04 October 2019

🔵 Shkodra, Malësia e Madhe dhe Mirdita - nga Kolec Traboini


SHKODRA, MALĂ‹SIA E MADHE DHE MIRDITA
Trinia e shenjtë e trevave veriore

Nga KOLEC P. TRABOINI

Kur je mirditor je ndopak shkodran, por kur je malsor nuk mundesh mos me kenĂ« -  e nisa kĂ«sisoj, me njĂ« lloj aforizme qĂ« mĂ« lindi nĂ« krye tĂ« kĂ«tij shkrimi, sepse ka njerĂ«z nĂ« kĂ«tĂ« botĂ« shqiptare, qĂ« si dje, sot e pse jo edhe nesĂ«r, flasin e do tĂ« flasin si t’u vijĂ« mideja, stomaku apo oreksi, shpreheni si tĂ« doni kĂ«tĂ« fenomen degradues. Duke qenĂ« lokalistĂ« tĂ« sĂ«mure, disa nxjerrin nĂ« sipĂ«rfaqe tĂ« llomotitjeve moçalore virtuale veç eksese nĂ« marrĂ«dhĂ«niet ndĂ«rkrahinore. Merren me ngjarje tĂ« vogla, sipĂ«rfaqore,  pa asnjĂ« peshĂ« nĂ« jetĂ«n e njĂ« kombi  dhe u japin konotacione negative historike. Ka plot tĂ« tillĂ« dhe janĂ« shtuar nĂ« mĂ«nyre tĂ« mnershme. Duket qĂ« dikush, nga jashtĂ« nĂ« kĂ«to treva ilirike, derdh miliona euro-dollarĂ« nĂ« xhepat e plĂ«ngprishĂ«sve pĂ«r ti parĂ« shqiptarĂ«t si njĂ« popull nomad, njĂ« popull i armiqĂ«suar mes vedit, qĂ« pĂ«r kĂ«tĂ« shkak nuk dinĂ« as tĂ« vetĂ«qeverisen. E ka thĂ«nĂ« dikur Kol Jakova, shkrimtari shkodran qĂ« me keqardhje them se sot nuk e kujton askush,  “Parja e huaj e shkreta”.
MirĂ«po dikujt, nĂ« aleancĂ«n e shtriganĂ«ve antishqiptarĂ«,  e vĂ«rteta e mirĂ«kuptimit mes shqiptareve u prish punĂ«, sepse ajo Ă«shtĂ« si njĂ« kandil drite nĂ« terrinĂ«n ku ndodhemi, jo nga dĂ«shira por nga prapambetja. Se nĂ« tĂ« vĂ«rtetĂ« ende jemi nĂ« errĂ«sirĂ«, kryekreje nĂ« errĂ«sirĂ«n e mendjes mbetur peng i haraçeve tĂ« sĂ« kaluarĂ«s.
Kur tĂ« nisĂ«sh tĂ« presĂ«sh dru nĂ« pyll, sopatĂ«n kape mirĂ« nga bishti, e jo, siç ndokush mbrapsht na mĂ«son. KĂ«sisoj di tĂ« them se eksese ka nĂ« çdo bashkĂ«si nĂ« botĂ«, por kurrkush nuk e tipizon njĂ« popull a njĂ« komb me kĂ«to. Nuk ka stive pa njĂ« dru tĂ« shtrembĂ«r, natyrisht. Nuk ka pyll pa derra thotĂ« populli. Dhe kot nuk e thotĂ«. Edhe brenda njĂ« familje, e jo ma nĂ« mes tĂ« dy krahinave, tĂ« mos ketĂ« ndodhi tĂ« papĂ«lqyeshme. Por me çfarĂ« di e me çfarĂ« kam pa e ndigju, ma shumĂ« ngatĂ«rresa ka pas mes vetĂ« shkodranĂ«ve tĂ« qytetit, vendalive pra, se sa shkodranĂ«ve e mirditorĂ«ve, qĂ« pĂ«rkundrazi, ShkodrĂ«n e kanĂ« pas si qytetin e vet shpirtĂ«ror, krenaria e mbarĂ« veriut e me gjĂ«rĂ«. Edhe legjenda e zezĂ« e ngritur pĂ«r tradhti tĂ« MarkagjonĂ«ve ndaj DedĂ« Gjon Lulit, qĂ« dikush e pompon zhurmshĂ«m edhe sot e kĂ«saj dite,  Ă«shtĂ« diç mĂ« shumĂ« se njĂ« mentalitet krahinor, Ă«shtĂ« njĂ« manipulim historik. Nuk dua ti hyj hollĂ«sive, por tĂ« them ma tĂ« qenĂ«sishmen. Dihet nĂ« interes tĂ« kujt krijoheshin kĂ«to stigmatizime historike; qĂ« krahinat e Veriut tĂ« ishin tĂ« pĂ«rçara dhe tĂ« mos kishin qĂ«ndresĂ« pĂ«rballĂ«  murtajĂ«s sĂ« zezĂ« a tĂ« murtajĂ«s sĂ« kuqe. Pastaj, kryekreje tradhtinĂ« ma tĂ« madhe dhe vrasjen e Dede Gjon Lulit e bĂ«ri Europa, ajo kurvĂ« plakĂ«, historiko-histerike (nuk dua ta aktualizoj tĂ« kaluarĂ«n, por ndĂ«rgjegjja duhet tĂ« vazhdojĂ« ta vrasĂ«), qĂ« pa asnjĂ« motiv e pa asnjĂ« arsye historike e ndau Hotin pĂ«rgjysmĂ«. Vrau krahinĂ«n qĂ« pĂ«r trimĂ«ri e urti ishte nĂ« ballĂ« tĂ« kuvendeve shqiptare tĂ« MalĂ«sisĂ« sĂ« Madhe. E preu nĂ« mes MalĂ«sinĂ« pĂ«r tĂ« mekun qĂ«ndresĂ«n e shqiptarĂ«ve.
 Sot kalamenden shumĂ« pĂ«r Francen, kinse tĂ« na mbushin mendjen se jemi popull frankofon e jo viktimĂ« e pamĂ«shirĂ«s sĂ« saj,  por historia qĂ« na djeg nĂ«n lĂ«kurĂ« na tregon se ajo ishte kryekurva. Me misionin e perversitetit politik, Franca ishte mentoria e serbĂ«ve, vrasĂ«sve tĂ« popullit shqiptar. Prandaj tĂ« mos ngulmojmĂ« tĂ« kĂ«rkojmĂ« armiq mes vetes vend e pa vend, por tĂ« gjejmĂ« motive nĂ« histori qĂ« na njĂ«jtĂ«sojnĂ« si popull e si komb. TĂ« mos e ndajmĂ« nga mendja mendimin se, Bashkimi Shqiptar mund tĂ« jetĂ« sot njĂ« ide e cila duke u ushqyer me atdhedashuri nĂ« mĂ«nyrĂ« tĂ« pĂ«rditshme, bĂ«het dĂ«shirĂ« pĂ«rvĂ«luese e duhet ta mbajmĂ« nĂ« gjoks siç mbahej dikur prushi nĂ« hi pĂ«r tĂ« bĂ«rĂ« zjarr tĂ« nesĂ«rmen. NĂ« kĂ«to troje kĂ«shtu kemi bĂ«rĂ« qĂ« nĂ« kohĂ«t e lashta pellazgjike e tĂ« vazhdojmĂ« ta mbajmĂ« vatrĂ«n bashkimit kombetar ndezur. Dikush do tĂ« thotĂ« nuk duam zjarr e prush po duam me pa botĂ« me sy se po lĂ«byremi nga shkĂ«lqimi i huaj. Le ti mbajmĂ« e harmonizojmĂ« tĂ« dyja kĂ«to dĂ«shira. HebrenjtĂ« e ndĂ«rtuan shtetin e Izraelit sĂ« pari nĂ« mendjet e zĂ«mrat e veta pĂ«r 2500 vjet, hapĂ«rda nĂ«pĂ«r tĂ«rĂ« skajet e botĂ«s, nĂ«pĂ«r Ă«ndĂ«rrime brezash,  nĂ«pĂ«r travaja e lotĂ« gjaku, deri sa erdh çasti fatlum, i cili tĂ« shfaqet nĂ«se kĂ«mbĂ«ngul nĂ« kĂ«rkim e pĂ«rkushtim tĂ« pa trandur.
  Mendjet e kthjellĂ«ta, me zemĂ«r kombĂ«tare e dashuri pĂ«r vendlindjen, duhet tĂ« dinĂ« tĂ« ndajnĂ« tĂ« mirĂ«n nga e keqja historike, tĂ« dobishmen nga e dĂ«mshmja. Se qĂ« ta kthjellojmĂ« mendimin, brenda krahinĂ«s sĂ« tĂ« parĂ«ve tĂ« mi, Hot, edhe pĂ«r kĂ«tĂ« bash tĂ« trimĂ«risĂ« e tĂ« besĂ«s malĂ«sore, dalin shpifĂ«s tĂ« pĂ«rjargur qĂ« thonĂ« se kinse Gjergjin, djalin e vogĂ«l tĂ« DedĂ« Gjon Lulit, nuk e kanĂ« vra turqit nĂ« luftĂ«n e Tuzit, por e kanĂ« qĂ«lluar tĂ« vetĂ«t prapa krahĂ«ve. E dihet mirĂ« se ku po u rreh çekani kĂ«tyre sajuesve tĂ« historisĂ« sipas stilit komunist hoxhist nĂ« ShqipĂ«ri apo shovenist titist nĂ« ish Jugosllavi. Ka plot sajesa tĂ« tilla, ka plot njerĂ«z qĂ«, pĂ«r paret e huaja tĂ« shkreta apo nga terrina e mendjes, pĂ«rhapin nĂ« popull histori qĂ« na ndajnĂ« e na pĂ«rçajnĂ« sa me ju dhimbtĂ« gurit e drunit.
“Kjoft mallkue kush qet ngatĂ«rrime/ ndĂ«r kta vllazen shoq me shoq, /kush e ndan me fjal e shkrime,/ çka natyra vetĂ« pĂ«rpoq”- shkruante i madhi Ndre Mjeda.
Nuk mbetet veç të them, Amen!
Si konkluzion i natyrshëm mund të them se ka qenë fat i madh për Shkodrën si qytet, që ka pas shpatulla të mbrojtura nga Malësia e Madhe e deri në Dukagjin e Nikaj Mërtur dhe krejt afër nga Mirdita. Fat historik jetik e shpëtimtar, për të cilin fjalët e mirënjohjes duhej të shkruheshin në një monument me gërma të arta.
Ka 2500 vjet që Shkodra mbijeton si mbretëreshë, falë maleve që i rrinë si një aureolë lavdie e përjetshme.

Tetor 2019





Editor: ©