e kishte turke por irakiane. Pra kemi një varr monumental ne mes te qytetit me të lashtë në Ballkan e ndër më të lashtet në Europë. Pyetja shtrohet a janë turqit e sotëm osmanët e djeshem të cilët bene krime te perbindeshme ne histori mbi Arberine, e që shkerdho-politika jonë perpiqet te na binde se nuk jane ata por janë të tjerë.
Atëherë, o mysterifët e demokacisë, çfarë do ky flamur turk në një përkujtim per nje gjeneral osman? Kush e financoi kete monument? Turqia. Atëherë qenka ilegal. O monumenti është ilegal ose Turqia nuk është gjë tjetër veç nje bisht i perandorise së përgjakshme osmane dhe mban të gjithë përgjegjesinë historike për shkatërrimin me themel të Arbërisë, të kulturës arbërore dhe krejt qytetrimit të saj. Atëherë të na falin bashkiaket qe shkojne e vijne si dele, ky monument na qenka si ato bankat offshore. Thjeshte nje provokim historik per tjetërsimin e kombit shqiptar.
Historia të shkruhet në libra me miq e armiq, por në sheshe të qyteteve tona duhen vihen monumente kombëtare.
Ky shkëmb-gjëmb provokues turko-osman që ështe po aq provokues dhe i dëmshem sa monumenti i Stalinit në diktature, duhet të shëmbet!
 
K .P. Traboini 






01 September 2024

Gabi i poezisë - nga K. P. Traboini

GABI I POEZISË

Nga K. P. Traboini

Platoni ka thënë se poezia është e folura përçart e perëndive, por e perendive ama e jo e budallenjve. Mirëpo këta të fundit e kanë mbushur tregun e poezisë plot e përplot sa e mjera poezi ka pësuar inflancion, sa tashmë zotëron mendimi vulgar se çdo kush që ka mësuar alfabetin mund të shkruaj vargje të pafund dhe mund të vetquhet poet. Madje mund ta vërë atë titull në kartvizitat e veta. Ca të tjerë e shesin veten si shkrimtarë duke e vënë në CV-në e vet të profesionit. Absurditete të tilla tashmë gjen kudo. Çdo grafoman me shkollim gjysmak mund të vetshpallet shkrimtar e poet. Po mos vallë vetëm këta e kanë fajin?!
Letërsia është bërë si lloj Gabi, a si pazari i Monastiraqit në Athinë, ku të gjithë bërtasin në kupë të qiellit të bindin blerësin për mallin e tyre. Mirëpo vlerën nuk e përcakton apriori kurrgjë tjetër përpos vetë malli.
E nëse na lejohet një paralelizëm, le të shtrojmë pyetjen, kush janë vallë këta tellallë letërsie që trumbetojnë mallra kallp në pazar të poezisë si të ishte në pazarin e gjasë. Do të thosha se në kohën tonë e gjithë e ashtquajtura kritikë apo e gjithë fjalomania mbi artin është veç një surrogato. Surogato në komunizëm, surogato në demokraci. Vitet shkojnë, sistemet u ndërruan e kurrgjë nuk ka ndryshuar. Mjerisht liria që duhej të stimulonte cilësi të reja ka sjellë veç kaos në fushë të letërsisë, sepse me çfarë shohim letërsia tashmë është një depo me mallra të mbetura stok. E këso dore nuk mund të flitet për hierarki letrare veç simbas mostrave që na i ka përcaktuar real-soci dhe funksionojnë edhe sot e kësaj dite.
Kryekreje shprehje e surogatizmit është mendimi kritik e më pas vjen vetë letërsia. Ata që shtiren si kritikë shiten vetë për 200 dollarë. Gjen kudo të quajturit kritikë që ja shesin shpirtin dollarit dhe vënë emrat e tyre në krye të recensioneve ku paraqiten vepra pa asnjë vlerë. Të vesh duart në kokë. Dhe këta soj kritikësh i kanë titujt prof. dr. a diç tjetër që të marramendin prej megallomanisë titullare. Këta kanë edhe kurajon të fantazojnë nëpër recensione për vlera që nuk i gjen kurrkund. Pasi ke lexuar recensionin e profesorit kritik në Tiranë apo Prishtinë, ndodhesh përpara vargjeve të thata, pa shpirt, ca fantazira të sëmura, të çoroditura, ku nuk arrin të kuptosh çfarë e ka shqetësuar autorin kur është ulur të shkruajë. Nuk gjen një mendim të mençur a ndonjë figure origjinale dhe as që bëhet fjalë për mendim filozofik.
Megjithatë nuk ka pse shihet si më e keqja tek botimet e shumta. Autorët le t’i botojnë, se fundja askush askujt nuk ia ndalon dot këtë të drejtë. Ca mendime që shprehen në favor të disa ndalimeve qoftë dhe formale janë absurditete. Fundja edhe letërsia si çdo fushë tjetër është konkurencë vlerash dhe këtë konkurencë ne duhet ta pranojmë e të luftojmë për ta përballuar. Por çështja nuk është tek konkurenca, por tek ajo që apriori nga lart përcaktohet se cili yll do të shkëlqejë. Si në politikë pra, ku i pari, ai në krye i vë gishtin se kush nga turma duhet të dalë të bëhet yll për të tjerët pa e vrarë mendjen shumë që ky i cili po del përdhunshëm çfarë vlere sjell e me se përfaqësohet.
Pra e keqja është tek promovimi i vlerave të dyshimta apo më përkeq antivlerave. Dëmin më të madh pra e shkaktojnë ata që për hir të interesave materiale e nga pozita e specialistit të artit si në shumë fusha të tjera ia shesin shoqërisë shqiptare sapunin për djathë.
Ka edhe poetë të konsideruar të mëdhenj në Shqipëri dhe Kosovë që e kanë bërë këtë punë zellshëm. Kaq elozhe thuren shpesh për ca pseudopoetë e poetesha (yllnaja, galaktida e konstelacione poetike), që në të vërtetë nuk kanë asnjë vlerë, sa kjo sjell atë pështjelli, që sot të kemi një keqkuptim të madh e një dilemë mbi atë se çfarë është poezia, në mos një luftë e përjetshme në mes artit dhe mediokritetit e ku në segmente të caktuara të historisë triumfon edhe antivlera, anipse brezat më pas i anashkalojnë dhe harrohen.
Një organizator kongresesh letraruce, duke përfituar nga një letër konfidenciale që i shkruan një miku i tij studiues nga Prishtina, e shet veten si një autoritet i padiskutueshëm i poezisë shqiptare me njohje të gjërë ndërkombëtare, kur ky as që njihet fare jo më ndërkombtarisht, por as në qytetin e vet provincial ku jeton nëpër lavdira fantazore deri në grotesk. Kemi arritur në një gjendje të tillë kaotike sa kurrkush nuk arrin të kuptojë çfarë është poezia e vertetë. Pikërisht ky është problemi më i madh se është bastarduar shija e lexuesve. Ndoshta qëllimshëm është krijuar një tymnajë ku përfitues janë mediokrit e vetdeklaruar si shkrimtarë. Dhe shumë herë ndodh që të mësuar me lakra poetike e bejtexhinj ordinerë që i takon kudo, sapo lexuesi takon një poezi të vërtetë të thotë... kjo nuk është në guston time. Si historia me verën. Të mësuar me verën e përzier me ujë që u jepte shitësi hileqar, një ditë kur ranë në verë të mirë, klientët të inatosur thanë se ç'na keni sjellë këtë uthull. Na sillni verën e mirë, atë që pimë përditë. Të ushqyer përditshëm me mashtrimin ata nuk arrinin të dallonin çfarë përbën vlerë në tregun e verërave. Sindromi i verës së përzier me ujë tashmë ka marrë legjitimitetin e vlerës.
Kjo ndodh në letërsi, por edhe në publicistikë e mund të themi edhe në jetën e përditshme ku ndjehet të ketë humbur elokuenca e fjalës së bukur. Lexuesi është në kontakt të përditshëm edhe me shkrimet e gazetave e periodikëve, ku mbizotëron një frazeologji shterpë, fjalor i varfër, i thatë sa të të vijë keq për gjuhën shqipe.
E megjithatë le të shkruajnë sepse nuk është i gjithë problemi tek të shkruarit. Letërsia fundja është një garë ku hyjnë të gjithë. Një garë e rreptë për përsosmërinë e fjalës, mënçurinë dhe ndjeshmërinë e saj. E si çdo luftë ajo ka fituesit e humbësit e saj. Por çështja është se disa po duan t’i fitojnë betejat pa luftë e në këtë korrupsion letrar rolin e kodoshit po e bëjnë të quajturit kritikë.
Në fjalë të fundit mund të themi se për këto beteja humbëse të letërsisë dikush përdhunshëm po kërkon t’ia verë fajin të shkruarit, faktit se tashmë shkruajnë të gjithë, se interneti po i pjell poetët si kërpudhat pas shiut. Nuk jemi të bindur se kjo përbën një argument për inflancionin letrar të kohës sonë. Jo krejt të paktën. Sepse është si të thuash se krejt fajin e pati Hekuba për rënien e Trojës, bash sak se pati guximin e marrë të lindi 19 fëmijë, ndër këta Hektorin, Paridin dhe Kasandrën, tek të cilët përziheshin virtyti me pasionin e fatalizmin. Disa nihilistë shkojnë sipas pandehmës se po të mos kish lindur Paridi, Helenën kurrkush nuk do të kish guximin ta rrëmbente e grekët nuk kishin një Casius Beli për luftë.
Mirëpo afërmëndsh është tepër vonë për të gjykuar kësisoj. Tanimë Troja është një gërmadhë. Historia është bërë e më nuk zhbëhet. Eshtë krejt e kotë dhe po aq e rrejshme të thuhet se për gjithçka fajin e ka Hekuba.
Dhe në letërsi po ashtu...

25 August 2024

Tollovia ndjellakeqe - nga K. P. Traboini


TOLLOVIA NDJELLAKEQE
 

Shkruar nga K. P. TRABOINI
 
Një tollovi ogurkeqe, një erë plot re të zeza, një stuhi fjalësh të vrazhdëta shpellore që dalin jashtë kontekstit të artit, letërsisë, kulturës e traditave shqiptare më shtyn të ulem e të shkruaj këtë reagim e thirrje për ti qëndruar larg tundimeve ndjellëse të atyre që në barqet e veta si kazana të pistë gatuajnë gjellën e shtrigave.. Nuk mund të jem i qetë, kur shoh se ajo luftë marroqe me mullijë e erës që është shpifshpallur nëpër faqe të tjera elektronike, a në shtyp në Prishtinë, po don shesh për mejdan edhe tek forumet mediatike në Internet.  
Mirëpo Zemra e mirë nuk i duron tollovitë e ndjellakëqeve. Zemra është vendi i mirësisë, burim jete e jo errësire, prej zemrës buron dashuri e jo urrejtje. Ndaj mbetem pa mend kur shoh këtë agresivitet të atyre që këto Media shqiptarësh, që duhej të ishin për dije e   kulturë, me pseudonime e komente lloj lloj,  duan ti kthejnë në fushbeteje për të larë hesape e për t’i nxjerrë sytë njëri-tjetrit. U marrofshin!
Ndonëse kam patur njoftime prej miqëve të mi se edhe emri im është lakuar mbarë e mbrapsht prej do xhagajdureve, që nuk dinë gjë tjetër të bëjnë veç luftë, grindje, çpifje krejt rrallë kam reaguar. Për më tepër nuk kam hyrë në atë qorrsokak ku të grishin injorantët  dhe fanatikët fetarë sepse e di që debatet e do shqiptarëve janë si të pallmat e gomarëve. 
Askurrë më pak e asqysh më shumë, kjo sepse ne nuk respektojmë rregullat e bashkbisedimit në debate e polemika. Sa herë nisim një diskutim serioz, dalin ca tipa-rripa, kryesisht anonim dhe bëjnë sulme personale. Nuk na i kursejnë me të shame as robtë e shtëpisë, çfarë ne, malësorë më origjinë, e kemi fort rëndë psikologjikisht. 
Nuk i shahet nana tjetrit, nuk bën kurrë ti shaj nanën e motrat shqiptari shqiptarit. Mirëpo ky atavizëm jeniçerësh anadollakë, në këtë kohë zhburrnimi me përmasa katastrofike si komb, po ndodh edhe në parlamentin shqiptar. Sikur të jemi ende në kohën e mesjetës kur beu i fushave fuste në shtrat tërë nuset e reja të fshatarëve, duke i zhburrëruar deri në shpërftyrim e brirëzuar sa as fëmijët nuk i kishin më të vetet të mjerët fshatarë të varfër , por të beut që ish bërë bej pasi kish shërbyer vite luftrash në ushtrinë osmane. 
Të mos po biem viktimë të dhunës e perversitetit të pinjollëve të jeniçerëve, të cilët, gjëja e parë që bënin pas pushtimit të trojeve të vendeve tjera ishte, të digjnin e shkretonin, të vrisnin burrat e të përdhunonin gratë për të tjetërsuar genet e atij populli? Ndryshe si mund të spjegohet ky shpërthim verbal dhune e perversiteti në tërë shkallëzimet e shoqerisë shqiptare, por deri dhe në Parlament. Me kësisoj incidentesh me ndyrësi fjalësh që lë pa gojë jo vetëm popullin tonë në dy shtetet, por edhe mbarë Europën, kjo ka të drejtë të na shohë ende me skeptiçizëm për kah civilizimi, se për nga ekonomia nuk dimë ku kemi kokën, s'ka rul e shul që e vë ekonominë tonë në shina sa të jenë Ali Babat e Al Kaponet në qeverisje të shqiptarëve.
Këta gojëpistë sikur mos me qenë shqiptarë, por pjellë e egersisë që u dynd nga Mongolia duke shkatrruar kulturën europiane të lindjes si dhe shkretuar Ballkanin. Se si shkojnë debatet ndër shqiptaret e di fort mirë edhe kurrizi im. Madje edhe prej ndonjërit që sot shfaqet predikues (ashtu qoftë) për paqe e miqësi, (mirë bën që predikon) dikur kanë qënë promotor të tinëzive e thikave pas shpine nga pozita fanatike fetare, kamufluar kinse pas ca partive levozhgë. Mbështjellur dhe pas një lloj kinse nacionalizmi por fetar (anipse fetë rallë i njohin kombet) që e kanë zanafillën tek Haxhi Qamili dhe Beqir Grebeneja me Bab Sulltanin në zemer se mendje nuk kishin.  
Ani. Fali zot. Kurrë nuk është vonë për t’u kthyer në udhën e mirësisë, por në qoftë pendimi i rremë, ai është më i rrezikshëm se sa mospendimi. Kam qënë viktimë e fjalëve e shpifjeve deri në atë shkallë sa për 4 vjet ka qëndruar në internet nekrologjia e sajuar për vdekjen time, kinse nga droga e marrëzira të tjera, katranosur nga një skuthe e një skuth interneti në Nju Jork, që i kam epitetuar publikisht si Gaforrja e Kuqe dhe Kapterri i Benxolit. Pasi i kam indentifikuar (shiten kinse si shkrimtarë që të dy këto shkarpa interneti), i kam shumëzuar me zero, sepse janë njerëz të cilët as nuk ja vlen ti llogaritësh se rrojnë në këtë botë, sikurse nuk e vrasim mendjen për krimbat e dheut e brumbujt e llomit të bajgave.
Të tillë ka plot. Të shumtit janë me pseudonime. Janë nofka, skutha, braca, kulima. Nuk kanë karakter, nuk janë njerëz që dalin hapur. Se po të dalin hapur me emrat që kanë të paktën je më i qetë sepse ke përpara një njeri që e di se ekziston. Ata më së shumti përpiqen ta kruajnë qerosen e vet me duart e të tjerëve.
Keq të vjen që disa kosovarë, me t’u çliruar Kosova nga pushtimi serb prej aleateve tanë Amerikanë (pa mohuar luftën e djemve trima të UÇK-së), nxorrën pallat e vjetra anadollake e filluan të luftojnë njeri-tjetrin me egërsi bishe. U bënë trima ca Lavderima, sa shkuan deri në Siri për të prerë koka me shpatë. Allaraxolla! Për pira u qoftë e për koka të veta që i lanë si mercenarë të së keqes dhe errësirës. Por veç “trima” me vra e prè njeri-tjetrin e me ja ba zemrën mal armikut, është si me ba vetvrasje si popull e si komb. Mirë e kish Konica, shqiptari armikun më të madh ka veten. Boll u kam bërë thirrje palëve t’i përfundojnë këto beteja sharlatane, por nuk ka qënë e mundur që të arsyetojnë e ftohin gjakrat.
Të dy palët duke përfshirë profesorë dhe nënpunës biblotekash, shkrimtarë e publiçistë kosovarë, sulmojnë njeri-tjetrin madje edhe në gazeta si ajo "Express", në Prishtinë, me të njëjtën akuzë të rendë, agjentë të UDB-s. Tash del edhe ish kryeministri Ramush Haradinaj si kofini pas të vjeli dhe na thotë "mrekulline" groteske se paska zbuluar që Albin Kurti ka qenë agjent i Serbisë. I kisha thanë Ramush Hajradinajt, e ke mbush plot kovën me tamël e tash mos e derdh. Ke ditë me ba luftën e nuk po di hiq me ba politikën.  Je krejt amator në politikë, ndaj nuk kupton gja prej gjaje nga politika që ban Albin Kurti, i cili nuk don t'i leje marre vedit siç bane ti kur i dhe Çakorret shtetit fqinj si të ishin arat e tua e jo të popullit. 
Por akuzat që sjellin e mbështjellin janë të vaketa e jo bindëse, veç fjalë e pa asnjë dokument arkival. Tani këtu ka një konfuzion në akuzat ndërmjetëse, ku të gjithë akuzojnë të gjithë. O kanë qënë të dy palët agjentë të UDB-së, o s'ka qënë asnjëra veç bëjnë bla-bla pa bereqet për interesa politike. Veç këta njerëz akuzues duhet të mos spekullojnë me ca mikrofakte, se gjithësecili duhet të gjykohet nga rrethanat dhe pasojat që ka sjellë veprimi i tij. Ndokush mund të jetë kompromentuar, tu jetë nënshtruar presioneve të dhunëshme psikologjike dhe fizike burgjeve, por mund të mos ketë bërë kurrfarë krimi ndaj bashkqytetarëve të vet. Kosova ka qënë nën pushtim dhe pushtimet nën shtete shovene si Serbia, dihet se sa të rënda janë. Sa të frikëshme aq shtypse për personalitetin njerëzor. Ndaj nuk i shoh serioze akuzat e bëra publike, por vetëm si qëllim për të poshtëruar njeri-tjetrin dhe për të fituar diçka politikisht nën moton shpif, shpif, se diçka do të mbetet.
Për t'ju shmangur konflikteve që mund të lindin prej kësaj folnaje gjigande mos ua vini veshin provokimeve, mos i dëgjoni e mos i lexoni, madje as ata që ju thurin lavde sot e nesër të thonë ke qenë spiun, a ke vjedhur veze në qymezin e komshiut kur kë qenë dhjetë vjeç. Kështu mu sul një këngëtar pordhshitës që miklohet politikisht, i cili më parë më kishte bërë lëvdata të mëdha "O poeti i fjordeve" se isha në Boston e ai në New York  aso kohe, kur krejt e papritur u shfaq si gjeluc maj plehut duke vjell vrer e duke nxjerr zorrët e veta, por nuk ja vura veshin. Shumëzimi me zero është një medikament social i dobishëm, a thënë ndryshe një deodorant për heqjen e erës së keqe që prodhojnë kësisoj memurresh.
Duke kaluar një jetë plot trazime, por jo pak edhe më konflikte, kam  mendimin se shpesh tollovia ndjellakeqe është ogurzeza dhe kërkon të terheq në vorbullën e vet të shpirtligësisë e konflikteve q
ë mund të përshkalzohen deri në hakmarrje primitive! Aq më tepër mos u armiqësoni me njeri për hir të një tjetri se kjo botë është më tepër se sa duhet tinzare.  Mjerisht prapësite i bëjnë të liqtë, por e pësojnë të mirët. Shume djemte të rinj kanë humbur jetën e shumë plagë janë hapur prej ngatrresave që krijojnë njerëz të papërgjegjeshëm. 
 Një mësim urtësie ka dalë prej historisë se maleve tona, trimëria pa mençurinë nuk vlen kurrnji grosh. Ndaj pastrojeni haurin, fshini të gjitha debatet-helmet e ogurzinjëve gjëmësjellës e mos lini në faqet tuaja mediatike  asnjë plesht ngatrrestar. Zbojini, i bllokoni duke shfrytëzuar mundësit teknike që ju jep elektronika e si gjyqe behari le të shkojnë t’i bëjnë vezët në ndonjë fole tjetër por jo tek ju. Kohët janë fort të pista, por veç edhe në llom bagtish ta futësh margaritarin ai prap në rreze të diellit vezullon. Koha grryen shkëmbin por jo karakterin e njeriut fisnik dhe të kulturuar.
Fola se nuk mund të rrija pa folë, fola se tash kudo nëpër Media po zien kuvendimi si në kazan shtrigash, me rend e pa rend, fola sepse po të mos flisja sot do të më randonte ndërgjegja nesër, por fola bash tash, kur punët ende nuk janë çatrafilue e kam shpresë në arsyen e shëndoshë se punët do të vinë për kah e mbara, për nga mbrothësia siç thoshte zemërzjarrti Naimi Frashëri.
Fola me mendimin t’i dal të keqes përpara sepse, trimëria pas lufte e mençuria pas kuvendit nuk vlejnë, hamadreq, kurrnji grosh. Do ta mbyll me fjalët lapidar të Gjergj Fishtës:
 
Por i urti kurrë nuk ngutet
Prej trimnisë e jo prej tutet!
 
🔻--> BESA BESË NUK JANË SHQIPTARË!