FYTYRA E VĂRTETĂ E DHIMITER SHUTERIQIT
NĂ KUJTIMET E SKĂNDER LUARASIT
- Denigrues i figurave kombëtare duke i quajtur spiunë të anglezëve Gjerasim Qiriazin dhe Kristoforidhin -
“NĂ« Institutin e LartĂ« Pedagogjik herĂ« pas herĂ« mbrĂ«mave bĂ«nim mbledhje, nĂ« tĂ« cilat bisedonim rreth çështjeve tĂ« ndryshme ku flisja mbi qĂ«ndrimin qĂ« duhej qĂ« mbahej ndaj jetĂ«s e veprĂ«s sĂ« Migjenit, familjes Qiriazi, Ismail Qemalit, Isa Boletinit etj.
Një mbrëmje u thirrëm të bisedonim rreth disa propozimeve që pati bërë me shkrim profesori i letërsisë Mark Gurakuqi i cili shprehej mbi mënyrën shablone me të cilën jepeshin leksionet e për diferencimet që duhej të bënim midis autorëve dhe temave që ata shtjellonin. Ai foli mbi nevojën e thellimit të leksioneve.
Drejtori (Dekani) Prof. Dhimitër Shuteriqi tha se kjo qe një punë e vështirë dhe se tani për tani duhej të kënaqeshim me kaq pasi nuk qemë të zotët për më shumë.
Prof. Eqerem Ăabejt, i cili e quajti tĂ« paarsyeshme kĂ«tĂ« pohim, ai iu pĂ«rgjegj nĂ« mĂ«nyrĂ« arrogante duke i thĂ«nĂ« se vetĂ« ai, Eqerem Ăabej, pĂ«rçmonte albanologĂ«t shqiptarĂ« duke paraqitur Profesor Joklin si tĂ« vetmin autoritet mbi gjuhĂ«n shqipe. Pasi tĂ« gjithĂ« dhanĂ« mendimet e tyre se kush pyeti se ç’kisha pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« edhe unĂ«. ThashĂ« se propozimi i Prof. Gurakuqit Ă«shtĂ« me vend dhe secili tĂ« mundohet tĂ« thellohet nĂ« leksionet sa mĂ« shumĂ« qĂ« tĂ« mundet. ‘’UnĂ« jam i mendimit qĂ« puna jonĂ« duhet tĂ« zgjerohet dhe t’i shtohen programit edhe shkrimtarĂ« qĂ« kanĂ« vlerĂ«n e tyre, si pĂ«r shembull Gjerasim Qiriazi…’’
UnĂ« s’pata pĂ«rmendur shkrimtarin e dytĂ« dhe ca mĂ« pak tĂ« tjerĂ«t, kur Dekani, Prof. DhimitĂ«r Shuteriqi nervos nĂ« kulm, bĂ«rtiti: ”E di unĂ« se ku e ka hallin SkĂ«nder Luarasi. Ai do qĂ« tĂ« shtiem nĂ« programin tonĂ« edhe babanĂ« e tij. Ă’farĂ« shkrimtar Ă«shtĂ« Petro Nini… A, po, paska qenĂ« patriot. Po mirĂ«, le tĂ« flasin ata tĂ« historisĂ« pĂ«r kĂ«tĂ«. Sa pĂ«r Gjerasim Qiriazin – pa, nuk do tĂ« shtiem nĂ« programet e shkollĂ«s sonĂ« atĂ« spiun tĂ« anglezĂ«vet!”
-Përse e quan spiun të të huajve Gjerasim Qiriazin?
-PĂ«rse e quan spiun tĂ« tĂ« huajve, ti, Kristoforidhin!’
-Ti do të më përgjigjesh në Ministri të Arsimit për këtë sharje që i bëre sonte Gjerasim Qiriazit dhe për këtë shpifje që më bëre mua, i thashë.
Dekani, si një i marrosur, doli nga mbledhja e asaj mbrëmjeje të ftohtë janari pa marrë kapellën dhe pallton e na la vetëm në zyrën e tij. Pas tij ikëm edhe ne të ftuarit.
TĂ« nesĂ«rmen, kur do tĂ« jepja dy leksione njĂ«rin pas tjetrit mbi rilindjen europiane, pas pushimit tĂ« shkurtĂ«r, sa fillova tĂ« dytin, u hap dera dhe dekani mĂ« bĂ«rtiti: ”S’ka nevojĂ« tĂ« vazhdosh! Je pushuar!”
Unë vetëm sa e kqyra si do ta kishte kqyrur çdo njeri me dinjitet personal dhe vazhdova leksionin.
Sipas lutjes që pata bërë më parë, të pasnesërmen na thirri në zyrë ministri, Manush Myftiu. Ai i tha Dhimitër Shuteriqit, dekanit, se unë pata kërkuar që ai të më provonte se kujt, ku dhe kur i pata thënë unë se Kristoforidhi paskish qenë spiun i englezëve dhe ndë ai kishte fakte që të provonte se Gjerasim Qiriazi ishte spiun i englezëvet.
”Shoku MinistĂ«r”, filloi tĂ« flasĂ« drejtori i Institutit tĂ« LartĂ« Pedagogjik dhe tregoi sa e rĂ«ndĂ« paskish qenĂ« detyra e tij nĂ« atĂ« zyrĂ«.
NdĂ«rhyra: ”Shoku MinistĂ«r, kur kĂ«rkova kĂ«tĂ« ballafaqim mendova se nuk do t’ju humbisnim veç se nja pesĂ« minuta prej kohĂ«s suaj tĂ« shtrenjtĂ«…”
‘’VĂ«rtet ti Dhimitri…?’’ e pyeti ministri.
Dhe ai pohoi se Skënder Luarasi nuk i shprehu këto fjalë sheshit por kur tha se Gjerasim Qiriazi qe i atillë mendoi se Skënder Luarasi do të përgjigjej po me ato fjalë për Kristoforidhin.
”Shoku ministĂ«r”, ndĂ«rhyra unĂ«, ”lutem tĂ« na thotĂ« Prof. DhimitĂ«r Shuteriqi ndĂ« Ă«shtĂ« i zoti tĂ« pĂ«rcaktojĂ« se ç’mendoni ju pĂ«r mua dhe pĂ«r atĂ«, dhe unĂ« pĂ«r ju dhe pĂ«r atĂ«.”
Shoku Manush brofi dhe i tha: ”Ti Dhimitri…’’ Jo vetĂ«m nga fjalĂ«t qĂ« i tha por edhe mĂ«nyra si ia tha e kuptova qĂ«ndrimin e ministrit.
”Kaq desha tĂ« di” thashĂ« dhe dola me pĂ«rçmim pĂ«r atĂ« qĂ« ma kishin bĂ«rĂ« dekan nĂ« Institutin e LartĂ« Pedagogjik. NdĂ«rkaq vazhdova tĂ« jap leksione atje.”
(S.Luarasi, “Ă’kam parĂ« e ç’kam dĂ«gjuar’’, Kujtime tĂ« pabotuara, IV, 1945-1960 / Petro Luarasi)
“NĂ« Institutin e LartĂ« Pedagogjik herĂ« pas herĂ« mbrĂ«mave bĂ«nim mbledhje, nĂ« tĂ« cilat bisedonim rreth çështjeve tĂ« ndryshme ku flisja mbi qĂ«ndrimin qĂ« duhej qĂ« mbahej ndaj jetĂ«s e veprĂ«s sĂ« Migjenit, familjes Qiriazi, Ismail Qemalit, Isa Boletinit etj.
Një mbrëmje u thirrëm të bisedonim rreth disa propozimeve që pati bërë me shkrim profesori i letërsisë Mark Gurakuqi i cili shprehej mbi mënyrën shablone me të cilën jepeshin leksionet e për diferencimet që duhej të bënim midis autorëve dhe temave që ata shtjellonin. Ai foli mbi nevojën e thellimit të leksioneve.
Drejtori (Dekani) Prof. Dhimitër Shuteriqi tha se kjo qe një punë e vështirë dhe se tani për tani duhej të kënaqeshim me kaq pasi nuk qemë të zotët për më shumë.
Prof. Eqerem Ăabejt, i cili e quajti tĂ« paarsyeshme kĂ«tĂ« pohim, ai iu pĂ«rgjegj nĂ« mĂ«nyrĂ« arrogante duke i thĂ«nĂ« se vetĂ« ai, Eqerem Ăabej, pĂ«rçmonte albanologĂ«t shqiptarĂ« duke paraqitur Profesor Joklin si tĂ« vetmin autoritet mbi gjuhĂ«n shqipe. Pasi tĂ« gjithĂ« dhanĂ« mendimet e tyre se kush pyeti se ç’kisha pĂ«r tĂ« thĂ«nĂ« edhe unĂ«. ThashĂ« se propozimi i Prof. Gurakuqit Ă«shtĂ« me vend dhe secili tĂ« mundohet tĂ« thellohet nĂ« leksionet sa mĂ« shumĂ« qĂ« tĂ« mundet. ‘’UnĂ« jam i mendimit qĂ« puna jonĂ« duhet tĂ« zgjerohet dhe t’i shtohen programit edhe shkrimtarĂ« qĂ« kanĂ« vlerĂ«n e tyre, si pĂ«r shembull Gjerasim Qiriazi…’’
UnĂ« s’pata pĂ«rmendur shkrimtarin e dytĂ« dhe ca mĂ« pak tĂ« tjerĂ«t, kur Dekani, Prof. DhimitĂ«r Shuteriqi nervos nĂ« kulm, bĂ«rtiti: ”E di unĂ« se ku e ka hallin SkĂ«nder Luarasi. Ai do qĂ« tĂ« shtiem nĂ« programin tonĂ« edhe babanĂ« e tij. Ă’farĂ« shkrimtar Ă«shtĂ« Petro Nini… A, po, paska qenĂ« patriot. Po mirĂ«, le tĂ« flasin ata tĂ« historisĂ« pĂ«r kĂ«tĂ«. Sa pĂ«r Gjerasim Qiriazin – pa, nuk do tĂ« shtiem nĂ« programet e shkollĂ«s sonĂ« atĂ« spiun tĂ« anglezĂ«vet!”
-Përse e quan spiun të të huajve Gjerasim Qiriazin?
-PĂ«rse e quan spiun tĂ« tĂ« huajve, ti, Kristoforidhin!’
-Ti do të më përgjigjesh në Ministri të Arsimit për këtë sharje që i bëre sonte Gjerasim Qiriazit dhe për këtë shpifje që më bëre mua, i thashë.
Dekani, si një i marrosur, doli nga mbledhja e asaj mbrëmjeje të ftohtë janari pa marrë kapellën dhe pallton e na la vetëm në zyrën e tij. Pas tij ikëm edhe ne të ftuarit.
TĂ« nesĂ«rmen, kur do tĂ« jepja dy leksione njĂ«rin pas tjetrit mbi rilindjen europiane, pas pushimit tĂ« shkurtĂ«r, sa fillova tĂ« dytin, u hap dera dhe dekani mĂ« bĂ«rtiti: ”S’ka nevojĂ« tĂ« vazhdosh! Je pushuar!”
Unë vetëm sa e kqyra si do ta kishte kqyrur çdo njeri me dinjitet personal dhe vazhdova leksionin.
Sipas lutjes që pata bërë më parë, të pasnesërmen na thirri në zyrë ministri, Manush Myftiu. Ai i tha Dhimitër Shuteriqit, dekanit, se unë pata kërkuar që ai të më provonte se kujt, ku dhe kur i pata thënë unë se Kristoforidhi paskish qenë spiun i englezëve dhe ndë ai kishte fakte që të provonte se Gjerasim Qiriazi ishte spiun i englezëvet.
”Shoku MinistĂ«r”, filloi tĂ« flasĂ« drejtori i Institutit tĂ« LartĂ« Pedagogjik dhe tregoi sa e rĂ«ndĂ« paskish qenĂ« detyra e tij nĂ« atĂ« zyrĂ«.
NdĂ«rhyra: ”Shoku MinistĂ«r, kur kĂ«rkova kĂ«tĂ« ballafaqim mendova se nuk do t’ju humbisnim veç se nja pesĂ« minuta prej kohĂ«s suaj tĂ« shtrenjtĂ«…”
‘’VĂ«rtet ti Dhimitri…?’’ e pyeti ministri.
Dhe ai pohoi se Skënder Luarasi nuk i shprehu këto fjalë sheshit por kur tha se Gjerasim Qiriazi qe i atillë mendoi se Skënder Luarasi do të përgjigjej po me ato fjalë për Kristoforidhin.
”Shoku ministĂ«r”, ndĂ«rhyra unĂ«, ”lutem tĂ« na thotĂ« Prof. DhimitĂ«r Shuteriqi ndĂ« Ă«shtĂ« i zoti tĂ« pĂ«rcaktojĂ« se ç’mendoni ju pĂ«r mua dhe pĂ«r atĂ«, dhe unĂ« pĂ«r ju dhe pĂ«r atĂ«.”
Shoku Manush brofi dhe i tha: ”Ti Dhimitri…’’ Jo vetĂ«m nga fjalĂ«t qĂ« i tha por edhe mĂ«nyra si ia tha e kuptova qĂ«ndrimin e ministrit.
”Kaq desha tĂ« di” thashĂ« dhe dola me pĂ«rçmim pĂ«r atĂ« qĂ« ma kishin bĂ«rĂ« dekan nĂ« Institutin e LartĂ« Pedagogjik. NdĂ«rkaq vazhdova tĂ« jap leksione atje.”
(S.Luarasi, “Ă’kam parĂ« e ç’kam dĂ«gjuar’’, Kujtime tĂ« pabotuara, IV, 1945-1960 / Petro Luarasi)
PĂ«rg. K.P. Traboini
