Lirikë shpirti”, një
dokumentar për poeteshën shqiptare nga SHBA
Nga Prof.
Murat Gecaj
1.
Jemi mësuar që, në mjediset e Muzeut Historik Kombëtar, në kryeqytetin Tiranë,
të marrim pjesë në veprimtari përuruese për libra ose ekspozita pikture. Po,
kësaj here, ishte diçka tjetër, e veçantë. Vërtet të ftuarit do të mblidheshin
në një veprimtari për krijimtarinë poetike të koleges e mikes, Ilirjana
Sulkuqi, me banim në Amerikë, por organizimi ishte i një natyre jo të
zakonshme.
Kur salla kryesore ishte mbushur plot me të ftuar, poetë, shkrimtarë,
publicistë e studiues, punonjës të arsimit e kulturës, nga media e shkruar dhe
ajo elektronike, përpara dolën një grup kolegësh. Ata ishin organizatorët dhe
realizuesit e një dokumentari të bukur, me titullin e zgjedhur “Lirikë
shpirti”, kushtuar jetës dhe krijimtarisë së gjerë e të bukur poetike të
Ilirjana Sulkuqit.
Nuk zgjati shumë salla ra heshtje. I pari e çeli veprimtarinë regjisori i
dokumentarit, Kolec Traboini. Pas atij, sigurisht shkurt, folën publicisti
Albert Zholi, skenaristja Angjelina Xhara dhe kameramani Ilia Terpini-“Mjeshtër
i Madh”. Ndërsa vetë Iliirjana i falënderoi nga zemra realizuesit e këtij
dokumentari dhe pjesëmarrësit në këtë veprimtari.
Të pranishmit e ndoqën me kurreshtje dokumtarin, i cili nisi të shfaqej në
ekran. Ai përmbante filmime nga jeta e Ilirjana Sulkuqit dhe recitime të disa
poezive më të zgjdhura të saj, nga aktorja e njohur Margarita Xhepa.Tematika e
tyre ishte e larmishme dhe i kushtoheshin mallit për vendlindjen, nënës,
Kosovës, mërgimit etj.
Pasi të pranishmit e duartrokitën nxehtësisht këtë dokumentar, për ata u dhanë
në ekran pjesë filmike, kushtuar jetës e krijimtarisë së poetes së persekutuar
dhe tanimë të ndjerë, Zhaneta Ogranaja, si dhe ato me temë: “Migjeni, si
Krisht”, realizuar nga K.Traboini.
Por, në mbyllje, interesin e veçantë të të pranishmëve e tërhoqi dokumentari
kushtuar historikut të krijimit dhe veprimtarisë atdhetare të Shoqërisë
“Vatra”, me organin e saj “Dielli”, në Boston të Amerikës dhe sidomos për
ndihmesën e dhënë nga Fan Noli, Faik Konica etj.
2.
Ndoshta, nuk është e nevojshme të ndalemi këtu gjerësisht në jetën dhe
krijimtarinë letrare të Ilirjana Sulkuqit. E them këtë gjë, pasi atë e gjejmë
të pasqyruar në disa qendra Interneti e në shtyp, për atë flet skedari i
Bibliotekës Kombëtare etj. Megjithatë, dëshiroj të rikujtoj se kjo bijë e
njohur e Elbasanit, pas mbarimiut të studimeve për gjuhë-letërsi, punoi ca kohë
gazetare në Tiranë dhe që nga viti 2004, është vendosur familjarisht në Nju
Jork.
Krijimtarinë e ka filluar që në bankat e shkollës. Frtyt I kësaj pune janë mbi
10 libra poetikë të botuar, duke nisur që nga viti 1974. Ndër ta, dëshiroj të
përmendi këtu dy vëllime me shumë autorë, të përgatitur nga Ilirjana, kushtuar
nënave, me titullin “Karvan dashurie”. Për disa nga libra e saj, është nderuar
me çmime kombëtare e ndërkombëtare dhe disa libra të saj janë përkthyer në
gjuhë të huaja. Bën pjesë në disa shoqata të ndryshme të shkrimtarëve e
publicistëve dhe drejton revistën letrare-artistike “Pelgrini”, me shkrime
kryesisht të emigrantëve shqiptarë.
…Rikthimin përmes një dokumentari të veçantë, e Ilirjana Sulkuqit, kësaj poetje
të dashurisë e dhimbjes njerëzore, në mjediset e krijuesve kryeqytetas, ajo e
meriton plotësisht. Njëkohësisht, ishte dhe diçka emocionuese, si për atë vetë
dhe pjesëmarrësit e shumtë në veprimtarinë, që përmendëm më lart.
Me këtë rast, i urojmë asaj: shëndet të plotë, arritje të reja në krijimtarinë
letrare, begati, gëzime dhe lumturi në familje!
Tiranë, 11
tetor 2013
