PËRDORIMI POLITIK I
FESË LOJË E RREZIKSHME ME ZJARRIN
Nga KOLEC TRABOINI
Vendimi i përfolur
për sjellë mijëra sirianë, veç të tjerash, prish edhe ekuilibrat fetarë në
vendin e shqiponjave tashmë të zgërlaqura. Shqipëria me shtesën arabe 25 për
qind humbet edhe elementin e fundit të krishterë, për tu bërë kështu një vend totalisht islamik, pjesë e botës turko-arabe. Shqipëria rrezikon
të kthehet në një Kalifat Islamik në principet e Turqisë së vogël europiane,
për të cilën është folur nga diplomacia e qarqet e vendosjes edhe në fillimin e
shekullit të kaluar? Ky mund te duket dyshim i pabazuar, por nëse i hedhin një
vështrim asaj çfarë ka ndodhur gjatë 100 viteve, pak mbetet për të dyshuar. Pse
ta fshehim e kujt ja fshehim se krijimi i shtetit shqiptar është pritur me
hezitime nga diplomacia europiane pikërisht për shkak të përqindjes së madhe të
popullsisë me besim mysliman. Atëherë ai gjykim, i cili sot në fjalime konsiderohet
paragjykim, por me nënkuptime vazhdon të përvijohet si mentalitet i
diplomacisë. Mos i dëgjoni çfarë thonë, por nuhatni çfarë nënkuptojnë. Konservatorizmi
europian tanimë është po aq në shfaqje e lulëzim sa në fillimet të shekullit të
kaluar kur vendosej fati i Shqipërisë. Mund të themi, sipas simptomave, se ky zgjim
i mentalitet konservator i Europës së krishterë, e plakur tashmë, që po
shpartallohet nga dyndje e popullsive energjike arabe, nxitet pikërisht si
reaksion e frikë e rifigurimit të popullsisë dhe humbja e traditave të krishtera.
2000 vjet krishterim
e kanë ngulitur traditën fetare si pjesë e tipar të kulturës perëndimore. Edhe
në botën arabe aziatike, në kahen tjetër, po ashtu. Aq më tepër se feja e
krishterë është reformuar më së shumti nga nevoja për t’ju përshtatur zhvillimeve
të reja ku shteti u be laik duke u ndarë nga kisha. Mbase për disa jo e plotë kjo ndryshueshmëri,
kur në kahen tjetër kemi një radikalizëm të islamit( islami politik) e
përdorimit të tij prej politikës, çfarë solli përmbysje e pështjellime në Turqi
e vendet arabe. Gjithsesi, edhe pse duke qenë vend i lirive, mos prisni ta
thonë se duan ta ruajnë identitetin e krishterë, jo nuk e thonë kështu. Do të
gjejnë fjalë të tjera, por qëllimet mbetën të njëjta. Pranimi i emigracionit të
kontrolluar ka qenë një rutinë nga nevoja për fuqi punëtorë, por me përmasat që
ka marrë kjo dyndje, shumë shpejt europianët mund të ndodhen para faktit të kryer
të Europës së zezë, në kuptimin e dominimit të popullsive arabe-afrikane që
shumohen dhjetë herë më shpejt e më shumë se europianët. Asimilimi i ardhësve është i pamundur, për shkak të fesë është gjithashtu tepër i vështirë
për tu përshtatur me kulturën e traditat dhe mendësitë europiane. Ka që lindin
në Francë dhe vazhdojnë të jenë fanatikë fetarë islamike.
Krimet terroriste
flasin edhe për një mësues me origjinë arabe, i lindur në Angli që papritur na
u gjend terrorist kamikaz në Londër, duke masakruar njerëz të pafajshëm. Të
çudit fakti se kanë mbaruar universitete europiane, por mbeten në mendësinë e
urrejtjes fetare. Pa aspak tolerancë. Ky
është një problem i madh që e shoqëron çdo lloj emigrimi nga vendet me fe të
manipuluar politikisht e të mbetur në mendësitë e mesjetës e pa kurrfarë
dëshire për t’ju përshtatur kushteve të reja e jetës se re në Europë. Në
aspektin reformues as që flitet për vendet në kaos të origjinës. Pra prurjet e
mëdha e të pakontrolluara, sjellin edhe eksese të mëdha. Dhe potenciali më i
madh i rrezikut nuk është kultura, por pikërisht feja. Njerëzit e saj predikues
që duhej të shërbenin për zbutje të urrejtjes e ndasive, përkundrazi bëhen shkak i fanatizimit si dhe radikalizimit
të njerëzve të thjeshtë. Se fundja çfarë i bashkon, një sirian, një
afganistanas, një irakian e një jordanez të bëjnë një aksion terrorist në
Paris. Amalgama e tyre e ngjizur në mendësi është padyshim dogma fetare. Intifada.
Lufta e shenjtë. Veprime që i kryejnë pa i kuptuar në brendësi e pa i vendosur
në kohën kur kanë lindur. Te dogmat gjejnë alibinë e ngushëllimin por edhe
përrallat e ndezura për parajsën(
xhenetin) që i pret me 40 virgjëresha për dashnore. Ata që përpiqen të thonë të
kundërtën thjeshtë mashtrojnë, na paraqiten kinse kjo apo ajo fe është paqësore
si pëllumbat dhe e butë si mëndafsh. Paqësore në letër sigurisht, por në
predikime klerikësh injorantë dhe në mjedise
sociale kemi një pamje tjetër të mjerueshme. Kemi djem të rinj shqiptarë nga
Kosova, Shqipëria dhe Maqedonia e Veriut, që shkojnë në Siri dhe bëhen vrasës të
përbindshëm. Sa shpejt i harruam kërcënimet ogurzeza të vrasësit Lavdrim
Muhaxheri dhe të tjerëve, madje në gjuhën shqipe. Kemi me dhjetëra e qindra
trupa njerëzorë të sakatuar duke përfshirë edhe fëmijë. Me thirrjen
tradicionale fetare arabe, që nuk dua ta përmend se tashmë ka marrë nocionin e
frikës.
Pse shkruaj kështu
dhe a kam sadopak rezerva sa i përket feve? Nuk mendoj se inspiroj as
prioritete dhe as urrejtje fetare. Kjo për shkakun se nuk jam fetar i ngulfatur
dhe i përkas mendjeve të lira të kësaj bote. Aspak i përkushtuar në dogma.
Respektoj institucionin fetar të cilit i përkas si trashëgim familjar( por edhe
fetë e tjera sigurisht me të cilat familjarisht jam i lidhur). Por vetëm me një
kusht, që të më ndihmojnë të dua Atdheu e popullin tim, historinë, traditat dhe
sigurinë e të ardhmes së kombit ku fillon e mbaron qenia jonë individuale. Nëse
ka një Zot të më falë. Nuk e skllavëroj dot mendjen as përpara atij që më ka
krijuar. Sepse skllavëria e mendjes nuk është qëllimi i krijimit qoftë nga
hyjnitë e qoftë nga natyra. Unë as e mohoj dot e as e konstatoj dot. Universi
është një pjesë e vogël e enigmës së madhe që nuk mund ende të vërtetohet si u
krijua e ku qëndron. Gjithë çfarë qoftë e vërteta, dogma nuk arrin të bind
njeriun e shkolluar, por as ai i dituri nuk arrin ti jap zgjidhje enigmës. Prandaj
u them shpesh atyre që lëshojnë insinuata, e keni gabim kur më klasifikoni siç
më klasifikonte kompania e zullapërisë turko-memurë të fundamentalisteve
islamikë në mars të vitin 2000 në pesëmbëdhjetë shkrime në shtyp kundër meje
(marramendëse kjo), duke më konsideruar me
termin e shpikur katoliko - centrik. Se shpejti do të keni një pasqyrë të
polemikave fetariste të qerthullit fanatik të asaj kohe (që vazhdon mjerueshëm),
si dhe përgjigjen dinjitoze që u dha Prof. Engjëll Sedaj (1943-2006) në faqet e
gazetës “Bota sot” më 20-23 mars 2000 dhe ku ndër të tjera e mbrojti edhe idetë
dhe parashtrimet në shkrimin tim që ndezi atbotë Abdi Baletën, “Çfarë i solli feja e pushtuesit kombit
shqiptar?”.
Po pse reagoj unë,
shpesh më pyesin? Heshtja është më oportune sipas tyre. Lehtë është ta mësojë
çdo kush. Kur e shoh se si zullapëria me
revansh osmanik po kërkojnë të na bëjnë synet në tru si komb e si popull, me
zor e përdhunë, unë nuk mund të rri e të flladitem për nën hije të lisit. Tepër
i madh ky luks për kohën tonë. Por më e keqja është kur kundërshtitë e reagimet
e mia që kanë qëllime kombëtare, i marrin si agresivitet ndaj islamit. Jo,
kurrsesi. Nuk cenoj asnjëri në bindjet e veta brenda vetvetes. Unë kam bindjet
e mia, sigurisht, që ne shprehje e shfaqje publike nuk kanë fare të bëjnë me
pozicione fetare por me ato kombëtare.
Kam reaguar ashpër
kur kam parë se si feja manifeston në rrugë duke krijuar imazhin e një revanshi
fetar, çfarë nuk ka ndodhur as nën kushtet e pushtimit osman që kishte pushtet
dhe instrument fenë islame, kam reaguar kur politikanët tanë u bënë si bajgë në
këpucën e Papës duke u ngutur të tregonin gjoja katolicizmin e tyre të
përkushtuar. Një rreng e një rrenë kjo për të përfituar politikisht. Kam
reaguar që herët kur e kanë futur Shqipërinë
në Konferencën e Vendeve Islamike edhe pse në Kushtetutën shqiptare të vitit
1992, neni 7, dhe asaj të vitit 1998, neni 10, shprehte qartë laicitetin e shtetit;
ndaj vazhdoj të shpreh edhe më tej mendimin se pjesëmarrja e Shqipërisë në këtë
organizatë fetare ka qenë e vazhdon të mbetet antikushtetuese. Pse vallë asnjë
forcë politike apo shoqatë e pavarur nuk e dërgon çështjen në Gjykatën
Kushtetuese, apo asnjë deputet nuk merr
iniciativën të propozojë një referendum popullor për këtë shkelje kushtetuese.
Mos më flisni për opozitën se ajo vetë e futi Shqipërinë në këtë batak arabo -
aziatik.
Gjithmonë kam reaguar
sepse e shoh se çfarë spekulimesh bëhen me fenë për përfitime politike. Nga një
anë e errët qeverisëse deklarohet se jemi një komb me rrënjë e degë islamike, madje
edhe burim islam na bënë si komb. Çfarë
nuk është aspak e vërtetë se ku do ti çojmë të krishterët ( katolikë e
ortodoksë së bashku) që e mbajtën shpirtërisht e fizikisht këtë komb nëpër
shekuj pushtimi. Çfarë ta bëjmë Gjergj Kastriotin? Dhe nga ana tjetër, na i rrokën
katër krerët fetarë të Shqipërisë e i dërguan si dashi me këmborë për të parakaluar
rrugëve te Parisit, kinse, për ti thënë qytetërimit
perëndimor merrni shembull nga ne, se ne jemi kampion në botë për mirëkuptim
fetar. Bla-bla-bla. Dëngla. Se ndërkohë në Mitrovicë e rrëzuan përmbys
shtatoren e Nënë Terezës, myslimanët e Shkodrës nuk e pranuan monumentin e
bamirëses së madhe në hyrje të qytetit dhe projektin e zhvendosen me imponim. Kishën e Shën Shtjefnit në kala që në kohën e
Gjergj Kastriotit e duan sërish xhami siç e patën kthyer pushtuesit barbar e
hordhitë e egra te Anadollit, a thua se këta myslimanë fanatike te Shkodrës qënkan
përfaqësues e mercenarë të revanshit osman pan Ballkanik. Po ka dhe më . Ca
islamikë të qorrollisur plasën që të mos bëhet Katedralja Katolike e Prishtinës
si vizion paqësor e mirëkuptues i presidentit të ndjerë Ibrahim Rugova, përpara
të cilit udhëheqësit e sotëm duken si liliputë. E me tej çfarë do politika e
qeverisja që manipulon me festat fetare. Çfarë është kjo qeveri që shtron iftar
e bën propagandë me fjalime dogmatike. Nuk ka shtruar(e mirë ka bërë) ndonjë
drekë a darke për Krishtlindje apo Pashkë as për ortodokset e as për katoliket.
Qeveritarët nuk kanë asnjë punë, madje bëjnë mirë ti zbojnë nga institucionet
fetare e ti quajnë të padëshiruar sepse venë për tu dukur e dalë në media për
përfitime elektorale.
Po pse duhen bërë
mësime fetare në shkolla? Për ti treguar fëmijëve se nuk jemi krejt njësoj, se
kemi besime të ndryshme, tu fusim në kokë dogma, apo tu nxisim luftën e shenjtë,
këndej intifada andej kryqëzata. Nuk ka asnjë punë feja në shkollë. Kush do të
bëhet fetar të shkojë në shkolla të posaçme që thënë të vërtetën ka më tepër seç
duhet këtu ndër ne. Kemi prodhim klerikësh me shumë se na duhen. Aq me tepër se
ne këtë fushë, importi po e konkuron vrullshëm prodhimin e vendit.
Edhe lajmet që jepen për
mundësinë e ardhjes se 600 mijë sirianeve padyshim ka të bëjë me produktin shkatërrues
të politikës në shumë pikëpamje. Por edhe efekti që do krijohet sepse ata
mijëra do të jenë myslimanë, kjo bën që të shtohen institucionet fetare dhe të minimizohet
përqindja e popullsisë se krishterë deri në zhdukje. A nuk tingëllon kjo si një
dëshirë për të shfarosur autoktonët, ata më të rezistueshmit në histori, atë
pjesë heroike të popullsisë që i qëndroi përballë pushtuesit pesë shekullor, jo
vetëm si arbër me kulturën e traditat e veta stërgjyshore, por nuk u lëshuan as
në pikëpamje fetare. Çfarë, si
rezultante historike, solli që ky popull të merret në konsideratë dhe të vlerësohet
si një identitet i fortë me tëra potencialet për të krijuar një shtet. Nëse
popullsia do të ishte krejt islamike dhe të konsiderohej e tillë nga Europa, të
jeni të bindur se nuk do të kishim pavarësi, do të konsideroheshim një province
turke dhe do të copëtoheshim pa pasur kurrë një shtet, siç u tentua të bëhej prej
qarqeve të diplomacisë në Londër, Shkaku
dihet ani pse fshihet, nuk donin të krijohej një Turqi e re dhe e vogël në Ballkanin
perëndimor. Ekzistenca e popullsive së krishterë ua zbuste këtë dyshim, por
ishte dhe faktori Austro-Hungari, kjo perandori katolike që ndikoi në favor të
shqiptarëve.
Nuk ka qenë e pakuptimtë
as e paqëllimtë, që në momentin e aktit te madh të Pavarësisë, të ishin edhe dy
shtyllat e forta të shqiptarisë, Luigj Gurakuqi (1879 -1925) dhe Dom Nikollë Kaçorri
(1865-1917), madje ky i fundit zëvendëskryeministër, rangu i dytë pas Ismail
Qemalit. Fakt që mjerisht në përkujtime
shtetërore apo dhe shkrime anashkalohet. Shfaqje e mjerueshme e shoqëroi
mbërritjen e eshtrave të Dom Nikollë Kaçorrit në Rinas ku u përcoll jashtë
vëmendjes së qeverisë si të ishte një valixhe udhëtarësh. Asgjë nuk është
rastësi dhe e kanë gjithsesi një kuptim. Pse bëjmë sikur nuk i dimë këto . Shqipëria
u ruajt në identitet dhe u bë në saj të qëndresës së popullsisë së krishterë që
i konsideronin të huaj pushtuesin osman. Përkundër mjaft shtresave të
popullsisë që e konsideronin veten turq dhe ishin njësuar me pushtuesit deri ne
atë masë sa kur u bë kryengritja e vitit 1911, kundër malësorëve i nisen trupa
të rinisë myslimane të Shkodrës të luftonin kundër tyre. Këtë fakt historik e
kanë mbuluar. Të mashtruar sigurisht nga pushtuesit turq, që lëshuan kushtrim
kasnecësh në qytet, kinse malësorët kishin dalë kundër Dinit e Imanit. Dhe
shkuan të veshur e të armatosur, por Dedë Gjon Luli i zuri rob sapo zbritën nga
varkat në bishtin e liqenit, dhe, si i çarmatosi, i zhveshi dhe i nisi prapa për
në Shkodër pa vrarë as dhe një.
Nuk mund të themi e të
flemë gjumë se harmoninë e kemi të siguruar si byrek në tepsi, siç kuturisin shtetarët tek mburren nëpër
kancelaritë e Europës. E di shumë mirë Europa çfarë jemi. Sepse edhe ka ndërhyrë
kur kemi qenë në zgrip të luftës civile, kur qytetarët shkodranë për shkak të
përçarjes fetare, që e nxiste valiu turk që nuk e kish per gjë të varte
priftërinjtë katolikë ne mes të qytetit, u barrikaduan sipas përkatësisë fetare.
U desh ndërhyrja energjike e Austro
Hungarisë që nëse katolikët pësonin ndonjë gjë do ti shpallte luftë Stambollit.
E di Europa shumë mirë se ende në Prishtinë shkojnë shqiptarët faqezinj e falen
në tyrben e pushtuesve, Sulltan Muratit a Mehmetit dreqi po e di. E di Europa
se disa renegat fanatikë fetare të shitur, shkojnë e marrin një historian teveqel
turk që nuk lë gjë pa thënë për heroin tonë kombëtar atje në Katedralen e Shën
Nikollës në Lezhes ku ishte varrosur Gjergj Kastrioti e barbarët e Anadollit e zhvarrosën dhe kockat
ja trazuan e humbën. E di Europa çfarë po ndodh në këto troje me tërbim e
fanatizëm vetëvrasës. Mirë Europa, po ju a e dini që në fjalorët e gjuhës
shqipe ka qenë e mbetet përherë fjala dhe shpjegimi në negacion kryqëzatave të
krishtera këtu e shekuj më parë, para se të shfaqeshin turqit në Ballkan? Por nuk gjen asnjë fjalë e asnjë nocion që ka
të bëjë me “intifadën”, luftën e shenjtë të myslimanëve kundër te krishterëve,
që u shfaq aq agresive me kokëprerje në shtetin makabër të ISIS në Siri dhe
Irak.
Gjithë kjo lukuni që
krijon kësisoj mysybetesh turko-memure, mendojnë mbase se njerëzit dinë të lexojnë por nuk dinë të kuptojmë. Dhe laj
lesh me historinë, me traditat, me kulturën arbërore, e kërko e gërmo natë ditë
në rrënjët e kombit për të gjetur aty vetëm islamizmin e shekullit te XV, sikur
këto troje të mos kishin pas histori më parë, sikur gjithçka ka filluar me një ferman të sulltanit. Ta zëmë krijimi i
Tiranës i atribuohet, me një monument skandaloz, një kopuk-qafiri që i shërbeu
deri në përçudnim sulltanëve të Stambollit, kur populli shqiptar përgjakej me
pushtuesit. A e kuptoni deri ku shkon poshtërsia e politikës dhe e ëndrrës se
çmendur për të krijuar këtu një Shqipëri si pjellë e hordhive arabo-aziatike.
Nuk ishte një shfaqje krejt e kotë e mizerabiliteteve që sot u thurin lavdi
Esat Pash Toptanit, që u vra nga një shqiptar atdhetar, Avni Rustemi, që edhe atë e anatemojnë buburrecat e
historisë. Por me heqjen nga skena të kerrmës
antikombëtare, nuk u shua si ideal shkatërrues esatpashtoptanizmi, sepse ja ku
i kemi edhe sot llapaqenët që i thurin lavdi. Po dale, të thonë, se kjo
ngordhësirë historike na paska pas edhe ndonjë të mirë. Mirëzezë, thuaj. Lëre
më Haxhi Qamilët e rinj, se ata janë një tjetër kapitull i ndyrë në histori që
u instumentalizua nga politika moniste, por jeton ende nëpër dëlire anadollake të
cilat edhe krejt pa rrezik nuk janë.
Ndaj duhet me çdo kusht që politika të rrijë larg
instrumentimit të fesë. Loja e politikes me fenë është një zjarr që
potencialisht i shkreton trojet shqiptare ndaj dhe nëpër shekuj ata që i kanë
radikalizuar me së shumti shqiptarët në pikëpamje fetare kanë qenë armiqtë më
të egër të Shqipërisë. Ata kësisoj e kanë parë përçarjen fetare si instrumenti
më i mirë e më efikas për të shuar e harruar çështjen shqiptare në Ballkan,
çështje që ende mbetet e pazgjidhur. Sa më shumë afron koha e zgjidhjes, aq më
e stërholluar bëhet arma me të cilën e luftojnë armiqtë tanë kauzën shqiptare.
Ndaj duhet përballuar zullapëria antikombëtare, e gjithsecili, pavarësisht se çfarë
besimi i përket si trashëgim familjar, apo personal, mbi gjithçka të mendojë e
të punojë për kombin, ku të lindim e të vdesim
si kombtaristë - që të rrojë edhe me tej shqiptaria.
 |
| TRABOINI ART STUDIO CHANNEL |
